İnsansız Hava Araçları (İnsansız Hava Araçları Sistemleri)

İnsansız Hava Araçları (İHA)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

İnsansız Hava Araçlarının Tarihi
İlk İHA'lar A. M. Low tarafından 1916 yılında geliştirilmiştir. Takip eden yıllarda ise sınırlı sayıda üretilen Hewitt-Sperry otomatik uçak I. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır. 1935 yılında ise film yıldızı ve model uçak tasarımcısı Reginald Denny ilk ölçekli RPV (İngilizce Remote Piloted Vehicle, Türkçesi: Uzaktan Komutalı Araç) modelini geliştirmiştir. II. Dünya Savaşı süresince çok fazla miktarda uçak üretilmiş bunlar trenleri koruma amaçlıyla uçaksavar ve saldırı görevlerinde kullanılmıştır. Jet motoru bulunan ilk model 1951 yılında Teledyne Ryan firması tarafından geliştirilen Firebee I'dir. 1955 yılında ise başka bir firma Beechcraft ABD Deniz Kuvvetleri için Model 1001 modelini üretmiştir. Bununla beraber bu araçlar Vietnam Savaşı süresince birer uzaktan kumandalı uçak olmaktan daha ileriye gidemediler.

MQ-1 Predator (Reno Hava Gösterisi)

1980li ve 1990lı yıllarda olgunlaşan ve küçültülen bu araçlar özellikle ABD'li askeri çevrelerin ilgisini çekmeye başlamıştır. Bunun en önemli nedeni İHA ların uçaklara nazaran çok daha ucuz olması ayrıca riskli görevlerde sırasında yetişmiş müretebat kaybını sıfıra indirmesidir. Genel olarak keşif ve gözetleme amacıyla kullanılan bu araçlar günümüzde silahlandırılmaktadır. Örneğin MQ-1 Predator modeli araçlar üzerine AGM-114 Hellfire havadan-karaya füze takılmaktadır. Zırhlı ve silahlı bu araçlara insansız hava muharebe aracı (İHMA) denilmektedir.
Çok yakın bir zamanda bu insansız araçları bombardıman ve karadan havaya saldırı amacıyla çok fazla göreceğiz. Bunun yanında vahşi doğada, yıkılan ve çöken bina içlerinde, açık denizde batan gemilerde kaybolan insanları aramak ve kurtarmak amacıyla da kullanılacaktır. Havada meydana gelen çatışmalarda uçakları kullanan pilotlar hala önemli rol oynasa da gelecekte insansız araçlar bu görevi pilotların elinden alacaktır. Bunun olmasında en önemli etken uçuş sırasında pilotları havada en çok zorlayan G-Force etkisine maruz kalmamalarıdır.
Gelecekte İHA'lar scramjet teknolojisinin sahip olduğu tüm avantajlara da sahip olacaktır. Günümüzde scramjet modelleri, bunlara insansız modellerde dahil sadece test amaçlıdır (örneğin NASA X-43A, NASA's Hyper-X scramjet program).

İnsansız Hava Araçları (İHA)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

İHA Sınıflandırması
İHA’ları altı farklı başlık altında sınıflandırabiliriz (bunun yanında bazı araçlar birkaç farklı özelliği bünyesinde barındırabilir):

• Hedef ve yem – düşman hava savunma veya savaş uçaklarına karşı yem olarak kullanılarak hedef belirlemede yardımcı olan araçlar
• Keşif ve gözetleme – düşmana ait cephe bilgilerini toplayan araçlar
• Çatışma – yüksek riskli görevlerde kullanılan saldırı kapasitesine sahip araçlar (bakınız İnsansız hava çatışma aracı)
• Lojistik- Kargo ve lojistik destek amaçlı araçlar
• araştırma ve geliştirme- Gelecekte kullanılmak amacıyla farklı İHA teknolojilerinin denendiği araçlar
• Sivil ve ticari – Sivil ve ticari amaçlar için kullanılan araçlar

Bunun yanında İHA’lar ParcAberporth İnsansız Sistemler forumunda uçuş menzil ve irtifalarına göre de sınıflandırılırlar:

• Elle taşınabilen (Handheld) 600 metre irtifa ve ortalama 2 km menzil
• Close 1500 metre irtifa ve ortalama 10 km menzil
• NATO tipi 3000 metre irtifa ve ortalama 50 km menzil
• Taktisel 5500 metre irtifa ve ortalama 160 km menzil
• MALE (medium altitude, long endurance Türkçesi ortalama irtifa, uzun menzil) 9000 metre irtifa ve ortalama 200 km menzil
• HALE (high altitude, long endurance Türkçesi yüksek irtifa uzun menzil) 9000 metre irtifa ve belli olmayan menzil
• HYPERSONIC yüksek hızlı ( süpersonik (Mach 1-5) veya hipersonik (Mach 5+) hızında) 15000 metre veya yörünge altında irtifa ve ortalama 200 km menzil
• ORBITAL alçak dünya yörüngesinde (Mach 25+)
• CIS Lunar Dünya-Ay uçuşu

Bunlara ek olarak dinamik, değişken ve sabit yollar gibi kriterler baz alınarak fonksiyonel model sınıflandırması yapılır:

• Trene bağlı İHA (TCUAV), 3 farklı konseptin kombinasyonundan oluşur:
  
  • İnsansız hava aracı (İHA)
    
  • İnsansız kara taşıtı (İKT)
    
  • Tren

ABD askeri birimleri bünyesinde kullanılan İHA’lar Rütbe sistemi ile sınıflandırılırlar.

