YEŞİL sıf.
1. Beyaz ışığın ayrışma tayfında, mavi ile sarı arasında yer alan renk; bu renkte olan şey için kullanılır: Yeşil kurbağa. Yeşil ovalar.
2. Bir sıfat ya da adla birlikte bu rengin değişik tonlarını belirtir: Uçuk yeşil. Zümrüt yeşili
3. Henüz özsuyunu yitirmemiş, tazeliğini koruyan bitki için kullanılır: Yeşil biber. Yeşil fasulye. Yeşil otlar.
4. Olgunlaştığa renk değiştiren meyve ve sebzeler için, ham: Domatesler henüz yeşil Yeşil kayısı.
5. Yeşil ışık, yolun geçişe açık olduğunu gösteren ışık. || Yeşil ışık yakmak, bir işin yapılmasına izin vermek, ona izin vereceğini belli etmek (tkz ). || Yeşil oy, çekimser oy.
— Ask. Yeşil birlikler, barışta kurulup seferberlik hazırlıkları yapılmış olan, çekirdeği mevcut ve planlanmış muharip birliklerle idari lojistik destek birliklere verilen ad.
— Deric. Yeşil deri, sepiciliğin temel hammaddesi. (Bu terim, mezbahada hayvanın derisinin yüzülmesinden sonraki şekliyle ham deriyi olduğu kadar tuzlama ya da kurutmayla korunan ham deriyi de belirtir.)
— Fişekç. Yeşil barut, üretim sırasında kurutma işleminden önce ayrılan ve bileşiminde hâlâ yüksek oranda uçucu çözücü madde bulunan dumansız barut.
— ikt. Yeşil oran, Avrupa Ekonomik top- luluğu’nda, ecu* olarak ifade edilen bir ortak tarım fiyatı değerini, topluluk üyesi ülkelerden birinin ulusal parasıyla ifade etmeye yarayan oran. (Yeşil oran, örneğin bir yeşil frank'ın değerim ifade eder; bu değer dolaşımdaki frankın değerinden biraz farklı olabilir.)
— Kur. tar. Yeşil bayrak, Osmanlılar'da şehzadelerin yeşil atlas kumaştan yapılmış bayraklarına, renginden dolayı verilen ad. (Padişahların yedi sancağından biri ve sadrazamların sancağı da yeşildi.) |j Yeşil direk, Osmanlılar'da hane-i hassa ağalarının Topkapı sarayı'nda birbirleriy- le görüşmek, sohbet edip dinlenmek için toplandıkları yer.
— Mutf. Yeşil nane, taze nane. (Türk mutfağında, lezzet ve koku vermesi için birçok yemeğe katılır, yeşil nane bulunmadığı zaman kurusu kullanılır.) || Yeşil salata — KIVIRCIK* SALATA. || Yeşil sos, içine baharlı otlar ilave edilmiş mayonez.
— Müc. Yeşil fildişi, yeni parçalanmış ve tüm özsuyunu yitirmemiş olan fildişi.
— Şarapç. Yeşil şarap, iyice olgunlaşmamış üzümlerden yapılan ve rengi yeşile çalan ekşi şarap.
— Şehirc. Yeşil alan, kentsel bir alanda bitki örtüsü ile kaplı her türlü açık alan, parklar, bahçeler vb.
— Tarım. Yeşil budama, ağaçların yeni sürgünlerini budama. || Yeşil devrim, sanayileşmiş ülkelerin tarımlarında kullanılan teknik ve araçların gelişmekte olan ülkelere girmesi, ya da bu ülkelere göre ayarlanması ve özgül olarak uygulanma- (Yeşil devrim, tarımsal üretimin artmasına yardım etmekle birlikte bu teknikleri uygulama olanakları olanlarla olmayanlar arasındaki sosyal farklılaşmada önemli ölçüde ayrılık yaratır.) || Yeşil yem, yeşilken biçilerek hayvanlara verilen ot, tahıl ya da baklagil bitkisi.
— Ulaş. Yeşil ışık, geçişin serbest olduğunu gösteren ışıklı trafik işareti.
• a.
