Dolaşım Sistemi İltihabı (Vaskülit)
VIP VIP Üye
Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, doktor uyarısı ya da uzman önerisi değildir.
Sponsorlu Bağlantılar
Vaskülit ( Dolaşım Sistemi İltihabı )
Genel Bakış
Vaskülit venlerinizi, arterlerinizi ve kapilerlerinizi kapsayan kan damarlarınızın ibir enflamasyonudur. Anjiitis de denen vaskülit kan damarlarınızın duvarlarında kalınlaşma, zayıflama, daralma ve skarlaşma gibi değişikliklere neden olur. İltihap kısa- dönemli (akut) ya da uzun-dönemli (kronik) olabilir. Doku ve organların etkilenmiş damarlardan yeteri kadar kan alamamalarından dolayı çok şiddetli olabilir. Kanın ulaşmaması organ ve dokuların zarar görmesi hatta ölmesi ile sonuçlanabilir.
Pek çok vaskülit tipi vardır ve vaskülit tüm yaşlardaki insanları etkileyebilir. Bazı yaş grupları, vaskülitin türüne bağlı olarak diğerlerinden daha çok etkilenir. Ancak, tüm vaskülit tipleri nadir görülür. Bazı vaskülit çeşitleri kendi kendine iyileşirken, diğerleri tedavi gerektirir (belli bir süre için ilaç tedavisi gerektirir).
Belirtiler ve Semptomlar
Vaskülitin belirti ve semptomları hangi damarda olduğuna ve sonucunda hangi organ sistemlerinin etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Vaskülitli insanların çoğunun yaşadığı başlıca belirti ve semptomlar şunlardır:
* Ateş
* Yorgunluk
* Kilo kaybı
* Kas ve eklem ağrıları
* İştahsızlık
Vaskülitin her çeşidi kendine has belirti ve semptomlar gösterir:
* Behçet sendromu. Bu durum, atardamarlarda ve toplardamarlarda iltihaba sebep olur ve çoğunlukla 20 ile 35 yaşları arasında görülür. Belirti ve semptomları ağız ve üreme organlarındaki ülserler, göz iltihabı ve deride akneye benzer lekelerdir.
* Buerger sendromu. Tromboanjiit obliterans denilen bu durum kol ve bacaklardaki kan damarlarında iltihap ve pıhtılaşmaya neden olur. Belirti ve semptomları el, kol, ayak ve bacaklarda ağrı ile el ve ayak parmaklarındaki çıbanlardır. Bu rahatsızlık çoğunlukla sigara içmekle bağlantılıdır.
* Churg- Strauss sendromu. Alerjik granülomatöz ve anjiit olarak da bilinen bu durum, daha çok kollardaki kan damarlarını etkiler. Astım, alerjiler ve kandaki beyaz kan hücrelerinin özel bir türünün miktarındaki artışla ilişkilidir (asidofili).
* Siroglobulinemi. Bu durum ise hepatit C enfeksiyonları ile bağlantılıdır. Belirti ve semptomları alt uçlardaki mor isilikler, eklem iltihapları, zayıflık ve sinirsel hasardır (nöropati).
* Dev hücreli arterit (GCA). Elli yaş üzeri insanlarda görülen bu durum, boyun, üst vücut, kollar ve çok nadir kafada, özellikle şakakların kalbe giden damarlarında iltihapla sonuçlanır. GCA, Birleşik Devletlerde en yaygın vaskülit türüdür ve baş ağrısı, saç derisinde hassaslık, çene ağrısı, bulanık ve çift görme ve hatta körlüğe sebep olabilir. GCA, boyun, omuz, kalça kuşağı bölgelerinde tutulma, ağrı ve romatizmal polimiyalji ile ilişkilidir.
* Henoch-Schonlein purpurası. Alerjik veya anafilaksik purpura denilen bu durum deri, eklem, bağırsak ve böbreklerdeki kan damarlarının iltihabıdır. Belirti ve semptomları karın ağrısı, idrar ve dışkıda kan, eklem ağrısı, kalçalar, bacaklar ve ayaklardaki mor isiliklerdir (purpura). Henoch-Schonlein en sık çocuklarda görülür fakat herhangi bir yaşta oluşabilir.
* Hipersensitivite vaskülitleri. Bu vaskülit türü cildin küçük kan damarlarını içerir. Alerji, daha çok bir ilaçla veya bir hastalıkla artabilir.
