Kuş gribi insanlara nasıl geçer?

Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.

Kuş Gribi

Hastalık hakkında kısaca bilgi
Kuş Gribi virüs kaynaklı ölümcül bir hayvan hastalığıdır. Virüsün H5N1 adındaki türevi insanları da öldürebilir. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları başlangıç belirtileridir. Akciğerde ağrı görülür. Bunun sonucunda zatürree, solunum sıkıntısı ve ölüme kadar giden bir takım tablolar oluşabilir. Belirtiler hastalıkla temastan 2 -3 saat ile 3 -4 gün içinde kendini gösterir. Ancak 7-10 günlük kontrol daha doğru olacaktır. Hücrelere yeterli oksijen gitmediği için vücut morarmaya başlar. Bu yüzden Endonezyalılar kuş gribine "mavi ölüm" derler.
Tarihsel olarak incelendiğinde 20. yüzyılda 9-39 yıl arayla antijen kayması sonucu ortaya çıkan yeni virüs alt tiplerine bağlı dört ya da beş grip pandemisi olmuştur. 1918-1919 yıllarındaki H1N1 pandemisinin 40-50 milyon kişinin ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir. Ardından 1957-1958 (H2N2), 1968-1969 (H3N2) ve 1977-1978 (H1N1) pandemileri olmuştur. Halen dünya üzerinde H3N1 ve H1N1 virüsleri birlikte dolaşmaktadır.
Bundan sonra da yeni pandemilerin olması kaçınılmaz gibi görünmektedir. Uğradıkları sık ve kalıcı antijen değişmeleri nedeniyle, dünya üzerindeki influenzavirüs aktivitesi sürekli olarak izlenmekte ve grip aşılarının bileşiminde her yıl ayarlamalar yapılması gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bu amaçla 1947’de başlattığı Küresel Grip Programı’nı uygulamaktadır. Son olarak kuş gribi 2005-2008 yılları arasında ortaya çıkmıştır.

İnsan sağlığına yönelik etkiler nelerdir?
H5N1′in kümes hayvanlarındaki yaygın direnişi insan sağlığı için iki ana riski oluşturmaktadır.
Birinci risk, virüsün, oldukça şiddetli hastalıklarla sonuçlanarak kümes hayvanlarından insanlara geçmesiyle oluşan doğrudan enfeksiyon riskidir. İnsanlara bulaşmak için tür engelini aşmış olan bazı kuş gribi virüsleri, insanlardaki şiddetli hastalık ve ölüm vakalarının büyük bir miktarına sebebiyet vermişlerdir. H5N1′in sebep olduğu bu hastalık, enfeksiyonun çoğu insanda sadece hafif dereceli solunum yolları semptomlarına sebebiyet verdiği normal sezonluk gribin aksine, hızlı fenalaşma ve yüksek öldürücülük ile alışılmadık derecede sert bir klinik seyri takip etmektedir. Birincil virüssel zatürree ve çok sayıda organ bozukluğu yaygın şekilde görülmektedir. Günümüzdeki baş göstermede, virüsün bulaştığı insanların yarısından fazlası ölmüştür. Vakaların pek çoğu, daha önceden sağlıklı olan çocuklarda ve genç yetişkinlerde ortaya çıkmıştır.
Daha ciddi bir endişe konusu olan ikinci risk ise, virüsün yeterli fırsatların verilmesi halinde, insanlar için yüksek derecede bulaşıcı bir forma dönüşmesi ve insandan insana kolaylıkla yayılmasıdır. Böyle bir değişim, global bir baş göstermenin (pandemi/salgın) başlangıcı olabilecektir.

Virüs insanlara nasıl bulaşır?
Günümüzde virüsünün insana bulaşmasındaki ana yolun, virüsün bulaşmış olduğu kümes hayvanları veya bu hayvanların dışkıları ile kirlenmiş yüzey veya nesnelerle doğrudan temas halinde olmak olduğu varsayılmaktadır. Bugüne kadar, insanlarda görülen çoğu kuş gribi vakası, hane halkının, genellikle bazen evlere girerek veya çocukların oyun oynadıkları açık alanları onlarla paylaşarak ortalıkta serbest şekilde dolaşan küçük kümes hayvanı sürülerine sahip olduğu, kırsal alanlarda veya periferik şehir bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Virüsün bulaştığı kuşların, dışkılarında yüksek miktarlarda virüs çıkartmalarından ötürü, söz konusu koşullar, virüse sahip atıklara veya virüsle kontamine olmuş (kirlenmiş) ortamlara maruz kalma olasılığını oldukça yükseltmektedir. Ayrıca Asya'daki pek çok hane halkının gelir ve yiyecek konusunda kümes hayvanlarına bağlı olmasından ötürü çoğu aile, bir sürüde herhangi bir hastalık belirtisi çıktığında bu hayvanları satmakta veya keserek tüketmekte olup, bu uygulamanın değişmesinin zor olduğu kanıtlanmıştır. Virüse maruz kalma durumunun ekseriyetle, kümes hayvanlarının kesilmesi, tüylerinin yolunması, parçalara ayrılması ve pişirmek üzere hazırlanması esnasında gerçekleştiği düşünülmektedir.

