Arama

Beyaz Cüce

Bu Konuya Puan Verin:
Güncelleme: 4 Mayıs 2012 Gösterim: 4.858 Cevap: 2
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
29 Ocak 2011       Mesaj #1
Avatarı yok
Yasaklı
Beyaz Cüce mi, Karadelik mi?

Sponsorlu Bağlantılar
İki yıldız birbirlerine yakınlarsa ve kütleleri de eşitse birlikte “dans ederler”. Ya birinin kütlesi diğerinden büyük ise ne olur?Yine dans ederler ama bu sefer gösteri dansçıların ölümüyle sonuçlanır; küçük kütleli yıldız büyüğe doğru çekilir. Ancak iki yıldız birbirleri etrafında döndükleri için bu çekiliş elmanın Dünya’ya düşmesi gibi değil, küçük yıldızın maddesinin parça parça büyüğün merkezine doğru spiral çizerek ilerlemesiyle olur. Büyük yıldızın yoğunluğu öylesine artar ki dengesi bozulur ve termonükleer patlama ile tüm madde etrafa saçılır.

Süpernova patlamalarının yaklaşık yarısı bu şekilde gerçekleşiyor. Hayatları bu şekilde sonlanan, kütlesi Güneş’ten küçük yıldızların kalıntılarına beyaz cüce adı veriliyor. Bilinen diğer süpernova patlamaları ise Güneş’ten en az sekiz kat büyük kütleli yıldızların kütleçekim etkisi ile kendi üzerlerine çökmeleriyle meydana geliyor. Patlama sonrasında sonuçta karadelik ya da nötron yıldızı oluşuyor.

Bundan beş yıl önce değişik teleskoplarla gözlenen süpernova SN 2005E’nin özelliklerinin irdelendiği bir makale, Nature dergisinde yayımlandı. Görünen o ki bu süpernova,bilinen iki tip süpernovaya da benzemiyor. SN 2005E’nin, dans eşinden helyum çala çala füzyon patlamaları geçiren bir beyaz cüce olduğunu iddia edenler de var; Güneş’ten çok daha büyük bir yıldız kalıntısı olduğunu söyleyenler de.. Garip olan, SN 2005E’den gelen ışınların bilinen beyaz cücelerden farklılık gösteriyor olması. Işık tayfında yüksek miktarda kalsiyum ve radyoaktif titanyum tesbit ediliyor. Bu ise başlangıçta etrafta var olan bol miktarda helyuma işaret ediyor. Halbuki bu tip süpernovalarda helyum değil karbon ve oksijenin varlığının rol oynadığı biliniyor. Diğer yandan SN 2005E bilinen karadelik ya da nötron yıldızı tanımına da uymuyor.

Kısacası SN 2005E süpernovası tanımlanamamış durumda. SN 2005E ve benzeri kalsiyum zengini süpernovaların anlaşılması yeni bir tür süpernova tanımı ile sonuçlanabileceği gibi, SN 2005E’den gelen titanyum,karşı-elektrona bozunduğu için evrendeki karşı-maddenin varlığına da ışık tutabilir.



Kaynak:Biltek-Tübitak(Bilim ve Teknik Haziran 2010)

Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
15 Ağustos 2011       Mesaj #2
Avatarı yok
Yasaklı
Beyaz Cüce Çifti

Sponsorlu Bağlantılar
hiresb
900 000 yıl içinde birleşmeleri düşünülen bir beyaz cüce çifti keşfedildi. Çift birbirinin çevresindeki turunu 13 dakika gibi inanılmaz bir sürede tamamlıyor (David A. Aguilar/CfA)

Beyaz cüceler, Güneş benzeri yıldızların yanmış çekirdeğidir.Aralarında Türk gökbilimci Mükremin Kılıç’ın da bulunduğu araştırma ekibini oluşturan gökbilimciler, birbirinin çevresinde aşırı hızlarla dolanan bir beyaz cüce çifti keşfettiler. Çiftler birbirinin çevresinde 13 dakika gibi inanılmaz bir sürede dolanırken aynı zamanda da yakınlaşıyorlar. Beyaz cüceler gökbilim için kısa sayılan 900 000 yıl içinde birleşerek süpernova olarak patlayacaklar. Yıldızların bu yakınlaşma dansı ile bilim insanları Einstein’ın genel görelilik kuramını ve bazı tuhaf süpernova kuramlarını da test edebilecek.

