Kocaeli (İzmit)

YERLEŞİM:

Kocaeli, İzmit Körfezi’nin iki yanında kuzeyde Karadeniz kıyısından, güneyde Samanlı dağlarının doruklarına kadar uzanır. Batıda İstanbul, doğuda Sakarya ili ile sınrlı olan il, körfezi ile Marmara’ya, Kandıra ile Karadeniz’e açılır.
3698 km2 yüzölçümü olan Kocaeli, Marmara Bölgesi’nin yüzölçümü olarak en küçük illerinden biri olmasına rağmen, nüfusu birbuçuk milyon kişi olup, %4.3 yıllık artış hızına ile, ülkenin nüfus artışı en yüksek olan ikinci ilidir.
Kocaeli iline bağlı olan ilçeler, Gebze, Körfez, Gölcük, Karamürsel, ve Kandıra’dır.
TARİHÇE:

Marmara Bölgesi’nin Kuzey doğu kesiminde yer alan Kocaeli, tarihi gelişimi M.Ö.ki yıllara dayanan ve izleri halen günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin yaşandığı bir bölgedir.
İlk çağlarda, Bithynia adı verilen bölgede kurulan kentler, sırasıyla, Olibya, Astakoz, Nicomedia, İznikmid, İzmid ve Kocaeli adlarını almıştır.
Asya ve Avrupa doğal geçiş yolları üzerinde önemli bir kültür, ticaret ve jeopolitik köprü işlevi gören kent, M. Ö. bugünkü İzmit’in güney doğusuna, Başiskele çevresine yerleşen Megaralı göçmenler tarafından M.Ö. 712 yılında kurulmuş ve Astakoz adını almıştır. Kent, M.Ö. 300 yılına kadar yöreye egemen olmuş, M.Ö. 500-435 yılları arasında bağımsız bir kent olarak yaşamış ve kendi adına sikke bastırmıştır. M.Ö. 262 yılında Astakoz halkı, bugünkü İzmit’in bulunduğu alanda kurulan bölgeye yerleşmiş ve kent Bithynia kralı olan Nikomedes dolayısıyla Nikomedya adını almıştır. Nikomedya 1331 yılında Osmanlı egemenliğine geçtikten sonra, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adını almıştır.
İzmit ilk olarak 11. yy ‘ın sonlarında Selçuklular zamanında Türk egemenliğine alındı. (1078) Daha sonra Haçlı Seferleri sonunda kısa bir süre Haçlı Ordusu komutanı Aleksios Komnenos tarafından işgal edildi. Türk egemenliğine kesin olarak geçişi, Orhan Bey döneminde oldu. 1331 yılında Uçbeyi akçakoca tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. İl, Kocaeli adını ise, bu yöreyi Osmanlı Devleti’ne katan, Osman Bey ve oğlu Orhan Bey’in uç beylerinden olan Akça Koca’dan almıştır.
Bu tarihten sonra kente, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adı verildi. Kent en parlak dönemine Kanuni Süleyman zamanında ulaştı. 19.yy İstanbul-İzmit arasında işleyen ve 1873 yılında Haydarpaşa-Ankara demiryolunun kente ulaşmasından sonra İzmit’in ticari ve sosyal yaşamı canlanmaya başladı.
I. Dünya Savaşı’nın getirdiği yıkımlar sonucu önemini bir süre yitiren ve İngilizler ile Yunanlılar tarafından işgal edilen İzmit, 27 Haziran 1920 de Türk Orduları tarafından işgalden kurtarıldı. Cumhuriyet Döneminin başlarında İzmirt Kocaeli ilinin merkezi oldu ve 1950’ li yıllardan sonra hızla gelişerek büyük bir sanayi ve ticaret merkezi haline geldi.

