Amasya Genelgesi (Amasya Tamimi)

Amasya Genelgesi Maddeleri

Madde 1
Vatanın tamamı, milletin istiklâli tehlikededir. Hükümet merkezi İtilaf Devletlerinin etkisi ve denetimi altında bulunduğundan, sahip olduğu sorumluluğun gereklerini yerine getirememektedir. Bu durum, milletimizi adı var, kendi yok durumuna düşürüyor.Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. Milletin durumunu ve davranışını göz önünde bulundurarak haklarını dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir milli heyetin varlığı gerekmektedir. Bunun için her taraftan vuku bulan teklif ve milli istek üzerine Anadolu’nun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin süratle toplanması kararlaştırılmıştır. Bunun için, bütün illerin her livasından parti ayrılıkları dikkate alınmaksızın muktedir ve milletin güvenini kazanmış üçer kişinin olabildiğince çabuk yetiştirmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir. Her ihtimale karşı bunun bir milli sır hâlinde tutularak ve delegelerin gereken yerlere kimliklerini gizleyerek gelmeleri gereklidir.

Madde 2
Doğu vilâyetleri nâmına 10 Temmuz’da Erzurum’da toplanması gereken kongre için sözü geçen vilâyetlerin Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetleri’nden seçilmiş üyeler zaten Erzurum’a doğru yola çıkarılmışlardır. O vakte kadar diğer vilâyetlerimizin temsilcileri de Sivas’a geleceklerinden Erzurum Kongresi’nin üyeleri belirlenecek zamanda umumi toplantıya katılmak üzere Sivas’a hareket edecektir.

Madde 3
Yukarıdaki esaslara göre, temsilciler Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetleri ve belediye başkanları tarafından ve çeşitli suretlerde seçileceklerdir.

Madde 4
Bu esasların uygulanmasına 3. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, Eski Bahriye Nâzırı Rauf Bey, 15. Kolordu Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa, 13. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Cevad Bey, 3. Kolordu Kumandanı Miralay Refet Bey, Samsun Mutasarrıfı Hâmit Bey, 2. Ordu Müfettişi Cemal Paşa, 12. Kolordu Kumandanı Miralay Selahattin Bey, 25.Kolordu Kumandanı Ali Fuat Paşa, Bursa’da 17. Kolordu Kumandan Vekili Miralay Bekir Sami Bey, Edirne’de Kolordu Kumandanı Cafer Tayyar Bey ve diğer bazı sivil ve askeri önemli kişiler tarafından çalışılacaktır. Bundan başka eski sadrazam Müşir Ahmed İzzet Paşa, Nâfıa Nâzırı Ferit Bey, âyan üyesinden Ahmed Rıza Bey gibi kişilerden fikir ve düşünceler alınacaktır.

Madde 5
Reddi İlhak ve Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyetlerinin verecekleri telgrafların telgrafhânelerce kabul edilmeyerek çekilmesi Posta ve Telgraf Müdüriyet-i Umumiyesi’nden bildirilmiştir. Bu husus kesin şekilde reddedilerek her ne şekilde olursa olsun serbestçe yazışmaların sağlanması için gösterilerde bulunarak yazışmalar sağlanacak ve bunlar elde edilinceye kadar gösterilere devam edilecektir.

Madde 6
Askeri ve sivil kuruluşlar hiçbir suretle terk ve başkasına verilmeyecektir. Vatanın herhangi bir tarafına yeniden yapılacak düşman işgâl hareketleri bütün orduyu ilgilendirecek ve meydana gelen duruma göre memleketin savunmasına birlikte girişilecektir. Bu sebeple komutanlar derhal birbirini haberdâr edeceklerdir. Silah ve savaş malzemesi kesinlikle elden çıkarılmayacaktır.

AMASYA GENELGESİ (22 - HAZİRAN -1919)

22 Haziran 1919'da Amasya Genelgesine imza atanlar;

• Mustafa Kemal
• Rauf (Orbay)
• Refet (Bele)
• Ali Fuat (Cebesoy)

Erzurum'daki Kâzım Karabekir'de genelge hükümlerini kabul etmiştir.
Amasya Genelgesini Mustafa Kemal hazırladı. Ulusa mal olması için arkadaşlarına cd onaylattı. (Etkinliği artırma)
Amasya Genelgesi'nin en önemli maddesi; "Milletin bağımsız­lığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır."

Amasya genelgesinin önemi ise;

• Kurtuluş savaşı'na bir başlangıç, Milli Egemenlik yolunda atılmış ilk adımdır. (İhtilale çağrı)
• Milletin içinde bulunduğu durumu anlatarak mitingler yapmaya, işgal olayını protesto etmeye davet etmiştir. (Demokrasiye çağrı)
• Kurtuluş Savaşının gerekçesi ilk defa burada halka duyurul­muştur.
• Mustafa Kemal Amasya Genelgesi Sonrası İstanbul'a çağrıldı gitmedi ve askerlikten istifa etti.

MADDELERİ:

• Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir.
• İstanbul'daki hükümet, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirmemektedir.
• Milletin bağımsızlığını, yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır.
• Milletin durumunu gözden geçirmek ve haklı sesini dünyaya duyurmak için, her türlü etkiden uzak milli bir kurulun toplanması gereklidir.
• Anadolu'nun en güvenilir yeri olan Sivas'ta milli bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır.
• Bu amaçla bütün illerden, milletin güvenini kazanmış ücer delegenin hemen yola çıkarılması gerekmektedir.
• Bu durumun milli bir sır olarak saklı tutulması lazımdır.

Amasya Genelgesi'nin sonuçları

• Türk inkılabının ihtilâl safhası başlamıştır.
• Kurtuluş Savaşı resmen ilan edildi.
• Kurtuluş Savaşı'nın gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir.
• Türk Milleti, hem İstanbul'a hem de işgalci güçlere karşı mücadeleye çağırılmıştır.
• Kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet, manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesi almıştır.
• Üstü kapalı olarak Heyet-i Temsiliyenin (Temsil Kurulu) oluşturulmasından bahsedilmiştir.
• Mustafa Kemal padişah tarafından kendisine verilen 9. Ordu Müfettişliği yetkilerini aşmış, kendi sorumluluğunda olmayan batı bölgelerine de bir tamim yayınlamıştır.
• Direniş esasları ilk defa Amasya'da yazılı bir ilke haline getirilmiştir.
• İlk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsedilmiştir.
• İstanbul Hükümeti ilk kez yok sayılmıştır.
• Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır oluşumu sağlamlaşmıştır .
• İlk kez ulusal egemenlikten bahsedilmiş olduğundan evrensel bir maddedir.
• Avrupalı devletlerin sömürgelerindeki mazlum uluslar için de bir örnek teşkil etmiştir.
• Müdafaai Hukuk Cemiyetlerini birleştirmek için Sivas'ta bir kongre toplanma kararı alınmıştır.
• Ordu terhis edilmemesi ve Erzurum'a gelen delegelerin doğrudan Sivas'a gelmeleri istenmiştir.