Türkiye'deki Antik Kentler - Pessinus (Ballıhisar)

Pessinus, ana tanrıça Kibele kutsal yerleşmesiyle “Rahipler Devleti” adını alan antik bir Frig yerleşmesiydi. Eskişehir'in Sivrihisar ilçesi yakınlarında bulunan Pessinus, Gökten indiğine inanılan şekilsiz taştan yapılmış kült Kibele heykeline ev sahipliği yapmaktadır. Bergamalılar’ın egemenliği altında kalan kentte, Galatlar’ın saldırısına rağmen rahipler sınırlı bir özgürlüğe sahip olabilmişlerdi. Kenti beş Frigyalı ve beş de Galat rahiple birlikte bir baş rahip yönetiyordu. Roma senatosunun milattan önce 204 yılında Kibele’nin heykelini Roma’ya getirtmesi ve orada bir tapınağa bu heykelin yerleştirilmesiyle Pessinus büyük bir üne kavuştu. Augustus milattan önce 25 yılında, Galatia eyaletini kurunca, Pessinus Roma hakimiyetine geçti. Ön yüzleri kapıya benzeyen Geç Roma mezarlarının güzel örnekleri kentin nekropolünde bulunuyor. Nekropol seremiklerine göre bu mezar taşlarının milattan sonra 3. Ya da 4. yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır. Pessinus’taki tapınak değişik bir plana sahiptir. Uzun kenarlarında on bir sütun, dar kenarlarında ise altı sütun bulunan peristasis Hellen tapınağının değişik bir uygulmasıdır. Bu tapınak aynı zamanda Hellen tapınakları gibi batıya bakmaktadır. Theatron işlevi gören ve yapıyla bağlantılı olan bir basamak sırası bulunmuştur. Bu yüzden burası Belçika’lı araştırmacılar tarafından tiyatro-tapınak olarak tanımlanmıştır. Ancak Ekram Akurgal bu basamakların Kibele kültü ile bağlantılı olduğunu düşünmektedir. Tapınağın mimari süslemesine bakarak, bu tapınağın milattan sonra birinci yüzyılın ilk yarısında yapıldığını anlarız.