Kartepe (Kocaeli)
İzmit Maşukiye'ye 2.5 saat süren minibüs yolculuğuyla ulaşırız. Kartepe Kuzuyaylaya doğru aracımızın çıkabildiği en son noktaya kadar çıkıyoruz. Burda araçtan ayrılıp Kuzuyaylaya yürüyüş yaparız. Kuzuyaylada öğle yemeği molasından sonra Altıoluk Yaylasına yürüyüş yapıyoruz. Yayladan sonra tekrar yürüyüşümüz başlıyor ve uzunca bir yürüyüşle aracımıza geri dönüyoruz. Maşukiye'ye geri dönüp vadi içinde biraz mola veriyoruz. Burda isteyenler alabalık çiftliklerinde balık yeme fırsatı bulabilirler.
Not: Hava şartlarına göre programda değişiklik yapılabilir.


Serindere Kanyonu (Kocaeli)
Serindere’ye önce İzmit’ten Yalova’ya giden yoldan Kullar kasabasına giderek, oradan da Serindere nahiyesine giderek ulaşıyoruz. Serindere, Kirazlıdere’yi oluşturan iki dereden biri. Serindere uzun ve dik bir kanyonun içinden aktığından mecburen dere içi yürüyüş yapmak zorundayız. Dere oldukça kaygan taşlarla kaplı ve suyu soğuktur. Dere içinden 1.5 saat yürüdükten sonra geri dönüyoruz. Yemek yedikten sonra Kirazlıdere’yi oluşturan ikinci dere olan Sıcakdere’de kısa bir yürüyüş yaptıktan sonra İstanbul’a hareket ediyoruz. Bu parkur grubun yapısına ve isteğine göre sadece Serindere içinde yürüyüş olarakta gerçekleştirilebilir.

Kocaeli ; Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan Marmara Denizi'nin ve Marmara Bölgesi'nin doğusunda yer alır.Merkez ilçe İzmit olup, Gebze, Gölcük, Karamürsel, Kandıra, Körfez ve Derince olmak üzere toplam yedi ilçesi bulunmaktadır. Yüzölçümü 3.505 kilometrekaredir.İl nüfusu 1997 sayımına göre 1.177.379 olup kilometrekareye 343 kişi düşmektedir.
1888 yılına kadar İstanbul'a bağlı olan İzmit bu tarihten sonra ayrı bir kent olmuştur.İstikbal Harbi öncesi İngiliz ve Yunanlı kuvvetlerin işgalinde kalan şehir 28 Haziran 1921 'de kurtarılmış, Cumhuriyetin ilanından sonra da Kocaeli vilayetinin merkez ilçesi olmuştur.
Kocaeli sanayi ve endüstri kentidir.Önemli sanayi işletmeleri Tüpraş, İgsaş, Seka, Ford, Hyundai, Pirelli, Goodyear, Metalbox, ÇBS, Pakmaya, Aygaz, Milangaz, Petrol Ofisi, Kordsa, Sakosa, Beksa, Brissa, Ibimsa, Enerjisa, Çelikkord, Nuh Çimento, Marshall, Lever, Bayer, Polisan, Mannesman Boru, Federal Moğol İzmit Motor Piston, Koruma Tarım A.Ş., Dupont Boya Sanayii gibi kuruluşlardır. Bazı sanayi işletmelerin merkezleri özellikle İstanbul ve diğer illerde bulunmaktadır. Kocaeli gayri safi milli hasıladan fert başına düşen payda birinci sırada yer almaktadır.
Ayrıca sanayi kenti olarak tanınmasının yanında kültür, sanat ve eğitim kenti olma yolunda ciddi atılımlar yapan bir kenttir.İlimiz sınırlarında bulunan Kocaeli Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü , Tübitak , Tüsside ve Gölcük Donanma Komutanlığının Türkiye ' de önemli bir yeri bulunmaktadır. İlimizde Kocaeli Serbest Bölgesi faaliyete geçmiştir.Kara, demir, deniz ve hava yolu ulaşımları ile Türkiye 'nin en önemli geçiş noktalarından biridir.
Kocaeli Türkiye genelinde Vergi Gelirleri ve Bütçe Gelirleri Tahakkuk ve Tahsilat itibari ile İstanbul ve Ankara'dan sonra 3.cü sırada, Vergi Gelirlerinin tahsilatını gerçekleşme oranı itibari ile 1.nci sırada yer almaktadır. Bu konumu nedeni ile ilimiz Türkiye ekonomisinde ve Bütçesinde önemli bir yere sahip bulunmaktadır.
Şehre özgü bir tatlı olan pişmaniye ile de dünya çapında bir üne sahiptir.Ayrıca Derince ilçesine ait Çenesuyu, Kandıra ilçesine ait Kandıra bezi, hindisi ve yoğurdu , Karamürsel ilçesine ait sepetleri ve sera çiçekçiliği şehre ait yöresel özelliklerdir.