İki beyaz cüce saniyede 370 km hızla hareket ediyor. Başka bir ifadeyle bu hız dünyadaki en hızlı jet uçağından 180 kat daha fazla.

Smithsonian gökbilimcilerinden Warren Brown: “Bir yıldızın birkaç dakika içinde saniyelik 750 km’lik hız değişimini teleskopla ölçünce az daha oturduğum sandalyeyi düşürüyordum” diyerek heyecanını anlatıyor.Beyaz cücelerden birinin büyüklüğü Güneş’in çeyrek kütlesinde ama Neptün boyutlarına sıkışmış kadar. Diğeri ise yarı Güneş kütlesinden daha fazla kütleli olmasına karşılık Dünya boyutlarına kadar sıkışmış. Bu beyaz cüceler üzerinden alınacak bozuk para büyüklüğündeki madde 450 kg kadar gelir.Onların karşılıklı kütle çekimleri nedeniyle küçük yıldızlarda % 3 oranında bir deforme oluşuyor. Aynı şey Dünya’nın başına gelseydi 200 km’lik gel-gitlere tanık olurduk.

Keşif ekibi Arizona Hopkins Dağı’ndaki Whipple Gözlemevi’nde kurulu olan MMT teleskobu ile beyaz cüce çiftini keşfetti. Birbirine çok yakın olan yıldız çiftini ayrıtedebilmek çok zordur. Ancak tayfölçümlerini kıyaslayan Brown ve ekibi yıldızları ayırtetmeyi ve onların göreli hareketlerini hesaplamayı başardı. Bu yıldızlarda her 6 dakikada bir tutulma gerçekleşiyor.

Smithsonian gökbilimcilerinden Mükremin Kılıç: “Bu yıldız sistemi çevresindeki bir gezegende yaşayan canlılar varsa, onlar için 6 dakikada bir, yıldızlardan birinin kaybolması müthiş bir ışık gösterisi olsa gerek” diyor.

Bu tutulmalar ölçümlerin daha hassas ve doğru yapılmasını sağlıyor.Genel görelilik ilkesi hareketli nesnelerin kütle çekimleri nedeniyle uzay-zamanda dalgalanmalar oluşturduğunu ileri sürer. Bu dalgaların daha uzağa enerji taşıması yıldızların birbirine daha yakın ve daha hızlı dolanmaları ile olur.

Ekip üyelerinden Teksas’daki Austin Üniversitesi’nden yüksek lisans öğrencisi JJ Hermes: “Elimizdeki modern cihazlar henüz bu dalgalanmayı ölçemiyor ancak biz bu iki yıldızdan yararlanarak varlığını test edebiliriz. Yıldızlar arasında kütle alışverişi ise henüz görünmüyor. Bu nedenle sistem oldukça temiz ve aranılan bir sistemdir” diyor.Dünya’nın hareketi nedeniyle Güneş’in arkasında kalan çiftin gözlemleri birkaç ay içinde tekrar başlayacak.

Bazı beyaz cüce çifti modellerde görülen sönük yıldız patlamaları olarak bilinen düşük parlamalı (underluminous) süpernovaların, birleşmeler sonucunda oluştuğu tahmin ediliyor.Düşük parlamalı süpernovaların kaynağı böylesi sistemler olabilir. Ancak şimdiye kadar bunlardan fazla bulamadık” diyor Brown.Bu çalışma birçok türü olan, süpernovaların, beyaz cücelerin birleşmesiyle oluşan düşük parlamalı süpernova türüne ilişkin kurulan kuramları sınamak için iyi bir sistem olabilir.


Kaynak:Cfa(Uzayveastronomi/15 Temmuz 2011)

Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
4 Mayıs 2012       Mesaj #3
Avatarı yok
Yasaklı
Dünya Bu Sondan Kaçamayacak

120504planetwidec

Bilim insanları, Dünya’nın sonuna ait teorilere bir yenisini ekledi. Yeni teoriye göre, her biri, ölen yıldızlarının yanarak sönen çekirdeği tarafından küle dönen yıldız sistemleri, Dünya’nın kaçınılmaz sonuna da ışık tutuyor.

