Beyin Anjiyografisi

Beyin Anjiyografisi

Boyun atardamarından (şahdamar), X ışınlarını geçirmeyen bir boya verilerek, kafatası içindeki kan damarlarının X ışınlarıyla (röntgenle) incelenmesi. Boya verildikten sonra röntgen filminin X ışınlarına tutulma süresine bağlı olarak, atardamarların ya da toplardamarların görüntüsü alınabilir. Beyin anjiyografisi kan damarlarındaki yapı ya da yerleşim bozukluklarını göstererek, kafatası içindeki kitlesel oluşumların (ur, vb) saptanabilmesini sağlar. Röntgen filminde damarsız bölgelerin varlığı, beynin bu kesimlerinde apse ya da kist bulunduğunu akla getirir. Bu tanı yöntemi, 1927-37 arasında Antönio Egas Moniz tarafından bulunup geliştirilmiştir. Ayrıca bak. beyin taraması; ekoensefalografi; radyoloji.

Beyin anjiyosu yapılmasının nedenleri

• Kan damarlarındaki beyin anevrizması, damarsal malformasyonları gibi anormalliklerin belirlenmesi için
• Bazı nörolojik rahatsızlıkların belirlenmesi için
• Bazen anevrizmanın koilenmesi gibi durumların tedavi edilmesi için
• Beyin kanamasının nedenini belirleyebilmek için
• Uygulanan bazı tedavilerin sonuçlarını değerlendirmek için beyin anjiyosu yapılabilir.

Beyin anjiyosu öncesi

Beyin anjiyosuna girecek olan hasta daha önceden doktoruna kontrast maddeye alerjisi varsa, böbrek hastalığı varsa, gebelik durumu varsa, kan pıhtılaşma sorunu varsa ya da kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa mutlaka bildirmelidir.

Beyin anjiyosu nasıl yapılır?

Bu tetkik anjiyografi odasında X ışını makinesiyle uygulanmaktadır. Hastanın en az 4 saatlik açlığı olmalıdır. Yapılan tetkik sırasında hastayla birlikte doktor, hemşire, radyoloji teknisyeni hazır bulunur. Kişinin kan damarına ulaşmak için, kasıktan katater yardımıyla girilerek kalbin arka tarafından beyne giden damarlara kadar ulaşılır. Kişinin kasık bölgesi lokal anesteziyle uyuşturulur. Buradan arterin içine iğneyle girilir. Kataterin ulaşacağı yerler kontrast maddeyle gösterilmektedir. Bu madde hastaya elle ya da makineyle verilebilir. Enjeksiyonun başında kişide bulantı, baş dönmesi, sıcaklık hissi, yanma hissi gibi etkiler görülebilir. Ancak bunlar geçici olup, kısa sürede geçer. Meyinde sağ ve sol damarlar değişik açılardan görüntülenir. Bu sırada röntgen makinesi çok sayıda film çeker. Çekimler tamamlandıktan sonra, kasıkta bulunan arter büyük olduğundan bölgeye baskı uygulanır. Son yıllarda bu uygulama koldan yapılmaya başlanmıştır.

Beyin anjiyosundan sonra

Yapılan tetkikin tamamlanmasından sonra, hasta 4 saat kadar yatak istirahati yapar. Kasıktan kataterle girilen yere kum torbasıyla baskı uygulanır. Bölge arada kontrol edilerek, arterlerde dolaşım sorunu olup olmadığı kontrol edilir. Hasta bir gece hastanede kalabilir. Kataterin girdiği bölgede morluk gibi bir etki oluşabilir. Kaşıntı ve kızarıklık olması ise, alerjik etkiyi gösterir. Hastanın hafif ağrıları için ağrı kesici verilebilir. Durumu stabil olan hastalar eve gönderilebilir. Hastaların 4 saat kadar yemek yememesi gerekir. Birkaç gün süreyle ağır kaldırma, sıkça eğilme gibi hareketlerden kaçınması gerekir.

Hastalar kasıkta şişlik olması, ani baş dönmesi, göğüs ağrısı, nöbeti ateş, felç gibi kuvvetsizlik gibi etkiler olması halinde hemen doktoruna bilgi vermesi gerekir.

Beyin anjiyosunun riskleri nelerdir?

Bu tetkikin yan etkisi oldukça azdır. Fakat her aşamasında belli riskler oluşabilir. Damardan giriş yapılan yerde enfeksiyon, iç kanama, girişimin yapıldığı yerde kanama ve hematom, kalbin irritasyonu etkisiyle kalpte çarpıntı olması, kontrast ilaca alerjik olma nedeniyle kızarıklık ve kaşıntı, kalp sorunları, nefes alma zorluğu gibi etkiler olabilir. Bunun yanında yaşlı kişilerde damar içinde plaklar olduğunda bunun yer değişimi nedeniyle felç ve inme gibi nadiren görülebilen etkiler olabilir. Kataterin beyin damarlarını zedelemesi, hasar vermesi nedeniyle damardaki spazm yüzünden inme etkisi görülebilir.