* Kawasaki hastalığı. Mukoza ve derideki lenf düğümleri sendromu olarak bilinen bu durum, daha çok 5 yaş altı çocukları etkiler ve en çok da 1 yaşında görülür. Belirti ve semptomları ateş, deri isiliği ve göz iltihabıdır.
* Mikroskobik polianjiit. Bu vaskülit çeşidi böbrekler, akciğerler ve derideki küçük boyutlu kan damarlarını etkiler. Belirti ve semptomları purpura, glomerülonefrit ( böbreklerdeki küçük kan damarları iltihabı) ve akciğere ait hemoroittir.
* Poliarterit nodosa. Bu çeşit, deri, kalp, böbrekler, sinir daireleri, kaslar ve bağırsaklar gibi vücudun farklı birçok bölgesindeki küçük ve orta kan damarlarını etkiler. Belirti ve semptomları isilik, deri ülserleri, kas ve eklem ağrıları, karın ağrısı ile yüksek kan basıncıdır(hipertansiyon).
* Romatizmal polimiyalji (PMR). Bu vaka ileri yaşlardaki yetişkinleri etkiler ve omuzlar, dizler, ve kalça gibi geniş eklem bölgelerin ağrı ve iltihabı ile sonuçlanır. Belirti ve semptomları kalça, omuzlar, kollar ve boyun kaslarının tutulması ve ağrılarıdır. PMR, dev kalp giden damar hücreleri ile bağlantılı olarak oluşur.
* Romatizmal vaskülit. Bu vaskülit türü romatizmal eklem iltihaplarının bir çeşidi ile karşılaştırılır ve genellikle şiddetli romatizmaları olan insanlarda meydana gelir.
* Takayusu artriti. Bu vaskülit formu aort dahil olmak üzere vücuttaki en büyük arterleri kapsar ve tipik olarak genç kadınlarda görülür. Belirti ve semptomları sırt ağrısı, kol zayıflığı veya azalan veya yok olan sızılarla (topallama) kol ağrısı, hafif saç dökülmesi, baş ağrıları ve görme bozukluklarıdır.
* Wegener granülomatözis. Bu çeşit ise, burun, sinüsler ve boğaz (toptan üst solunum yolları olarak adlandırılır), akciğerler ve böbreklerdeki kan damarlarının iltihabına sebep olur. Belirti ve semptomları nefes darlığı, burun ağrısı ve tutulması, burun kanaması ve burunda oluşan yaralardır.
Nedenleri
Dolaşım sistemi, toplardamarlar, atardamarlar ve kılcal damarları içeren kan damarlarının karmaşık bir ağı gibidir. Kan damarları birbiri ardına bağlanırsa, yaklaşık 60.000 mil kaplar. Kalbe giden damarlar oksijence zengin kanı vücut dokularına ulaştırırlar, aynı anda karbon dioksit (metabolizma artık ürünü) miktarı fazla olan kan toplardamarlar ile kalbe geri döner. En küçük kan damarları olan kılcal damarlar, toplardamarlar ve kalbe giden damarlar ile bağlıdır ve çevre dokulara sıvı ve besin iletimini ve alımını sağlar.
Vaskülitte kan damarları, duvar tabakalarının kalınlaşmasına neden olarak iltihaplanır. Bu durum dokulara ulaşan kan miktarı azaltarak kan damarlarını darlaştırır (ve böylece oksijen ve gerekli besinleri azalır). Bazı durumlarda, hasarlı kan damarlarında kan akışını tıkayan kan pıhtısı oluşabilir. Bazen de darlaşmanın yerine, kan damarı zayıflar ve bir şişlik (anevrizma) oluşturur. Bu yaşamı tehdit eden bir durumdur.
Vaskülitin birçok türünde sebep bilinmez. Bazı türlerinin nedeni enfeksiyonlardır. Örneğin, çoğu siroglobulinemi türleri hepatit C virüsünün sonucudur, hepatit B virüsü ise bazı poliarterit nodosa vakalarının sebebidir. Vaskülit, romatizmal eklem iltihapları, lupus ve Sjogren sendromu gibi bazı bağışıklık sistemi hastalıklarının bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bazen de, antibiyotik veya diüretik gibi herhangi bir ilaca karşı alerjik bir durum vaskülite neden olabilir.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