Hastalık, ülkeden ülkeye canlı kümes hayvanlarının ticareti aracılığıyla yayılabilir. Göçmen kuşlar da virüsü uzaklara taşıyabilir; geçmişteki patojenitesi yüksek kuş gribinin uluslararası yayılımı böyle açıklanmaktadır.

Kısaca insana bulaşma:
Kuş Gribi hastalığının kanatlı hayvandan insana bulaşması enfekte veya ölü hayvana korunmasız temasla mümkündür. Hastalığın çevreden insana bulaşması ise,

Enfekte hayvanların gözyaşına, burun ve boğaz akıntılarına veya dışkılarına temasla,
Enfekte salgı ve dışkılarla kontamine olmuş yüzeylere ve eşyalara temasla,
Enfekte tozların solunmasıyla olur.

Kuş gribinin insandan insana bulaştığına dair Kanıtlanmış vaka yoktur, ancak, virüsün insandan insana geçme özelliği gösteren bir dönüşüme uğrama ihtimali vardır.

Kuş Gribi Belirtileri
Mevsimsel grip ile kuş gribinin belirtileri çok benzer ancak sonuçları çok farklı olduğundan aradaki farkın anlaşılması çok önemlidir. Kuş gribi vakalarında, alt solunum yolları ve akciğer tutulmasına bağlı olarak zatürree, solunum yetmezliği ve diğer organların etkilenmesi söz konusunudur. Virüs bulaştıktan sonra kuluçka süresi insanlarda 3-10 gün arasında değişir. Bu süre sonunda görülen belirtiler; ateş, öksürük, boğaz ağrısı, yaygın kas ağrısı ve solunum güçlüğü gibi grip belirtilerinin yanı sıra karın ağrısı ve ishaldir.
Belirtilerin görüldüğü durumlarda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hastalığın tanısı ne kadar erken konulursa tedavi olasılığı o kadar yüksektir.

Kümes hayvanları ve ürünleri yemek güvenli midir?
Güvenlidir, ancak mevcut baş göstermelerin yaşandığı ülkelerde bazı kati tedbirlerin takip edilmesi gerekmektedir. Kümes hayvanları ve ürünleri, hastalığın bulunmadığı bölgelerde, H5N1 virüsünün bulaşma korkusu olmaksızın normalde (iyi hijyen uygulamalarının takibi ve iyi pişirme) olduğu gibi hazırlanabilir ve tüketilebilir.
Kümes hayvanları ve ürünleri, baş göstermelerin yaşandığı ülkelerde de, iyi pişirilmeleri ve hazırlama aşamasında iyi muameleden geçirilmeleri durumunda güvenle tüketilebilir. H5N1 virüsü ısıya karşı duyarlıdır. Pişirme işlemi için kullanılan normal sıcaklık değerleri (yiyeceğin tamamında 70oC), virüsü öldürecektir. Tüketicilerin, kümes hayvanlarının tamamının tam olarak piştiğinden (hiçbir “pembe” kısmın kalmadığından) ve yumurtaların da dikkatle pişirilmiş olduğundan (hiç “sıvı:yumuşak” yumurta sarısı kalmamış olmasından) emin olmaları gerekmektedir.
Tüketicilerin, ayrıca, karşılıklı bulaşma olması riskine de dikkat etmeleri gerekmektedir. Yiyecek hazırlama aşaması sırasında, çiğ kümes hayvanları ve ürünlerinden edilen özsuların, çiğ yenen yiyeceklerle temas veya karışım halinde olmalarına müsaade edilmemelidir. Yiyecek hazırlama işlemine dahil olan kişilerin, çiğ kümes hayvanları veya ürünleri ile uğraşırken ellerini iyice yıkamaları ve kümes hayvanları ürünleri ile temas halindeki yüzeyleri temizlemeleri ve dezenfekte etmeleri gerekmektedir. Bu işlem için sabun ve sıcak su yeterlidir.
Çiğ yumurtaların, kümes hayvanlarında baş göstermelerin yaşandığı bölgelerde, ateşte veya fırında pişirme gibi ileri ısıya tabi tutulmayacak yiyeceklerde kullanılmamaları gerekmektedir.
Kuş gribi, pişmiş yiyecek ile geçmemektedir. Bugüne kadar, herhangi bir insanın, yiyecekler H5N1 virüsü ile kontamine olmuş dahi olsa, iyi pişirilmiş kümes hayvanları veya ürünleri tüketiminden virüs kaptığına ilişkin hiçbir bulguya rastlanmamıştır.

Virüs kuşlardan insanlara kolaylıkla yayılır mı?
Hayır. Mevcut baş göstermede 100′den fazla insan vakasının ortaya çıkmış olmasına karşın bu rakam, virüsün bulaştığı ciddi miktardaki kuş sayısı ve özellikle arka bahçe sürülerinin yaygın olduğu bölgelerdeki birbirine bağlı sayısız maruz kalma imkanı ile kıyasladığında küçük bir miktardır.

Kuş gribi insanlara nasıl geçer?

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Kuş gribi insanlara nasıl geçer?

Benzer Konular

Benzer Konular