Zafer Nedir?
SMD MiSiM
ZAFER a. (ar. zaferi).
1. Savaşta kazanılan başarı; utku, yengi: Sakarya zaferi. Düşmana karşı zafer kazanmak.
2. Büyük çaba sonunda bir savaşımda,bir uğraşıda ya da bir yarışmada, bir oyunda elde edilen olumlu sonuç: Alkole karşı zafer kazanmak. Takımımızın dünya çapındaki zaferini kutluyoruz.
3. Zafer takı, bir zaferi simgeleyen tak.
—Esk. Zafer-şiar, başarı gösteren: "..gdrdunei zafer şiarından kemal-i azamet ve vekar ile iniyor" (Muallim Naci). || Zafer -yab, başaran, zafer kazanan: "Hak sizi anlara galib ve zafer-yâb etti" (Cevdet Paşa, XIX. yy.). || Tak-ı zafer - takizafer.
—Antik Rom. Zafer arabası, zafer kazananların Capitolium'a gitmek için bindikleri ve beyaz atlar tarafından çekilen iki tekerlekli araba.
—Esk. Rom. Zafer alayı, büyük bir zafer kazanmış romalı generallerin Roma’ya girişi için düzenlenen tören. (Bk. ansikl. böl. Esk. rom. ve ikonogr.)
—Tar. Zaferlerin zaferi, Araplar'ın Niha- vend savaşı'na verdiği ad. (Bu savaş sonunda İran’ı ele geçirip sasani monarşisine son verdiler [642].)
—ANSİKL. Antik. Eski Yunanlılar zaferi, Pallas’ın kızı ve tanrıların habercisi Nike’nin adını vererek tanrılaştırdılar; bu adı ayrıca birçok tanrının, özellikle de Athena'nın lakabı olarak kullandılar. Roma’da Zaferi e (Victoria) İ.Û. 292’de Palatium tepesi üzerinde bir tapınak yapıldı. Buradaki kültün başlangıçta Nike kültüyle ilgisi olmadığı sanılmaktadır. Ancak, Cumhuriyetin sonundan başlayarak, Victoria tasvirleri ellenistik dönem heykellerinden esinlendi. Zaferin simgeleri hurma dalı ile taçtı. Savaş kazananlar onun adına heykeller dikerlerdi. Doğu seferlerinden sonra Suila, zafer oyunlarını başlattı. Augustus, Senato’nun toplantı salonuna Actium'un anısına bir Zafer sunağı yerleştirdi. Zafer Roma'da imparatorluk erkinin güvencelerinden biriydi, imparatorun onunla ayrıcalıklı bir ilişkisi vardı (gerçek zaferleri savaş alanlarında her ne kadar generaller kazanıyorlardıysa da tek "muzaffer" imparatordu).
—Esk. Rom. Savaş kazanmış bir generale ve ordusuna Senato'nun verebileceği en büyük onur, Capitolium'da bir kurban töreniyle sonuçlanan parlak bir zafer alayı düzenlemekti, istenilen koşulları (yüksek magistratus niteliğini taşımak, en az 5 000 düşman askerinin ölümüyle sonuçlanan kesin bir zafer kazanmış olmak) yerine getirmişse, muzaffer general, dört beyaz atın çektiği bir savaş arabasına biner, erguvan rengi bir ihram giyer ve başına yaldızlı defne yapraklarından yapılmış bir taç takardı. Önünde senatörler, düşmandan alınan ganimetler ve eserler giderdi. İmparatorun arabasının yanında atlı subaylar ilerlerdi. Askerlerin generallerine sözle şakalar yapma hakkı vardı. Generalin arkasında, önünde sonunda bir insan olduğunu unutmamasını hatırlatan bir köle dururdu. Alay, Campo Marzio’dan hareket ederek, kenti bir baştan bir başa geçer ve kutsal yoldan Capitolium'a varırdı. Capitolium’da kumandan tanrılara bir kurban sunar ve tacını iupiter heykelinin dizlerine bırakırdı. Daha sonra, yenik komutanlar Tullianum'a götürülerek öldürülürdü. Auğustus döneminden başlayarak yalnızca imparatorlara zafer alayı düzenlendi.
