Swap:
Gelişmiş ekonomilerde en çok kullanılan türev enstrümanlarından bir tanesi swap olmasına rağmen ülkemizde swap nedir pek bilen yoktur. Kabaca swap Ali’nin küllahını Veli’ye, Veli’nin küllahını ise Ali’ye giydirilmesi durumuna denir. Tabii burada küllahları değişenler kendi rızalarıyla Ali ile Veli
Swap Ali’nin elindeki enstrümanın nakit akışı ile Veli’nin elindeki nakit akışını değiş tokuş (swap) etmesine denir. En yaygın swap türleri sabit faizli enstrümanların nakit akışı ile değişken faizli enstrümanın nakit akışının değiştirilmesidir. Diyelim ki Ali’nin şirketi bir yatırım için piyasadan Libor + 300 baz puanı faiz ile 5 yıllık borçlanmış olsun. Bir müddet sonra Ali faizlerin değişken olmasından rahatsız olup bunu sabit faize çevirmek istiyor olsun. Ne yapabilir? Bildiniz. Veli ile küllahları pardon enstrümanlarının getirisini değiş tokuş yaparak yeniden sabit faiz ile borçlanmaya ve eski borcu kapatma masrafına girmeden sabit faize geçebilir. Diyelim ki Veli de tam zıt pozisyonda olsun, sabit faiz yerine ortalamada daha düşük faiz masrafı ödeyeceğini düşündüğü değişken faize geçmek istiyor olsun. Ali ile swap anlaşması yaparak kendisinin ödeyeceği sabit %7,5’lik faizi Ali ödeyecek, Veli de Ali’nin ödemesi gereken Libor + 300 baz puanlık değişken faizi ödeyecektir.
Swap iki tane farklı para birimi ile verilmiş borç arasında da yapılabilir. Buna döviz kuru swap’ı denir. Hayal gücünüzü kullanırsanız swap yapmak için herhangi iki tane enstrümanı almanız yeterli olacaktır. Burada dikkat edilecek tek şey swap anlaşması imzalandığı zaman her iki tarafın da kabul edeceği bir fiyat belirlenmesidir.
SWAP İŞLEMLERİ
SWAP İŞLEMLERİ, FARKLI KURULUŞLARIN, FARKLI PİYASALARDAKİ, FARKLI KREDİ DEĞERLİLİKLERİNE BAĞLI OLARAK, FARKLI KREDİ ŞARTLARI İLE KARŞI KARŞIYA KALMALARI VE BU FARKLILIKLARDAN SWAP İŞLEMİNE TARAF OLANLARDAN HER BİRİNİN YARARINA OLACAK ŞEKİLDE YARARLANMALARIDIR.
BU FARKLILIKLAR NELER OLABİLİR ?
BELİRLİ DÖVİZ FONLARINA ERİŞEBİLME YETENEĞİNDEKİ FARKLILIKLAR.
DEĞİŞKEN FAİZLİ FON SAĞLAYABİLME YETENEĞİNE KARŞIN, SABİT FAİZLİ FON SAĞLAMADA KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR.
KREDİBİLİTE FARKLILIKLARI
İŞLEVLERİ
SWAP YÜKÜMLÜLÜKLERİN DEĞİŞ – TOKUŞUNU MÜMKÜN KILMAKTADIR.
SWAP İŞLEMLERİ, GENELLİKLE ORTA VADELİ (3 - 10 YIL) İŞLEMLERDİR.
SWAP, SERMAYA MALİYETİNİ DÜŞÜRMEKTEDİR.
DÖVİZ KURLARI VE FAİZ ORANLARINDAKİ DALGALANMALARIN YARATTIĞI RİSKİ EN AZA İNDİRMEKTEDİR.
ÜLKENİN ULUSAL PARASININ DEĞER KAYBETTİĞİ DÖNEMLERDE YATIRIMCILAR, SAĞLAM DÖVİZLERE YÖNELİRLER. BU DURUMDA MERKEZ BANKASI SWAP ARACILIĞIYLA DÖVİZ ELDE EDER VE BU DÖVİZLER MÜDEHALEDE KULLANILIR. SPEKÜLATİF HAREKETLER DURDURULDUĞU ZAMAN, ALINAN BU DÖVİZLER İADE EDİLİR VE KARŞI TARAFA VERİLEN ULUSAL PARA FONLARI GERİ ALINIR.
FAİZ SWAPLARI
FAİZ ORANI SWAPI’NDA TARAFLARDAN BİRİ SABİT FAİZLE, DİĞERİ DEĞİŞKEN FAİZLE BORÇLANIR VE DAHA SONRA FAİZ ÖDEMELERİNİ BİRBİRLERİYLE DEĞİŞTİRİRLER. FAİZ SWAPI İŞLEMİNDE ANA PARA HİÇBİR ŞEKİLDE EL DEĞİŞTİRMEZ.