Alman Ordusuna Luna X 2000 model İHA

Meksika yapımı S4 Ehécatl kalkış anında

ABD Ordusuna ait İHA rütbeleri
Günümüzde ABD Ordusu kara birliklerini desteklemek amacıyla farklı uçak sistemlerinden faydalanmaktadır. Ordu planlamacıları bu sistemleri "Rütbe"lendirerek sınıflandırmıştır. Rütbeler doğrudan bir tek modeli verilmemiştir. Rütbeler İHAların yaptığı görevlere göre sınıflandırılmıştır. ABD Hava Kuvvetleri ve ABD Deniz Kolordusu aynı rütbe sistemlerini kullanmaktadır. Ancak kullanılan araçlar birbirlerinden farklıdır.

1. ABD Hava Kuvvetlerine ait rütbeler

• Rütbesiz: Küçük/Mikro İHA. Bu sınıfa BATMAV (İngilizce Battlefield Air Targeting Micro Air Vehicle Türkçesi Ufak Ölçekli Havadan Cephe Keşif Aracı) ((Wasp Block III)
• Rütbe I: Alçak irtifa, uzun menzil. Kullanılan model Gnat 750.
• Rütbe II: Orta irtifa, uzun menzil (MALE). Kullanılan modellerMQ-1 Predator ve MQ-9 Reaper.
• Rütbe II+: Yüksek irtifa, uzun menzilli konvansiyonel İHA (veya HALE İHA). İrtifa: 60,000 ila 65,000 feet (Azami 19,800 metre) , 560 km/s uçuş hızı, 6,000 km menzil, 24 saat çalışan harekat istasyonu. Tamamlayıcı olarak Rütbe III- uçak. Kullanılan model RQ-4 Global Hawk.
• Rütbe III-: Yüksek irtifa, uzun menzil İHA. Aynı özelliklere sahip tamamlayıcı olarak Rütbe II+ modeller kullanılır. Bu sınıfa RQ-3 DarkStar girmektedir.

2. ABD Deniz Kolordusu ait rütbeler

• Rütbesiz: Mikro İHA. USAF BATMAV sınıfında en çok kullanılan Wasp III’tür.
• Rütbe I: Bu sınıfta Dragon Eye kullanılmaktadır. Ancak gelecekte bu iş için RQ-11B Raven B modelinin kullanılması düşünülmektedir.
• Rütbe II: Şuan ScanEagle ve bazende RQ-2 Pioneer kullanılmaktadır.
• Rütbe III: Orta menzilli görevler için iki adet Pioneer İHA modeli kullanılmaktadır. Temmuz 2007 tarihinde Deniz kolordusu kullanmakta olduğu Pioneer sistemini emekliye ayırdığını ve yerine AAI Corporation firması üretimi olan Tactical Unmanned Aircraft System modelinin alınacağını bildirmiştir. İlk Marine Shadow sistemleri Deniz Kolordusuna teslim edilmiş olup eğitim amaçlı olarak birliklerine gönderilmiştir.

3. ABD Kara Kuvvetlerine ait rütbeler

• Rütbe I: Küçük İHA. Bu sınıfta RQ-11A/B Raven kullanılmaktadır..
• Rütbe II: Kısa Menzilli Taktiksel İHA. Bu sınıfta RQ-7A/B Shadow 200 kullanılmaktadır.
• Rütbe III: Orta Menzilli Taktiksel İHA . Bu sınıf için RQ-5A / MQ-5A/B Hunter ve IGNAT/IGNAT-ER modelelri kullanılmaktadır. Ancak ileride Extended Range Multi-Purpose (ERMP) sınıfı MQ-1C Warrior modeline geçiş yapılacaktır.

4. Gelecek Cephe Sistemleri (FCS, BD Kara Kuvvetleri) sınıfları

• Class I: Küçük birlikler için. Bu iş için Micro Air Vehicle araçlar düşülmektedir..
• Class II: Bölük için. (iptal edildi.)
• Class III: Tabur için. (iptal edildi.)
• Class IV: Tugay için. Bu sınıf görev RQ-8A/B / MQ-8B Fire Scout modeline verilmiştir.

