Genelleme Nedir?

GENELLEME

genelleştirme, olarak da bilinir,
psikolojide, benzer uyaranlara aynı biçimde yanıt verme eğilimi.

Örneğin, belirli bir ton ve yükseklikteki bir sesi işittiğinde tükürük salgılamaya koşullanmış bir köpek, daha alçak ya da daha yüksek perdeden seslere de oldukça düzenli biçimde tükürük salgılayarak yanıt verecektir. Buradaki genelleştirilmiş yanıt düzenli ve önceden tahmin edilebilecek türdendir: Köpeğin ilk uyarana verdiği yanıt kadar güçlü olmayacak ve yeni uyaran ile ilk uyaran arasındaki fark arttıkça şiddeti azalacaktır.

Benzer davranışlar insanlarda da gözlenir; örneğin, konuşmayı yeni öğrenen çocuklar, üstüne oturulabilen her nesneye “sandalye”, gördükleri her erkeğe “baba” deme eğilimindedirler. Hafif bir elektrik şokuyla belirli bir sözcükten korkmaya koşullandırılan yetişkinler de, o sözcükle eşanlamlı olan başka bir sözcük duyduklarında aynı bunaltı belirtilerini gösterirler; çoğu kez genelleştirmenin temeli olan fiziksel benzerlik, bu örnekte bir önceki kadar önemli değildir.

Yanıtların genelleştirilmesi, alışılmış davranışın herhangi bir nedenle olanaksızlaştığı ya da engellendiği durumlarda bireye yeni bir davranış seçeneği sağlar. Öğrenme, bir anlamda, genelleştirme ile ayırt etme arasındaki dengenin sonucudur; bu dengenin bozulması olumsuz sonuçlara yol açabilir. Örneğin, sakallı herhangi bir erkekten korkmuş olan bir çocuk, sakallı erkekler arasında ayrım yapamayarak bu yanıtı genelleştirebilir ve sonuçta bütün sakallı erkeklerden korkmaya başlar.

GENELLEME
MsXLabs.org & TDK, Türk Dil Kurumu

1. Genellemek işi.
2. Zihnin genel düşünceler yapması işlemi veya özelden genele geçiş, tamim:
- “Genellemelere yatkın yapınız ancak bildiğinizi bir daha tanımanıza izin veriyor.” -T. Uyar.
3. Bir işlemin sonucu olan genel kavram, yargı, bilim yasası veya kuram.
4. Zihnin birtakım gözlem ya da örneklere dayanarak genel düşüncelere ulaşması ya da özelden genele geçişi.
5. Organizmanın bir uyaran karşısında genel bir tepki göstermesi.
6. İşçi ya da işveren örgütlerinin kendi uğraşıları alanında kişiliklerine sağladığı hakların o kuruluşa bağlı olmayanlar için de uygulanılmasını onaylayarak olumlu karşılamaları.
7. Belirli bir küme ya da sınıfın sınırlı bir parçasından edinilen yaşantılara dayanarak tümü üzerinde ileri sürülen yargı.