A B KREDİ SPREAD
SABİT ORAN PİYAS. 10.8 12 1.2
DEĞİŞKEN ORAN P. LİBOR +0.25 LİBOR+0.75 0.5
PARA SWAPLARI
PARA SWAPI’NDA FAİZ SWAPI’NDAN FARKLI OLARAK TARAFLAR ARASINDA PARALARDA DEĞİŞTİRİLMEKTEDİR. ÜÇ TEMEL EVRE SÖZKONUSUDUR.
1. FARKLI PARALARA İHTİYAÇ DUYAN İKİ BORÇLU ANA PARA TUTARLARINI DEĞİŞTİRİRLER.
2. SWAP SÖZLEŞMESİ SÜRESİNCE FAİZ ÖDEMELERİ DEĞİŞTİRİLİR.
3. SÖZLEŞME SONUNDA ANA PARALAR İADE EDİLİR.
PARA SWAPI GERİ SATIN ALMA ANLAŞMASIDIR. TARAFLARDAN BİRİ BELİRLENEN TUTARDA BİR YABANCI PARAYI BELİRLENEN BİR DÖVİZ KURU ÜZERİNDEN SATAR. ANCAK BU SATIŞ, SATICININ SÖZ KONUSU YABANCI PARAYI, ÖNCEDEN BELİRLENEN BİR KUR ÜZERİNDEN GELECEKTE BELİRLİ BİR TARİHTE GERİ SATIN ALMAYI KABUL ETMESİ KOŞULUYLA GERÇEKLEŞİR.
SWAP’IN YARARLARI
1. BORÇLANMA MALİYETİNİ AZALTMAKTA. SERMAYE MALİYETİNİ DÜŞÜRMEKTE.
2. DEĞİŞKEN ORANLI FAİZİ, SABİT ORANLI FAİZE ÇEVİREREK RİSKİ AZALTMAKTA. YİNE PARA SWAPI’NDA TARAFLAR ANLAŞMA SONUNDA GEÇERLİ KURU BİLDİKLERİNDEN DÖVİZ RİSKİNE KARŞI KORUNMA SÖZKONUSU.
3. DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞİMLER, ULUSAL PARA BİRİMİ ÜZERİNDEN BORÇLARI OLAN ÇOKULUSLU ŞİRKETLERİN BEKLENEN KAZANÇLARINI AZALTABİLMEKTEDİR. BU İŞLETMELER PARA SWAPI’NI KULLANARAK BORÇLARINI VE ALACAKLARINI DÖVİZ KURU RİSKİNE KARŞI KORUYABİLİRLER.
DÖVİZ OPSİYONLARI (CURRENCY OPTIONS)
Döviz kurlarındaki dalgalanmalardan nasıl korunabiliriz?
Bir Call (alım) döviz opsiyonunun alıcısı, belirli tutardaki dövizi, belirli bir süre sonunda veya öncesinde, önceden belirlenmiş bir kurdan, satın alma hakkını elde etmektedir.
Dış ticaret ile uğraşan (ithalatçı) bir firmanın dövizle borcu olduğunu (ileriki bir tarihte dövizle ödemesi olduğunu) düşünelim. Sözkonusu firma call opsiyonu satın alarak dövizin borcun vade tarihine kadar değer kazanması riskine karşı kendini güvence altına alabilir.
Bu şekilde opsiyon alıcısı, vade bitiminde dövizin kendisine maliyetinin belirli bir miktardan fazla olmayacağını garanti altına almakla beraber döviz kurundaki değişmelerden dolayı kazanç da sağlayabilir.
Bir Put (satım) döviz opsiyonunun alıcısı ise, belirli tutardaki dövizi, belirli bir süre sonunda veya öncesinde, önceden belirlenmiş bir kurdan, satma hakkını elde etmektedir.
Dış ticaret ile uğraşan (ihracatçı) bir firmanın dövizle alacağı olduğunu düşünelim. Sözkonusu firma put opsiyonu satın alarak (yalnızca prim ödeyerek başka bir yükümlülüğe girmeden) dövizin borcun vade tarihine kadar değer kaybetmesi riskine karşı kendini güvence altına alabilir.
Bu şekilde opsiyon alıcısı, vade bitiminde dövizin değerinin işlem kurundan daha düşük düzeyde olmayacağını garanti altına almakla beraber döviz kurundaki değişmelerden dolayı kazanç da sağlayabilir.
RİSKTEN KORUNMA (HEDGİNG) STRATEJİLERİ
İşlem değeri = Piyasa Fiyatı – Uygulama Fiyatı
Bir call (alım) opsiyonu için, alım opsiyonunun değeri ile opsiyona konu olan varlığın değeri aynı yönde değişmektedir. Örneğin hisse senetlerinin piyasa fiyatı arttıkça alım opsiyonun da değeri artar. Bu yüzden ters yönlü stratejiler izlenir.
OPSİYON PİYASASINDA KISA – SPOT PİYASADA UZUN POZİSYON
OPSİYON PİYASASINDA UZUN – SPOT PİYASADA KISA POZİSYON
Swap Nedir?