5. İnsansız uçuş sistemleri
İUS veya insansız uçuş sistemleri tanımı ABD Savunma Bakanlığı tarafından insansız hava araçlarına verilen genel addır. Bu ad başlangıçta Deniz Kuvvetleri tarafından sadece uçaklar için değil onunla beraber kullanılan yer sistemleri ve diğer elementleride kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Daha sonra ilk kez resmi olarak 2005-2030 yıllarını kapsayan DoD İnsansız Hava Sistemleri Yolharitasında kullanılmıştır.
İnsansız uçak sistemlerinin askeri rolü görülmemiş oranlarda büyümektedir. Sonsuz Özgürlük Operasyonu ve Irak Savaşı çerçevesinde Afganistanda görevli Task Force Liberty ve Irakta görevli Task Force ODIN birliklerine destek vermek amacıyla 2005 yılı içerisinde İHAlar taktiksel ve genel amaçlı olarak toplamda 100,000 uçuş saati süresince havada kalmışlardır.Teknolojinin çok hızlı ilerlemesi ile geliştirilen taşınması ve kullanımı çok kolay olan Küçük İnsansız Uçuş Sistemleri (KİUS) çatışma bölgelerinde çok daha fazla kullanılmaktadır. Günden güne kapasiteleri artan İHSların geliştirilmesi için ülkeler önde gelen araştırma ve geliştirmeleri sübvanse etmeye devam etmektedir. Her ne kadar İHSlar şuan keşif, arama ve istihbarat çalışmaları dışında kullanılıyor olsa da hala en önemli görevlerini bunlar teşkil etmektedir. Rollerin içerisine elektronik saldırı , baskın görevleri, düşman hava savunmasını yanıltma/imha etme, haberleşmeyi bozma ve karıştırma, arama ve kurtarma da eklenmiştir. Bu İHSler birkaç bin dolardan on milyonlarca dolar değere ve birkaç kilodan 9000 kilo ağırlığa kadar ulaşabilmektedir.

İnsansız Hava Araçları (İHA)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

İHA Görevleri
İHA'lar çok geniş bir yelpazede kullanılırlar. Bunlardan bazıları uzaktan algılama, keşif ve nakliyedir.

1. Uzaktan Algılama

Bell Eagle Eye, ABD Sahil Koruma tarafından kulanılmaktadır.

Uzaktan algılma amacıyla üretilen İHAların bünyesinde elektromanyetik tayf algılayıcıları , biyolojik ve kimyasal sensörler bulunmaktadır. İHAlar bünyesndeki elektromanyetik sensörler içerisinde tipik görsel spekturm, infrared, ve near infrared kameraları ile radar sistemleri mevcuttur. Diğer elektromanyetik dalga detektörleri ise mikrowave ve ultraraviole spectrum algılayıcılarıdır. Ama pek fazla kullanılmazlar. Biyolojik algılayıcılar havada bulunan çeşitli mikro organizma ve biyolojik etkileri araştırmaya yarar. Kimyasal algılayıcılar ise havada bulunan elementleri inceler.

2. Taşıma

The RQ-7 Shadow 10 kg ya kadar ağırlıkları taşıyabilir. Cephede ihtiyaç duyulması halinde "Quick-MEDS" sınıfı tıbbı kutuları paraşütle birliklere bırakabilir.

İHA'lar sahip oldukları özelliklere göre yük taşıma kapasitesine sahiptirler. Yükler en fazla ana gövde içerisinde bırakılan boşlukta taşınır. Helikopter şeklindeki bazı İHA'larda ise gövde altına takılarak taşınır. Uçak gövdeli İHA'lar da gövde dışında yük taşıyabilir ancak bu sırada uçağın aerodinamik yapısının bozulmamasına özen gösterilmelidir. Bu gibi durumlarda genellikle gövde dışına takılan aerodinamik tüpler içerisinde yük taşınır.

3. Bilimsel Araştırma
İnsansız hava araçları pilotlu araçları uçamayacağı çok teklikeli görevlerde rahatlıkla kullanılabilir. Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) bir kasırga avcısı olarak 2006 yılından bu yana Aerosonde insansız uçak sistemini kullanmaya başladı. AAI Corporation'ın iştiraki olan Aerosonde Pty Ltd. Victoria (Avustralya) tarafından tasarlanan ve 35-poundluk sistem bir kasırga içine girerek Florida'da bulunan Ulusal Tayfun Merkezi'ne gerçek zamanlı veri ve doğrudan iletişim üretmektedir. Daha önceleri insanlı hava taşıtları ile tayfunların uzağından alınan veriler günümüzde Aerosonde sistemi sayesinde tayfunun içerisinde kolaylıkla alınabilmektedir.

4. Hassas Saldırılar

MQ-1 Predator (Reno Hava Gösterisi)

MQ-1 Predator model ve AGM-114 Hellfire ile yüklü İHA'lar günümüzde hassas bölgeleri bombalamak amaçlı kullanılmaktadır. Silahlı ilk Predators 2001 yılı sonundan itibaren Pakistan ve Özbekistan'da üslenmeye başlamıştır. Çoğu zaman suikast amaçlı olarak Afganistan topraklarında kullanılmaktadır. 2001'den günümüze Afganistan'da üstlenmiş bulunan bazı İHA'ların Pakistan içerisinde suikastlarde kullanıldığıda rapor edilmiştir. İnsanlı uçak yerine bu gibi durumlarda insansız hava araçlarının kullanılmasının en önemli artısı, pilotltu bir uçağın vurularak düşürülmesi ve pilotun yakalanması durumunda meydana gelen diplomatik utançtan kaçınılmasıdır. Ancak günümüzde İHA'ların dost kuvvetleri vurması veya izinsiz saldırılar sonucunda sivil insanların ölmesi bu utancın yerini almıştır.
Arap ülkelerinde üslenmiş bulunan bir Predator 3 Kasım 2002 tarihinde Yemen'de yaşamakta olan bir El Kaide teröristine suikast düzenleyip öldürmüştür. Bu Afganistan harici bir ülkede yapılan ilk saldırı olarak kayıtlara geçmiştir.

