Solak Nedir?

Solak -ğı
TDK, Türk Dil Kurumu

Sponsorlu Bağlantılar

isim
1 . Genellikle sol elini kullanan kimse.
2 . (tarih) Yeniçeri Ocağının, padişahın gözeticiliğini yapan asker sınıfı.

SOLAK sıf. ve a. Yaptığı işlerin çoğunda tercihen sol elini kullanan kimseye denir. (Bk. ansikl. böl.)

—Kur. tar. OsmanlIlarda kapıkulu askerlerinin bir sınıfına verilen ad. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Sağ elini kullanan kişilerde normal konuşmada sol beyin yarımküresinin baskın olduğunu gösteren Paul Broca (1865) bu kurala istisna olarak, bu işlevi kısmen sağ yarımkürenin üstlendiği kişiler bulunduğuna da işaret eder. Bununla birlikte, Broca bu olguyla sol eli kullanma eğilimi arasında bir bağ olabileceğini düşünmemişti. Günümüzde solakların % 20 ile 30'unun konuşma merkezlerinin sağ beyin yarımküresinde bulunduğu kabul edilmektedir. Sol ellerini kullanma eğilimi olan diğer bireylerde ise konuşma merkezi ya sol yarımkürede ya da her iki yarımkürede bulunur. Başka bir deyişle solaklar, sağ elini kullananlara göre çok daha homojen bir grup oluştururlar. Bir beyin korteksi lezyonunda ise, bu yarımkürede, farklı klinik tablo özelliklerinde sağ elini kullananlara oranla değişikliklere neden olmaktadır. Bu nedenle, her yarımkürenin kendine özgü sendromlarında, diğerine ait belirtilerin araya girmesinden ötürü sayıca bir azalma görülür. Öte yandan, bozukluklar çok daha hafiftir ve genellikle nöbet biçiminde gelişmez. Öte yandan iyileşme de hem daha hızlı, hem daha belirgindir. Normal kişilerde gerçekleştirilen araştırmaların patolojik verileri doğrular gibi olduğunu belirtmek de yerinde olur.

—Kur. tar. Solak sınıfı, Yıldırım Bayezit döneminde (1389-1402) padişahın muhafız birliği olarak kuruldu. Hükümdarın atının sağ tarafında yürüyen dört solakbaşından ikisi, padişaha arkalarını dönmemek için oklarını sol elleriyle attıklarından solak adıyla anıldılar. Solaklar, güçlü kuvvetli, gözü pek, güvenilir yeniçeriler arasından özenle seçilirlerdi. Yeniçeri cemaat ortalarından 60., 61., 62. ve 63. ortalara solak ortaları, bunların amirleri olan dört ya- yabaşıya da solakbaşı denirdi. Her ortada yüz kişi bulunurdu. OsmanlI padişahlarının bizzat savaşa katıldıkları sıralarda dört solakbaşı, dört kethüda ve dört odabaşı hükümdarın eteklerini ve atının yularını tutar; ötekiler, ellerinde atılmaya hazır oklarıyla padişahı korurlardı. Silahtar, çuhadar gibi padişaha çok yakın olan görevliler bile bu sırada padişahın yanına yaklaştırılmaz, böylelikle tüm suikast olasılıklarının önüne geçilmeye çalışılırdı. Barış dönemlerindeyse on iki solak padişahın gezintilerinde ve cuma selamlıklarında yanında bulunarak aynı görevi yaparlardı. Solaklardan, sarayda sürekli çalışanlara gedikli solaklar ya da rikab solakları denirdi. Solak sınıfı 1829’da kaldırıldı.