Torna Nedir?

Torna

Sponsorlu Bağlantılar

isim İtalyanca torna
Ağaç veya metal eşyaya yuvarlak bir biçim vermek için kullanılan çarklı tezgâh.

TORNA a. (ital tomare'den).
1. Genellikle, bir eksen çevresinde bir dönme hareketi yapan bir parçayı, bu eksenden geçen bir düzlem içinde ya da kimi kez bu eksene koşut bir doğru boyunca yer değiştiren bir kesici takım yardımıyla, malzeme kaldırarak işlemede kullanılan takım tezgâhı.
2. Açık torna, bankosu olmayan ve büyük çaplı yassı parçaların işlenmesi için tasarlanmış torna. (Bk. ansikl. böl.) || Düşey torna, bir dönme hareketi yapan, yatay yuvarlak bir tabla üzerine yerleştirilmiş ağır ve büyük çaplı parçaları işlemeye yarayan torna. (Bk. ansikl. böl.) || Kopya çıkarma tornası, arabalarından biri, kopyası çıkarılacak profili gösteren bir gabariyi izleyen torna. (Bk. ansikl. böl.) || Paralel torna, dış ve iç dönel yüzeyleri, düzlemsel yüzeyleri ve vida kaytanlarını işlemek için kullanılan torna. (Bk. ansikl. böl.)

—Orm. san. Torna atölyesi, tornadan çıkma ağaç yapımıyla uğraşan yapımevi.

—Şapkac. Şapka yapılacak kumaşı kesmeye ve düzeltmeye yarayan, yatay bir tezgâh üzerine oturtulmuş alet.

—ANSİKL. işlem. Büyük çaplı yassı parçaları işlemeye yarayan açık torna’da, kızak yolları dönme eksenine diktir. Büyük boyutlu parçaları (örneğin büyük krank milleri) tornalamaya yarayan soyma tezgâhında parça sabittir ve takımlar, parçayı çevreleyen ve dönme ve ilerleme hareketleri yapan büyük bir halkasal tablanın yüzeyinde yer alır.
Düşey torna, üzerine parçanın bağlandığı bir yatay tabla ve üst bölümlerinden bir gergi çubuğuyla birleştirilmiş ve uzunlukları boyunca bir traversin yer değiştirdiği bir ya da iki dikme taşıyan bir gövdeden oluşur. Takımlar travers ya da dikme üzerindeki arabalara bağlıdır ve bu arabalar, düşey bir yer değiştirmeye olanak veren bir mekanizmayla donatılmıştır. Tabla çapı kimi kez onlarca metreyi geçebilen bu tornalar, ağır ve büyük yer kaplayan parçaları işlemede kullanılır.
Tornaların birçoğu, çeşitli derecelerde otomatikleştirilebilir: programlanabilir çevrimli tornalar, sayısal kumandalı tornalar, çokmilli tornalar, tornalama merkezleri.
Kopya çıkarma tornası’nda, takım taşıyıcı gövdeye bağlı bir gabari tarafından kılavuzlanır; torna arabasının yer değiştirmesi sırasında, enine araba, hidrolik bir düzenekle bu gövdeye karşı tutulur.
Büyük seri üretimler için kullanılan seri tornalama tezgâhı'nda parça, iş milinin içinden geçen bir milin ucunda işlenir. Bu durumda bir biçme işlemi, işlenen parçayı keser ve mil, yeni bir parçanın işlenmesi için gerekli uzunlukta ilerler Parça daha sonra, bir yeniden işleme tornası'na gönderilebilir.
Paralel torna sabit bir punta ve uzunlamasına iki kızak yolu taşıyan bir bankodan oluşur. Sabit punta içinde, burun adı verilen ucuna mandren, punta, "kelebek somun” denen üç puntalı ayakçak (ağaç tornalama) ya da işlenecek parçayı döndüren tablanın takıldığı, oyuk bir silindirden oluşmuş iş mili döner. Bir elektrik motoru, dakikada onlarca devir ile binlerce devir arasında hızlar sağlayabilen bir vites kutusu aracılığıyla iş miline kumanda eder. Bu kutuda çoğu kez, iş milini doğrudan (doğrudan çalışma) ya da hız düşürücü bir dizi aracılığıyla (karşılıkta çalışma) tahrik edebilen bir dizi dişli düzeni bulunur. Kızak yolları üzerinde, ekseni sabit puntanın ekseniyle çakışan ve eksenel yer değiştirmeli bir kovan taşıyan gezer ya da hareketli punta kayar; kovanın ucuna bir gezer punta ya da bir takım (matkap, delgi ya da rayba) yerleştirilebilir Büyük çaplı parçaların geçişine olanak vermek için, kopuk bankolu denen kimi tornalarda, kızak yolları, belli bir uzunluk boyunca kesilmiştir. Kızak yolları üzerinde, puntayla gezer punta arasında, banko boyunca uzanan bir kremayere dayanmış bir dişliye bağlı bir volan aracılığıyla elle, talaş kaldırma mili denen, üzerine kanal açılmış bir döner mille mekanik olarak ya da vida açmada kullanılan ve ana mil denen bir vidayla hareket ettirilen bir araba yer değiştirir. Bu iki organ, iş milini döndüren motorla kumanda edilen ve ilerleme ve vida açma kutusu denen bir vites kutusu aracılığıyla döndürülür. Torna arabası üzerinde, torna eksenine dik olarak, elle ya da talaş kaldırma miliyle hareket ettirilen enine bir araba yer değiştirir; bu araba, üzerinde, kenarlarına takımların bağlandığı kare bir kafa taşıyan takım taşıyıcı arabanın yer değiştirdiği, boylamasına kızak yollarıyla donatılmıştır. Bu çeşitli öğeler, sabit punta ve vites kutularının manevra kolları tornacının solunda, hareketli punta sağında bulunacak şekilde gruplanmıştır. Çok sayıda tornada, genellikle ayakla kumanda edilen bir kavrama düzeneği, motoru durdurmadan hareketleri durdurmaya olanak verir.
Küçük seri üretimler için kullanılan revolver torna, takımların gezer puntanın yerine yerleştirilmiş ve kızak yolları üzerinde bir bocurgat aracılığıyla hareket eden çokgen (çoğu kez altıgen) bir kafa üzerinde yer aldığı bir paralel tornadır. Her takım geçişinden sonra, kafa güvenli işleme konumuna götürülürken, otomatik olarak bir kademe döner ve yeni bir takım çalışma konumuna gelir.