5. Arama ve Kurtarma
İHA'lar ABD topraklarında içerisinde en çok arama ve kurtarma görevlerinde kullanılmaktadır. Örneğin 2008 yılındaki Louisiana ve Texas'ta meydana gelen tayfunlar sırasında çok başarılı olmuşlardır.
Örneğin deniz seviyesinden 18,000 ila 29,000 feet üzerindeki bir irtifada uçan Predatorlar arama, kurtarma ve hasar tespitinde kullanılmaktadır. Üzerlerinde görsel algılayıcılar (bunlar gündüz ve kızılötesi kameralar) ve sentetik diyafram radarı (SAR) bulunur. Predatora ait SAR her türlü havada (bulutlu, yağmurlu veya sisli) gece veya gündüz süresünde gerçek zamanlı çok başarılı çekimler yapabilmektedir. SAR görüntüleri içindeki tutarlı değişim algılaması istisnai arama ve kurtarma yeteneği sağlar. Tayfundan önce ve sonra çekilen resimler bilgisayar tarafından işaretlenerek hasar tespiti yapılır.

İnsansız Hava Araçları (İHA)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tasarım ve Geliştirme Konuları
İHA'lar dünya üzerinde birçok ülke tarafından tasarlanmakta ve üretilmektedir. Ancak ABD ve İsrail bu teknolojinin geliştirilmesinde öncü olmuştur. 2006 yılında dünyada üretilen İHA'ların %60 ABD de yapılmıştır. 2016 yılında bu oranın %5 ila %10 arasında artacağı düşünülmektedir. Northrop Grumman ve General Atomics firmaları bu endüstri dalında üretikleri Global Hawk ve Predator/Mariner sistemleri ile öncü durumdadırlar. İsrailli ve Avrupalı firmalar bu alanda ikinci sırada kalmasındaki en önemli neden hükümetlerinin bu teknolojiye yeterli fon ayırmaması ve ABD yapımı sistemlerin yüksek kapasitelerden ötürü çoğunlukla ihaleleri kazanmasıdır. Avrupalı üreticiler pazarın sadece %4'ünde boy göstermektedir.

1. Özerklik derecesi

İHA görüntü ve kontrol merkezi CBP

İlk İHA'lar Vietnam Savaşı sırasında gövdelerine yerleştirilen kameralar ile film ve resim çeken uçaklardı. Bu uçaklar ya düz bir hat üzerinde veya dairesel hareketlerle uçar görüntüyü toplar yakıtı bitene kadar uçar sonra yere inerlerdi. İnişten sonra resimler analistler tarafından çıkartılıp incelenirdi. Drone adıda verilen bu basit yapıdaki araçlar sadece uzaktan kumanda ile uçabilen basit bir uçaktı. Yeni nesil radyo frekaslarının kullanılmaya başlanması ile İHA'lar çok daha fazla uzaktan kumanda ile kullanılmaya başlandı ve "uzaktan kumandalı araç" terimi kullanılmaya başlandı. Günümüzde birçok İHA hem uzaktan kumanda hem de bilgisayarlı otomasyon yardımı ile uçmaktadır. Daha gelişmiş sürümleri hız ve uçuş yolunu sabitleyen, yerleşik-kontrol ve / veya rehberlik sistemlerinin yardımıyla düşük seviyeli insan pilot görevlerinde uçabilir. Günümüzde hala birçok haber ve tartışmada bu çok gelişmiş uçaklar için drone kelimesi kullanılarak hata yapılmaktadır.

• Sensor füzyonu: Araç içerisinde bulunan farklı algılayıcılardan gelen bilgilerin birleştirilmesi
• Haberleşme: Haberleşmenin sağlanması ile eksik ve tamamlanmamış bilgilerin biraraya getirimesi
• Yol planlaması: Yakıt ve hava şartlarına göre uçuş planının yapılması
• Yörünge Üretimi (bazen Harekat planlama olarakta adlandırılır): Bir noktadan belli bir noktaya gitmek için optimal kontrol manevra belirlenmesi
• Yörünge yönetmeliği: Yörüngede uçuş sırasında özel kontrol sistemleri bazı sınırlamalarda esneklik gösterir.
• Görev tahsisi ve planlama: Zaman ve ekipmana göre görev dağılımın belirlenmesi
• Ortaklaşa taktikler: Eldeki verilen ışıında görev senaryolarından en yüksek başarı oranına sahip olanın belirlenmesi