Gök bilimciler, Hubble Uzay teleskobu aracılığıyla, dört yıldız sisteminin etrafını çevreleyen toz bulutlarını inceledi. Kozmik bulutların her birinde, Dünya’nın yoğunluğunun yüzde 93’ünü oluşturan materyallerin çok fazla miktarda olması, gök bilimcileri şaşırttı. İngiltere’nin Warwick Üniversitesi’nden Boris Gansicke, “Gördüğümüz şey o ki, yüzyıllarca ışık yılı uzaklıktaki beyaz cüceler, Dünya’nın nihai sonuna işaret ediyor olabilir” dedi.

Gansicke ve ekibinin beyaz cüceler üzerinde yaptığı araştırma, Cornell Üniversitesi tarafından 1 Mayıs’ta yayımlandı. Beyaz cüceler, uzaya saldıkları yüksek termal enerji nedeniyle düşük bir parlaklığa, bu nedenle de silik bir görünüme sahipler. Beyaz cücelerin yoğunluğu Güneş’e yakın olsa da, hacimleri Dünya’ya yakınlık gösteriyor.

Araştırmacıların bu küçük yıldızlar üzerinde yaptığı araştırma, yıldızın ölüm sancılarının, yakınındaki gezegenleri toz parçacıkları haline indirgediğini, geride sadece çekirdeklerini bıraktığını gösterdi. Araştırma, dünyanın önde gelen astronomi dergilerinden Monthly Notices of the Royal Astronomical Society tarafından kabul edildi.

Korkutan Senaryo

Güneş, yaklaşık 4.57 milyar yaşında. Gök bilimciler, yaşamın temel kaynağı olan yıldızın beş milyar yıl daha ömrü olduğunu tahmin ediyor. Güneş, hidrojen yakıtını yavaşça tükettikten sonra, füzyon tepkimelerinin çekirdeğinden öteye ittiği gazlar giderek birikmeye başlıyor. Artan basınç, ağır helyum atomlarını karbona çeviriyor, bu da yıldızın çekirdeğindeki ısıyı arttırıyor.

120504wdwarfstandard

Beyaz cüce. Fotoğraf: NASA

Ölmekte olan yıldız, daha sonra ölüm safhasının son aşamasına geçiyor ve çekirdeğindeki son yangın, dışında biriken gaz kütlelerini genleştirerek, yıldızı dev bir kırmızı deve çeviriyor. Kırmızı devin genişliği, Güneş Sistemi ele alındığında, Dünya’nın yörüngesine kadar uzanıyor.

Gänsicke, yayımlanan makalelerinde, “Milyarlarca yıl sonra bu olay Güneş Sistemi’nde yaşandığında, Güneş kendisine en yakın gezegenler olan Merkür ve Venüs’ü yutacak... Dünya’nın da Güneş tarafından yutulup yutulmayacağı kesin değil. Ancak kurtulacak olsa bile kızartmaya dönecek” ifadesini kullandı.

Sessizlik Bulutu

Güneş, ölümünün ardından devasa ve düşük yoğunluklu bir toz bulutu (nebula) haline gelecek. Parçacıklar nebuladan saçıldıkça, bulutun yoğunluğu azalacak, böylece yerçekimsel kuvvetler değişecek ve Güneş Sistemi’ndeki yıldızlar milyarlarca yıldır bulundukları yörüngelerden sapacak. Gansicke ve ekibi, araştırmalarında, kırmızı devin gazabından kurtulmayı başaran gezegenlerin nihayetinde birbirleriyle çarpışacaklarını ve asteroid benzeri yığınlara dönüşeceklerini belirtti.

Materyal Cenneti

Araştırmada incelenen dört nebuladan üçü, ağırlıklı olarak asteroid ve kuyruklu yıldızlardan oluşuyordu. Ancak PG0843+516 adı verilen diğer nebulada, Dünya’nın çekirdeğinde bolca bulunan nikel, demir, sülfür ve diğer elementler tesbit edildi. Gansicke, “Bu materyallerin, bir zamanlar yıldızın yakınlarında bulunan bir gezegenin çekirdeğinde yer aldığını düşünmek son derece mantıklı” dedi.



Kaynak : Ntvmsnbc / Monthly Notices of The Royal Astronomical Society (04 Mayıs 2012,13:20)