Şehir gerek sahil kıyıları gerekse tabiat parkları ve doğal vadileriyle görülmeye değer doğal güzellikleri bulunan bir kenttir.


BİR KOCAELİ-İZMİTLİ OLARAK TESEKKUR EDİYORUM

Tarih öncesinden beri kesintisiz iskan gören eski bir kent olan Nikomedia'dan ilk çağın yanı sıra Helenistik, Roma ve Bizans döneminden günümüze ulaşmış az da olsa bazı kalıntı ve buluntular vardır. Bu günkü yeni kent dokusu eski antik yerleşim üzerine kurulduğu için, antik kalıntıların çoğu yeni binaların temelleri altında kalmış durumdadır. Bunlardan taşınabilenler müzede sergilenmektedir.

Akçakoca Anıt Mezarı Kandıra Kefken yolu yakınında, Babadağ'dadır. 1234-1328 arasında yaşadığı sanılan Kocaeli fatihi Akçakoca Bey'e ait anıt mezarın Yapım Tarihi 1974'dür. Dışa açık piramidal gövdeli anıtın merkezinde basamaklarla çıkılan podyum üzerinde Akçakoca Bey'in mezarı yer almaktadır.
Kurtuluş Savaşı sırasında Kocaeli bölgesinde Kuva-yı Milliye hareketlerini örgütleyen, Yahya Kaptan'ın anıt mezarı ise 8 Ocak 1920'de yaşadığı ve öldürüldüğü yer olan Tavşancıl'da bulunmaktadır.


Kaiser Wilhelm Köşkü Hereke kıyısında, eskiden Sümerbank'a ait olan dokuma ve halı fabrikasının sınırları içindedir. Köşk Alman İmparatoru Kaiser Wilhelm'in istanbul-İzmit Demiryolu'nun açılışı için İzmit'e geldiğinde kalması amacıyla inşa edildi. İtalyan mimar Raimondo d!Aronco tarafından yapılan köşkün parçaları Yıldız Sarayında hazırlandı ve parçlar Hereke'ye taşınarak üç günde monte edildi. ,
20. yüzyılın başında yapılan Pembe Köşk Yukarı Pazar'dadır. Valilik tarafından onarımı yaptırılan yapı 3 katlı, kagir, giyotun pencereli bir konaktır.

Eskihisar köyünde yer alan Kale, Anadoludaki benzerleri arasında sağlam olarak ayakta kalabilmiş ender yapıtlardan biridir. Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos tarafından dikdörtgen planlı, 4 kapılı ve 10 burçlu olarak yaptırıldığı sanılan kalenin ana girişi iki yuvarlak burç arasından kuzey cephededir. 1995 yılında kale restorasyonu sırasında yapılan temizlik çalışması esnasında Bizans dönemine ait mimari parçalar ortaya çıkarılmıştır. Sur duvarları üzerinde Bizans mimarisini gösteren işlemler mevcuttur. Binanın altında 8 sutunlu ve 15 kubbeli bizans sarnıcı ile 1.025 seyirci kapasiteli tiyatro ortaya çıkarılmıştır.