2. Dayanıklılık
İHA’lar pilotlu uçaklara nazaran çok daha uzun sure havada kalabilirler. Burada ki en büyük avantajları pilotların fiziksel dayanıklıkları ile sınırlı olmamalarıdır. İnsansız bu uçuşlar araç türlerine göre değişir. İçten yanmalı motora sahip İHAların uçuş süresi ağırlık başına yaktığı yakıt oranına (Breguet dayanıklılık denklemi) göre değişir. Güneş enerjisi ile çalışan İHA'lar potensiyel olarak sınırsız uçabilirler. Ancak bu dalda en uzun uçuş rekoru halen 2003 yılında düşerek parçalanmasına rağmen Aerovironment Helios Prototype modelinin elindedir. Yakıt ile uçan İHA'lar için en önemli sorun havada yakıt ikmalinin şuan için yapılamamasıdır. ABD Hava Kuvvetleri tarafından yapılan çalışmalar sonucunda 2010 yılından itibaren buna olanak sağlayacaktır.
Gelişmiş Savunma Araştırma Geliştirme Ajansı (Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA)) 5 yıl boyunca yere inmeden havada kalabilecek bir İHA yapmak için sözleşme imzalamıştır. Bu projenin adı "Vulture"dir. Üretici yerden herhangi bir yakıt desteği sağlamadan havada kalabilecek bir İHA yapmayı taahhüt etmiştir.450 kilo olması düşünülen araç 60.000 ila 90.000 feet arasında bir irtifada uçacaktır.

RQ-4 Global Hawk, yüksek irtifadan keşif görevleri için kullanılan bu model 36 saat aralıksız uçabilir.

İnsansız Hava Araçları (İHA)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sivil Ölümler

• Filistin

İHA'ların yaptığı atışlarda hedefini bulma yüzdesi sorgulanır bir hal almıştır. Bunda en önemli nedne ise artan sizil kayıplarıdır. Mart 2009 tarihinde The Guardian gazetesinde çıkan yazıda İsraile ait İHA'lardan fırlatılan füzelerin vurduğu boş sokaktaki 48 Filistinli sivil hayatını kaybetmiştir. Ki bu insanların ikisi ufak çocuk olmak üzere kadın ve genç kızlardan oluşmaktaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) İsrail Ordusu'na ait İHA'lar ile Hamas Örgütü'ne karşı havadan karaya yapılan saldırılar sırasında sivil kayıpların olduğunu rapor etmiştir. Bununla bereber raporun içerisinde akılda kalan soru HRW sadece 6 saldırı ve 29 sivil ölümünden bahsetmektedir ki bu sayı Hamas’a karşı yapılan saldırılar karşısında çok az görünmektedir. Bu harekat sırasında toplam sivil ölü sayısını 1400 olarak açıklayan Filistinli kaynaklar 900 yakın ölümünün operasyonlar sırasında olduğunu açıkladı. HRW örgütüne göre bu ölümlerde üçüncü sırayı İHA'lardan fırlatılan füzeler almaktadır.

• Pakistan

ABD’ye ait İHA'ların Pakistan'ın Kuzey Veziristan bölgesinde yaptığı saldırılar iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden olmuştur. Agence France-Presse açıkladığı rapora göre 45 İHA saldırısı sonucunda 450 insan ölmüştür. Pakistan tarafından yapılan açıklamalarda bu saldırılarda öldürülen her 2 militana karşılık 50 sivilin hayatını kaybettiği belirtilmiş ve ABD suçlanmıştır. Ancak Amerikalı yetkililer bunu kabul etmemektedir. Büyük bir ihtimalle bu saldırıları Amerikan ve Pakistanlı yetkililer ortaklaşa planlamış ancak sivil kayıpların ortaya çıkması üzerine Pakistanlı yetkililer inkar yoluna gitmiştir.

Diğer Bilgiler

• Körfez Savaşı sırasında, USS Wisconsin gemisinde kalkan İHA'lar Irak Ordusu hakkında bilgi toplamıştır.
• Ekim 2002 tarihinde, ABD Senatosu Irak’a karşı yapılacak askeri harekatı oylamadan önce 75 senatöre verilen kapalı brifingde Saddam Hüseyinin sahip olduğu biyolojik silahlarla yüklü İHA'ların Amerikan açıklarında bekleyen gemilerden saldıracağı yönünde bilgi verilmiştir. Colin Powell Birleşmiş Milletler'de verdiği sunumda bu konuya değinmiştir. Ancak daha sonra anlaşılmıştır ki adı geçen araçlar uzun sure önce uçuş ömrünü yitirmiş Çek yapımı eğitim drone uçaklarıydı. Savaştan önceki sürede Irak’ın sahip olduğu araçlar ile ilgili istihbarat servisleri arasında çok farklı bilgiler bulunmaktaydı. CIA her ne kadar bunu abartsa da ABD Hava Kuvvetleri Irak’ın İHA’la ile bir saldırı yapabilecek kapasiteye sahip olduğu bilgisini yalanladı.
• Kasım 2002 tarihinde ilk kez Irak Hava Kuvvetleri'ne ait bir MiG-25 savaş uçağı ile ABD ye ait insansız RQ-1 Predator arasında it dalaşı yaşanmıştır. İki uçak birbirlerine füze ateşlemiş sonuçta MİG tarafından ateşlenen füze ile Predator vurularak düşürülmüştür.