1. Yeşil renk: Duvarı yeşile boyamak.
2. Bu renkte olan giyecek: Yine yeşiller giyinmişsin.
3. Demiryolu ya da karayolu trafik ışıklarında yolun açık olduğunu gösteren yeşil sinyal: Kırmızıda durup yeşilde geçmek
4. Yeşilden yemek, tarladaki daha olgunlaşmamış ürünü göstererek karşılığında borç para almak. || Yeşilini almak, bir şarabın ve bir besinin ya da bir kumaşın yeşilliğini gidermek.
— Biyol. İyot yeşili, bitkilerin odunlaşmış zarlarını boyamaya yarayan boyarmadde.
— Miner. Antik yeşil ya da Mısır yeşili, beyaz damarlı, yeşil ve siyah renkli mermer. || Bakır yeşili, ipeksi malokit. || Campan yeşili, Pirene dağlarındaki Campan vadisinden çıkarılan mermer. || Dağ yeşili ya da Macaristan yeşili, bakır karbonat. || Floransa yeşili, antik yeşil mermer. || Kaz yeşili, masiko türü. || Susa yeşili, Piemonte mermeri.
—ANSİKL. Boyac. • Yeşil metal pigmentler, doğrudan doğruya ya da üretim sırasında içine mavi ve sarı metal pigmentler karıştırılarak elde edilir.
1) Direkt yeşil metal pigmentlerin en önemlileri krom oksit yeşili, zümrüt yeşili, kobalt yeşilleridir. Krom oksit yeşili, alkaliye dayanıklı ya da tabakaları yüksek ısıya dayanıklı olması gereken yüzeyler için hazırlanan boyalarda kullanılır. Askeriyede kullanılan yeşil boyaların temel pigmentlerinden biridir. Zümrüt yeşili, pahalı bir madde olduğu için, özellikle ince boyalarda ve alkaliye dayanıklı yüzeyler için hazırlanan boyalarda kullanılır. Hem kobalt, hem çinko oksitleri olan kobalt yeşilleriyse, ince boyaların imalinde kullanılır.
2) Karışım halinde yeşil pigmentler, krom yeşilleriyle çinko yeşillerini kapsar. Krom yeşilleri, bina boyalarında ve sanayide yaygın bir kullanımı olan, krom sarısıyla Prusya mavisinin karışımlarıdır. Çinko yeşilleri ise çinko sarısıyla Prusya mavisinin karışımlarıdır. Deniz suyuyla temas eden yüzeyler için hazırlanmış boyalarda kullanılırlar.
• Çözünür organik boyarmaddeler; doğal ya da yapay kökenli olan ve organik çözücülerde düşük miktarda bulunan bu maddeler, örtücü gücü bulunmamakla birlikte, yüksek bir renklendirme gücüne sahip solüsyonlann yapımında kullanılırlar. Bu solüsyonlar hem renkli vernikler biçiminde, hem de matbaa mürekeplerinin hazırlanmasında kullanılabilir.
• Yeşil organik pigmentlerin en önemli- Yeşıl camı leri ftalosiyanin yeşilleridir. Bunlar ftalosiIznik yanin mavilerinin klorlu ya da klorobromlu türevleridir. Klorobromlu yeşiller klorlu türevlerden daha sarı renktedir.
• YeşiI takalar, pek çok organik boyarmad- denin genellikle metal bir taşıyıcı (alümin, baryum sülfat) üzerine tespitiyle elde edilirler ve bazı matbaa mürekkeplerinde kullanılırlar.
— Eczc. Yeşil renkli bazı boyarmaddele- rin ilaçlarda renk verici olarak kullanılmalarına izin verilmiştir. Bunlar çeşitli klorofil türleri gibi doğal maddelerle bazı sentetik boyalardır. Bromkrezol yeşili ve iyot yeşili belirteç olarak kullanılır. Malaşit yeşili sülfat tuzu halinde oksiyür tedavisinde verilir. Metil yeşili kristal viyole ile birlikte Milian antiseptik çözeltisinin hazırlanmasında kullanılır.
— Süslem. sant. Yeşil, döşemecilikte yaklaşık üç yüzyıl boyunca, Fransa kraçile- çelerinin rengiydi. Bu gelenek, isabeau de Baviöre'e kadar sürdü.
Kaynak: Büyük Larousse
Yeşil Nedir?