Ressam, arkeolog ve müzeci Osman Hamdi Bey yazları, 1884'te Eskihisar köyünde köşk, resimhane, kayıkhane ve müştemilat olarak yaptırdığı bu evde geçirmiştir. Planlarını Fransız mimarisinden etkilenerek kendisinin çizdiği köşkün yapı malzemelerinin çoğunu yurtdışından getirtmiştir. Köşk I. Dünya Şavaşında karargah komutanına tahsis edilmiş, İsmet Paşa Kurtuluş Savaşına giderken bir kaç gün burada kalmış, 1933'te de Atatürk köşkü ve bahçeyi ziyaret etmiştir. 1987 yılından itibaren müze olarak hizmet veren köşkte Osman Hamdi Bey'in tablolarının röprodüksiyonları segilenmektedir.
Demirciler köyündeki Demirciler Konağı 19. y.y. yapısıdır. Konağın içindeki kalemişi bezemeler ve mimari üslup açısından önemlidir.
19. yüzyıl geleneksel Türk evlerinin bulunduğu Kapanca Sokak ve yakın çevresinde 32 adet korunması gereken yapı bulunmaktadır. Bu sokakda bulunan 18 ev özellikleri yaşatılarak dış cephe ve çatıları İZEYAP tarafından yapılmıştır.
Saatçi Ali Efendi Konağı İzmit, Veli Ahmet Mahallesindedir. 1776 tarihli yapı, İzmit'te günümüze kadar gelebilen en erken tarihli konak özelliği gösterir. Üç katlıdır. Vitraylı çifte camlı, kemerli pencereleri, içte ve dışta kalemişi bezemeleri ile konak geçirdiği restorasyon sonrasında 1987'de Etnografya Müzesi olarak hizmete açıldı.
izmit Mutasarrıfı hasan Paşa tarafından 1863'te yaptırılan Redif Dairesi ikinci ampir üslubunda, yarı kagir kışla tipi bir yapıdır. izmit'in Osmanlı döneminde redif (ihtiyat, yedek) subayları için yapılmış askeri yapılarından olan Redif Dairesinin iç mekan tavan bezemeleri önemlidir.
İzmit kent surları bu gün bile görülebilir durumdadır. Roma dönemine ait dış surlar geniş bir alanı kaplar. Kentin en yüksek bölümünü çevreleyen surlar Bizans dönemine ait iç kaledir.
Her antik kentte olduğu gibi Nikomedia'da da antik çağda şehri çevreleyen surlarla dış etkilere karşı korunmuş bir akropol vardır. Etrafı surlarla çevrili akropolün kalıntıları kentin kuzayindedir.
Kentin Doğu kesiminde ve hastane bayırı denilen yerde antik çağda kente su sağlayan kalıntılar görülmektedir.
Su perileri nymphalara adanmış, İnönü Caddesi'nin bulunduğu bölgede yer alan Nymphaion (anıtsal eşme)'un kalıntıları müzede bulunmaktadır.
Kentin Agorası, DMO binası ve Seka İlköğretim Okulu'nun bulunduğu yerden başlamakta ve Mannesman Boru Fabrikası'nın bulunduğu alana kadar yayılmaktadır.
Sırrı paşa Konağı İzmit, Hazı Hasan Mahallesindedir. İzmit'in ilk mutasarrıfı olan Sırrı Paşa tarafından 19. y.y.'ın ikinci yarısında yaptırıldı. İki katlı konağın yüksek bahçe duvarlarında kullanılan taşlardan bir bölümü antik yapı kalıntılarına aittir. Konağın İç Mekan duvar bezemeleri Dolmabahçe Srayının restorasyonu için gelen ressamlar tarafından tezyin edildiği ileri sürülür.
Portakal Hafız Konağı'da yine Hacı Hasan mahallesinde bulunan bir başka konaktır. 19. y.y. sonuna tarihlenen iki katlı kagir konak orta sofalı plan özelliğine sahiptir.
Sultan Abdülaziz tarafından hassa mimarı Garabet Amira Balyan'a yaptırılan Kasr-ı Hümayun (Av köşkü, Hümkar Kasrı) Atatürk'ün ilk basın toplantısını yaptığı bina olma açısından önemlidir. İki katlı cephesi kesme taşla kaplı kasır, ince uzun yuvarlak kemerli pevcereleri, sutunceleri ile yeni-klasik özellikler gösterir. Uzun yıllar vilayet binası olan saray 1967-1993 yılları arasında İzmit Müzesi olarak kullanıldı.
Süleyman Paşa Hamamı İzmit'in eski ticaret merkezi olan Ykarı Pazar'dadır. 14. yüzyıla ait, Orhan Gazi döneminin önemli yapılarından olan ve günümüze kadar gelebilen yapı, çifte hamam özelliği göstermektedir. İzmit'in ayakta kalan en erken tarihli Osmanlı dönemi yapısıdır.
Mehmed Bey Hamamı, İzmit Kent merkezinde Fethiye Caddesin'dedir. Fevziye Camisi'yle birlikte Mehmed Bey tarafından 16. yüzyılda yaptırıldığı bilinir.