İnsansız Hava Araçları Listesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Aşağıda göreceğiniz liste dünyada üretilen insansız hava araçlarınınülkelere göre dağılımını göstermektedir. Liste yapılırken ilk görevleri ve ilk uçuş yılları gözönünde bulundurulmuştur.

ABD askeri modelleri

• Hewitt-Sperry Automatic Airplane, silah (1916)
• Kettering Bug, silah (1918)
• OQ-2/TDD-1 Radioplane, hedef (1939)
• Ryan A/BQM-34 series Firebee I and II, hedef (1951)
• North American X-10, araştırma (1953)
• Northrop GAM-67 Crossbow, farklı görevler (1956)
• Northrop AQM-35, hedef (1956)
• McDonnell ADM-20 Quail, av tuzağı (1958)
• Beech MQM-61A Cardinal, hedef (1959)
• Gyrodyne QH-50, araştırma (1960)
• Beech AQM-37 Jayhawk, hedef (1961)
• QH-50 DASH, saldırı (torpidodan atılan)
• Ryan Model 147/AQM-34 series Fire Fly and Lightning Bug , keşif (1962)
• Northrop M/BQM-74A Chukar, keşif, av tuzağı (1964)
• Lockheed D-21, keşif (1964)
• Ryan AQM-91 Firefly, keşif (1968)
• BQM-90, hedef(1970)
• Boeing YQM-94A Compass Cope B, keşif (1973)
• BAE Systems SkyEye (with the United Kingdom), keşif (1973)
• Ryan YQM-98A Compass Cope R keşif (1974)
• Ryan AQM-81A Firebolt, hedef(1983)
• BAI BQM-147 Dragon Drone, keşif (1986)
• RQ-2 Pioneer, keşif (1986)
• General Atomics GNAT-750, keşif (1989)
• Sikorsky Cypher, araştırma , (1992)
• RQ-1/MQ-1 Predator, keşif, çatışma (1995)
• LR-3 Tigershark, keşif (2004)
• RQ-3 Dark Star, araştırma (1996)
• RQ-6 Outrider, keşif (1996)
• Bell Eagle Eye, tiltrotor keşif (1998)
• AeroVironment Puma AE, keşif (1998)
• IAI RQ-5 Hunter, keşif (1999)
• AAI RQ-7 Shadow, keşif (1999)
• MQ-8 Fire Scout, keşif (2000)
• RQ-4 Global Hawk, keşif (2001)
• AeroVironment Wasp III, keşif (2001)
• MQ-9 Reaper, keşif, hava saldırı (2006)
• Lockheed Martin Desert Hawk, keşif (2001)
• AeroVironment Dragon Eye RQ-14, keşif (2002)
• Boeing X-45, araştırma (2002)
• RQ-15 Neptune, deniz keşif (2002)
• X-47 Pegasus, araştırma (2003)
• Boeing X-50, araştırma (2003)
• Boeing X-46, araştırma (2003)
• ScanEagle, keşif (2004)
• Boeing A160 Hummingbird, araştırma (2005)
• AeroVironment Raven RQ-11, keşif (2005)
• CQ-10 Snowgoose, cargo (2005)
• Lockheed P-175 Polecat, araştırma (2006)
• RQ-16 T-Hawk, keşif (2006)
• Boeing Dominator, experimental (2007) -Persistent Munition Technology Demonstrator
• Composite Engineering BQM-167 Streaker, In Development (2006)
• MQ-1C Warrior, hava saldırı (2009)
• General Atomics Avenger – keşif, saldırı (2009)

ABD sivil modelleri

• NASA Mini-Sniffer, araştırma (1975 to 1982)
• General Atomics ALTUS, araştırma (1996)
• NASA Advanced Soaring Concepts Apex araştırma (cancelled before first flight, 1999)
• NASA Helios and Pathfinder, araştırma (2001)
• Octatron SkySeer
• Switchblade (aircraft) (proposed)

Alman modelleri

• Drohne CL 289
• Aladin, keşif
• Rheinmetall KZO, keşif
• Luna X 2000, keşif
• MIKADO
• EuroHawk, keşif (developed together with the U.S.)
• EADS Barracuda, German-led program (İspanya ile ortak)
• OFFIS Guard, keşif and araştırma

Arjantin modelleri

• Lipan, keşif

Avrupa modelleri

• EADS Barracuda, keşif ve çatışma (2006)
• EADS SIDM, keşif (2006)
• Dassault nEUROn, çatışmat (tahminen 2011)
• Higheye HE60, Cam helicopter

Avusturalya modelleri

• Aerosonde, keşif
• Cybird, geliştiriliuyor

Avusturya modelleri

• Schiebel Camcopter S-100, keşif

Belçika modelleri

• EPERVIER drone (1969)
• B-Hunter UAV (2002)

