Arama

Cülus Bahşişi Nedir?

Güncelleme: 9 Aralık 2012 Gösterim: 4.382 Cevap: 2
bekirr - avatarı
bekirr
VIP VIP Üye
11 Kasım 2012       Mesaj #1
bekirr - avatarı
VIP VIP Üye
Cülus Bahşişi nedir?
Osmanlılar'dan önceki İslâm devletlerinde de cülûs bahşişi âdeti bulunmaktadır.
Sponsorlu Bağlantılar
1. Bu bahşişler herhangi bir sebeple verilemezse askerler ayaklanmakta ve karışıklık çıkmaktadır.
Osmanlılarda da ilk cülûs bahşişi Yıldırım Bayezid tarafından verilmiş ve Fatih Sultan Mehmet sonrasında da gelenek haline gelmiştir.
2. Nitekim oğlu Sultan Bayezid'in de, Amasya'dan İstanbul'a gelmekte iken yeniçerilerin isteği üzerine hem cülûs bahşişi vermesi, hem de ulûfelerine zam yapmış olması, kapıkulu askerlerinin maaşlarına da zam yapılmasını derhal âdet durumuna getirmişti.
3. Böylece cülûslarda bahşiş ve terakki olarak Hazine'den çıkan meblağ devleti sıkıntıya düşürecek düzeylere ulaşmıştı.
4. Ölüm, hal gibi sebeplerle bazan bir yıl içinde ya da ortalama olarak heryıl ard arda gelen cülûslarda bu malî sıkıntı Hazine'yi altından kalkamayacağı kadar zor durumda bırakmaktadır.

Kaynak: 99 soruda Osmanlı


X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
bekirr - avatarı
bekirr
VIP VIP Üye
3 Aralık 2012       Mesaj #2
bekirr - avatarı
VIP VIP Üye
Cülüs Bahşişi

Sponsorlu Bağlantılar
Bu bahşiş'in verilmesi ancak yeni padişahın, "Kullarımın bahşiş ve terakkileri makbulümdür, verilsin" biçiminde "hatt-ı dest"i (kendi yazısı emri) ile mümkündür. Cülûs bahşişinin dağıtılması için de, ulûfe'de olduğu gibi yine Dîvân toplanırdı. Ancak bu kez Arz'a girilmesi gerekmez, önceden hazırlanmış olan para keseleri ulûfe tertibi gibi hemen dağıtılırdı. Bununla beraber bahşişin verilmesi sırasında Başçavuşun ölen padişaha ve yeniçerilere dua edip, çavuşların "amin" dediklerini yeniçerilerin işitmesi gerekmekteydi.

Bu bağlamda bakılırsa "biatü'l-hassa" sonrasında "cülûs in'amı" adıyla dağıtılan bahşişin (ve terakkiler'in) aslında "bia- tü'l-âmme"nin özellikle Seyfiye tarikinden ve ricâl'den alınacak bölümüne yönelik maksadı olduğu görülüyor. Bununla beraber bazan yeniçeri emeklilerine de cülûs bahşişi verilmiştir.

Cülûs münasebetiyle Seyfiye ve İlmiye (Kalemiye ile birlikte) tarikleri mensuplarının yevmiyelerine bir miktar zam yapılır, Timarlı sipahilerin timarlarma yeni gelir kaynaklarının eklenirdi. Buna "cülûs terakkisi" denirdi.Osmanlılardan önceki Abbasîler, Samaniler, Gazneliler, Selçuklular'da Harzemşahlılar gibi İslâm devletlerinde ve Moğollar"da da cülus bahşişi âdeti vardır.

İlk defa Fatih Sultan Mehmed'in Karaman seferinden (1451) donüşü sırasında yeniçerilerin padişahtan aldıkları 10 kese akçe bahşiş cülus bahşişlerine örnek olmuştur.

Her cülus Hazineye yaklaşık 300 milyon akçeye mal oluyordu,


Kaynak: 99 soruda Osmanlı

_AERYU_ - avatarı
_AERYU_
Ziyaretçi
9 Aralık 2012       Mesaj #3
_AERYU_ - avatarı
Ziyaretçi
Culüs Bahşişi
MsXLabs.org

Padişahın tahta çıkması üzerine dağıttığı bahşiştir. İki türlüdür, biri belli ve kanunda belirtildiği gibi bir defaya mahsus olarak verilir, diğeri ise askerlerin ulûfelerine zam suretiyle verilmiş olurdu. Tahta çıkan her padişahın; "Kullarımın bahşiş ve terakkîleri makbulümdür, verilsin" suretinde bir belgeyi onaylaması gerekiyordu.

300px AbdI taC3A7 giyme tC3B6reni
Sultanahmet'te I. Abdülhamid'in taç giyme töreni


Osmanlı tarihinde ilk defa cülus bahşişi, 1389 tarihinde Kosova'da padişah seçilen Yıldırım Bayezid tarafından kapıkullarına verilmiş ve bu usul, I. Abdülhamid'in cülusuna kadar devam etmiştir.
Cülûs bahşişi verilmesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından kanun hâline getirilmiş, Yavuz Sultan Selim de cülûs bahşişinde ödenecek paraları tespit etmiştir.
İlk zamanlarda padişahların tahta çıkış şerefine verdiği bir hediye şeklinde olan cülus bahşişi sonraları bu halinden çıkmış, başıbozuk askerler bu bahşiş uğruna ihtilal yapmışlardır.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.

Benzer Konular

11 Mart 2010 / Misafir Osmanlı İmparatorluğu
1 Ocak 2010 / LaSalle X-Sözlük