Şehzade Gazi Süleyman Paşa tarafından 1332-1333 yıllarında yaptırıldığı bilinen Orhan Gazi Camisi İzmit'in en yüksek kesimindeki iç kalenin ortasında yer almaktadır. Onarım geçiren cami içindeki küçük kubbenin bezemeleri, taşıyıcıları ile silmeler Abdülmecid dönemi ampir üslup özellikleri göstermektedir.
Gebzenin kuzeybatı kesiminde bulunan Çoban Mustafa Paşa Kulliyesi, medrese, darüşşifa, kütüphane, türbe ve kervansaraydan oluşan bir bütündür. Külliyenin yapımında Mimar Acem Ali ile Mimar Sinan'ın çalıştığı ileri sürülmektedir

İzmit Kocaeli ilinin merkez ilçesidir.

Tarihçe [değiştir]

Marmara Bölgesi’nin Kuzey doğu kesiminde yer alan Kocaeli, tarihi gelişimi Milattan Önceki (MÖ) yıllara dayanan ve izleri halen günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin yaşandığı bir bölgedir. İlk çağlarda, Bithynia adı verilen bölgede kurulan kentler, sırasıyla, Olibya, Astakoz, Nicomedia, İznikmid, İzmid ve Kocaeli adlarını almıştır. Asya ve Avrupa doğal geçiş yolları üzerinde önemli bir kültür, ticaret ve jeopolitik köprü işlevi gören kent, MÖ bugünkü İzmit’in güney doğusuna, Başiskele çevresine yerleşen Megaralı göçmenler tarafından MÖ 712 yılında kurulmuş ve Astakoz adını almıştır. Kent, MÖ 300 yılına kadar yöreye egemen olmuş, MÖ 500-435 yılları arasında bağımsız bir kent olarak yaşamış ve kendi adına sikke bastırmıştır. MÖ 262 yılında Astakoz halkı, bugünkü İzmit’in bulunduğu alanda kurulan bölgeye yerleşmiş ve kent Bithynia kralı olan Nikomedes dolayısıyla Nikomedya adını almıştır. Nikomedya 1331 yılında Osmanlı egemenliğine geçtikten sonra, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adını almıştır.
İzmit ilk olarak 11. yy ‘ın sonlarında Selçuklular zamanında Türk egemenliğine alındı. (1078) Daha sonra Haçlı Seferleri sonunda kısa bir süre Haçlı Ordusu komutanı Aleksios Komnenos tarafından işgal edildi. Türk egemenliğine kesin olarak geçişi, Orhan Bey döneminde oldu. 1331 yılında Uçbeyi akçakoca tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. İl, Kocaeli adını ise, bu yöreyi Osmanlı Devleti’ne katan, Osman Bey ve oğlu Orhan Bey’in uç beylerinden olan Akça Koca’dan almıştır.
Bu tarihten sonra kente, önce İznikmid, daha sonra İzmid (İzmit) adı verildi. Kent en parlak dönemine Kanuni Süleyman zamanında ulaştı. 19.yy İstanbul-İzmit arasında işleyen ve 1873 yılında Haydarpaşa-Ankara demiryolunun kente ulaşmasından sonra İzmit’in ticari ve sosyal yaşamı canlanmaya başladı.
I. Dünya Savaşı’nın getirdiği yıkımlar sonucu önemini bir süre yitiren ve İngilizler ile Yunanlılar tarafından işgal edilen İzmit, 27 Haziran 1920 de Türk Orduları tarafından işgalden kurtarıldı. Cumhuriyet Döneminin başlarında İzmit, Kocaeli ilinin merkezi oldu ve 1950’ li yıllardan sonra hızla gelişerek büyük bir sanayi ve ticaret merkezi haline geldi.