Birleşik Krallık modelleri

• Fairey Queen (1930s)
• de Havilland Queen Bee (1930s)
• Airspeed Queen Wasp (1936)
• Miles Queen Martinet (1940)
• ML Aviation Sprite (1981)
• Meggitt Banshee, Hedefdrone {1984}
• BAE Phoenix, keşif (1986)
• QinetiQ Observer, deneysel hafif ağırlıkta keşif
• BAE Corax, araştırma (2004)
• BAE HERTI, keşif (2004)
• Thales Watchkeeper WK450, keşif (2005)
• BAE Skylynx II, keşif (2006)
• BAE Fury, keşif /saldırı (2008)
• BAE Taranis, araştırma (planned)
• BAE Mantis, araştırma, (planned)
• QinetiQ Zephyr, yüksek irtifa uzun menzil (geliştiriliyor)
• QinetiQ Mercator, araştırma (geliştiriliyor)
• UnKnown Aerospace Cygnet, lojistik (geliştiriliyor)

Brazilya

• XMobots Apoena LALE (alçak irtifa uzun menzilli) (2009)

Brezilya - Güney Afrika ortak modeli

• Denel Bateleur MALE (orta irtifa uzun menzil) (2008)

Bulgaristan modelleri

• RUM-1, hedef (1967)
• RUM-2, hedef (1967)
• RUM-2M, hedef (1969)
• RUM-2MB, hedef (1971)
• M-200, hedef (1971)
• UtRUM, hedef (1974)
• P-200, hedef (1975)
• Yastreb-1, hedef (1978)
• Yastreb-2, hedef (1981)
• Yastreb-3, hedef (1982)
• NITI (2006)

Çin (PRC) modelleri

• ChangKong-1, hedef, keşif (1966)
• ChangKong-2
• ASN-206
• WZ-5
• WZ-2000, keşif (2003)
• Xianglong Unmanned Keşif Aerial Vehicle, askeri keşif (2009)

Çek modelleri

• Sojka III

Endonezya modelleri

• PUNA (Pesawat Udara Nir-Awak, Made by BPP Teknologi)

Fransız modelleri

• SAGEM Sperwer, keşif
• Dassault AVE-D Petit Duc, araştırma (2000)
• Dassault AVE-C Moyen Duc, araştırma (2001)
• Dassault-Sagem SlowFast, keşif (2004)
• Verhagen X2 Autonomous Helicopters, keşif amaçlı uçan kamera (2008)
• Flying-Robots FR102, softs wings based (2008)

Güney Afrika modelleri

• Kentron Seeker
• Kentron Skua
• ATE Vulture
• Denel Bateleur
• YellowPlane

Güney Kore modelleri

• KAI Night Intruder, keşif

Hindistan modelleri

• DRDO Nishant
• DRDO Rustom
• Lakshya PTA
• HAL/DRDO Gagan Taktiksel İHA

Hizbullah modelleri

• Mirsad-1, keşif, muhtemelen silah (2004)

İspanya modelleri

• Aerovision Fulmar, surveillance (2007)
• SIVA (Artillery Observer Plane)
• HADA (INTA)
• ATMOS-2 (INDRA)
• EADS BARRACUDA (Almanya ile ortak)
• MANTIS (INDRA)

İran modelleri

• Ababil
• Mohajer 3
• Mohajer 4

İsrail modelleri

• IMI Mastiff
• Top I Vision Casper 250
• Top I Vision Aerostat
• Silver Arrow Micro-V
• Silver Arrow Sniper
• IAI Skylark - Canister Launched mini-UAV system
• IAI Scout
• IAI Searcher
• IAI General
• IAI Harpy
• IAI Harop
• IAI I-View
• IAI Ranger (İsviçre ile ortak)
• IAI Heron
• IAI Eitan
• IAI RQ-2 Pioneer (ABD ile ortak)
• IAI RQ-5 Hunter (ABD ile ortak)
• Elbit Skylark
• Elbit Hermes 450
• Aeronautics Dominator
• Aeronautics Orbiter
• Aeronautics Aerostar
• Aeronautics Aerolight
• EMIT Blue Horizon 2
• EMIT Sparrow
• EMIT Butterfly

İsviçre modelleri

• RUAG Ranger
• Swiss UAV NEO S-300

İsveç modelleri

• SHARC
• Saab Skeldar
• Saab Filur
• CybAero APID 55

İtalyan modelleri

• Meteor, now SELEX Galileo Avionica Mirach series (Mirach 26, Mirach 150), hedef ve keşif modelleri
• SELEX Galileo Avionica NIBBIO, taktiksel keşif
• SELEX Galileo Avionica FALCO, keşif
• Alenia Aeronautica Sky-x, araştırma UCAV (2005)
• Alenia Aeronautica Sky-y, araştırma-keşif MALE (2007)
• Alenia Aeronautica Molynx/Black Lynx, keşif HALE (geliştiriliyor)

Japon modelleri

• Yamaha R-50
• Yamaha R-MAX

Kanada modelleri

• Canadair CL-89, keşif (1964)
• CL-227 Sentinel, keşif (1977)
• Silver Fox ALIX (Atlantic Littoral Intelligence Surveillance and Keşif Experiment) (2004)
• SAGEM Sperwer (2003-2006)
• ADVANCED SUBSONICS/XIPHOS Grasshopper (2000)
• MMIST CQ-10 Snowgoose (2000)

Malezya modelleri

• Eagle ARV System

Meksika modelleri

• S4 Ehécatl by Hydra Technologies
• E1 Gavilán by Hydra Technologies

Pakistan modelleri

• Uqaab
• Jasoos
• Mukhbaar

Peru modelleri

• CEDEP-1

Polonya modelleri

• AerialRobotics EasyUAV
• ITWL HOB-bit [6]
• WB Electronics SOFAR
• WB Electronics RUFUS

Sırp modelleri

• IBL-2000
• Mini UAV Gavran (Raven)
• Medium UAV

Singapur modelleri

• ST Aero FanTail
• ST Aero Skyblade
• ST Aero MAV-1

SSCB/Rusya modelleri

• Lavochkin La-17, hedef ve keşif (1953)
• Tupolev Tu-123, keşif (1964)
• Tupolev Tu-141, keşif (mid-1970s)
• Yakovlev Pchela, keşif
• ZALA 421-08, en meşhur Rus keşif uçağı 2007
• ZALA 421-06, keşif helikopteri 2008
• ZALA 421-12, keşif uçağı 2008

Şili modelleri

• Sirol, keşif ve araştırma (2007) UAV Sirol
• Sirol 221, keşif ve meteorolojik araştırma (2008) UAV Sirol 221

Tayland modelleri

• IAI Searcher (Israel'le ortak)

Tayvan modelleri

• Chung Shyang II UAV

Türk modelleri

• Tiha male (2010)
• METU Güventürk (Mini)
• Bayraktar Mini UAV (keşif)
• VESTEL Efe (Mini) 2007
• VESTEL Arı (Micro) 2007

Ürdün modelleri

• Jordan Falcon
• I-wing
• Jordan Arrow
• Silent Eye

Yunan modelleri

• HAI Pegasus, keşif (1982)
• 3 Sigma Nearchos, keşif (1996)
• EADS 3 Sigma Iris
• EADS 3 Sigma Alkyon
• EADS 3 Sigma Perseas

Özel üretimler

• Sadler Vampire UAV18-50, 1980li yılalrın başında Predator modelinin atasıdır
• Higheye automatic camera helicopters
• Trek Aerospace Dragonfly
• Phantom Sentinel
• Phyxius
• Insitu Aerosonde
• AerialRobotics
• Airborne Autonomous Systems (HAVS) Developmental
• Guided Systems Technologies
• Miraterre Flight Systems
• Rotomotion
• Autopilot
• Neural Robotics
• Micropilot
• Procerus Technologies
• Mavionics
• Baykar Machine
• Arcturus-UAV T-15/T-16
• First Serbian unmanned aerial vehicle called “Nikola Tesla-150” projected and built by team of students called “EMA”
• UAV Development Group at University of São Paulo - School of Engineering of São Carlos - Brazil
• Imaging 1's micro UAV
• ATAIR LEAPP
• ATAIR Micro LEAPP
• ATAIR Insect
• Viking Aerospace, LLC
• Continental Controls and Design, Inc.
• Gyrodyne DASH or Drone Anti-Submarine Helicopter
• Verhagen X2
• Vector P
• Kestrel-T UAS
• Draganflyer X6

Open Source UAV Projects

• Albatross UAV Project
• Autopilot project (Closed up for earning $$ eventually)
• CUAV - The custom UAV flight controller project
• DIY Drones
• Full UAV - Software Embedded Control in sf.net recruiting developer
• The Paparazzi Project
• The R/C pilot project
• The Remote Control Auto Pilot 2 (rcap2)
• HOVTOL The Horizontal Or Vertical Takeoff Or Landing UAV project

Boeing'in Otonom Uçak Projesi!

Boeing, pilotsuz uçak projesi bağlamında önemli bir adım atarak Aurora Flight Sciences'ı satın aldığını resmi olarak bildirdi. Yapılan açıklamada Aurora Flight Sciences'ın satın alınmasının şirketin hem sivil hem de askeri uçaklarda otonom teknoloji geliştirme çabalarına büyük katkı sağlayacağı bilgisine değinildi.

Boeing'in yoğun mesai harcadığı tek inovasyon otonom uçaklar değil. Boeing, aynı zamanda hipersonik uçaklar üzerinde de çalışmalarını sürdürüyor. Boeing tarafından üretilecek olan hipersonik jetler Mach 5 hızına yani saatte 6 bin 116 kilometre hıza ulaşabilecek. Hızı Mach 2 olan Concorde ile kıyaslandığında hipersonik jetlerin hız bağlamında oldukça dikkat çekeceği düşünülüyor.

Kaynak: Ntv Bilim / Science (6 Ekim 2017)