—İkonogr. Nike tipi yunan arkaik döneminden başlayarak biliniyordu; ancak bu tipin en ünlü örneği, Paionios'un Olympia'da ele geçen kanatlı Nike heykeli (Olympia müzesi) I.Ö. 420 dolaylarına tarihlenir. Harmaninin uçuşması, biçimlerdeki duyarlılık ve giysinin saydamlığı ionia üslubunu anımsatır Atina Akropolis’indeki Athena Nike tapınağının korkuluğu, Zafer tanrıçaları alayını gösteren bir frizle bezelidir Agoradaki Zeus stoası'nda, akroter işlevi gören çok değişik üslupta bir Zafer figürü ortaya çıkarıldı. Seme.ndirek zaferi (Louvre) ve bir İ.Û. IV. yy. heykelinin Roma döneminde yapılmış bronz kopyası olan Brescia zaferi’ni de saymak gerekir. Roma sanatında Zafer figürü, taklarda ya da sikkelerin arkayüzle- rinde zafer arabalarıyla birlikte sıkça kullanılmıştır. Modern sanatta da bu figüre önemli bir yer verilmiştir: Rönesans dönemi zafer alayları, Paris'teki Carrousel zafer takı'nın köşelikleri, Louvre revakını süsleyen Cartellier’nin zafer arabası, Ph. de Cham- paigne'in Zafer'in taç giydirdiği Louis XIV (Louvre) adlı tablosu vb
• Zafer alayı, Antikçağ’daki zafer alaylarını yansıtan anlatı ve kabartmalar, Rönesans dönemi İtalyan hümanistlerinde geçmişin debdebesini yeniden canlandırma isteği uyandıracaktı. 1491'de Medici ailesinden Muhteşem Lorenzo, Francesco Granacci’yi, Plutarkhos'un anlattıklarına dayanarak Paulus Aemilianus'un zafer alayının bir eşini Floransa’da düzenlemekle görevlendirdi. Bir süre sonra, Camillus’ un zafer alayının da bir benzeri gerçekleştirildi. Piero di Cosimo bu şenliklerin bazılarının hazırlanmasında çalıştı. Daha 1443’te Aragönlu Alfonso, Napoli'ye göz kamaştırıcı bir biçimde girmiş ve bu olay Castel Nuovo zafer takında bir alçakka- batfmayla canlandırmıştı. Federico da Montefeltro evlendiği gün Piero Della Francesca’ya zafer kazanmış bir komutan kılığında resmini yaptırmıştı (Uffizi, Floransa). Malatesta da Rimini tapınağındaki anıtmezarında kendini aynı biçimde canlandırdı. Mantegna, Gonzagalar için, Mantova sarayını süslemek üzere Sezar'ın zafer alayı adlı tablo dizisini (bugün Hampton Court’ta) hazırladı. G. Romano Titusile \Zespasianus un zafer alayı’nı(louvre) gerçekleştirdi, bu tür temaları işleyen duvar halısı örnekleri hazırladı. Charles VIII ile Louis Xll’nin İtalyan kentlerine, Henri ll'nin de 1549’da Paris'e girişinde (J. Goujon ve J. Cousin tarafından düzenlendi), bu antikçağ anılarının etkisi sezilir Burgkmair, Altdorfer ve Dürer tarafından gravürleri yapılan Maaimilian'ın zafer alayı'nda da aynı antik kaynaktan esinlenilmiştir Zafer şenliklerinde yararlanılan arabalar, XIV. yy.'dan başlayarak bazı tinsel nitelikleri yüceltmek çin kullanıldı: aziz Francesco' nun erdemlerini (Assisi bazilikasında, Giotto ve öğrencileri tarafından), Kilise'yi ve hıristiyanlığın yedi kutsal eylemini (Napoli’ deki S. Maria Incoronata'da) yücelten, aziz Thomas Aquinus’un başarısını dile getiren (S. Maria Novella, Floransa) freskler; iyi hükümet (Siena belediye sarayı, A. Lorenzetti tarafından) ve Ölüm (Campo santo, Pisa) freskleri. Leprince’in İtalyan sanatından esinlenerek gerçekleştirdiği "Zafe/ arabaları vitrayı”nda (1525-26 Rouen), Âdem ile Havva'nın, Şeytan’ın ve Meryem'in alayları üst üste betimlenmlştir. Zafer alayı teması mitolojik tanrılara da uygulanmıştır: Raffaello’nun Galateia'nın zafer alayı (Farnesi- na), Slgnorelli'nin Panin zafer alayı (1945’te Berlin'de yok oldu), Poussln'in Flora, Pan, Bacchus, Neptunus ve Amphitrite'nin zafer alayları.
1. Savaşta kazanılan başarı; utku, yengi: Sakarya zaferi. Düşmana karşı zafer kazanmak.
Sponsorlu Bağlantılar
3. Zafer takı, bir zaferi simgeleyen tak.
—Esk. Zafer-şiar, başarı gösteren: "..gdrdunei zafer şiarından kemal-i azamet ve vekar ile iniyor" (Muallim Naci). || Zafer -yab, başaran, zafer kazanan: "Hak sizi anlara galib ve zafer-yâb etti" (Cevdet Paşa, XIX. yy.). || Tak-ı zafer - takizafer.
—Antik Rom. Zafer arabası, zafer kazananların Capitolium'a gitmek için bindikleri ve beyaz atlar tarafından çekilen iki tekerlekli araba.
—Esk. Rom. Zafer alayı, büyük bir zafer kazanmış romalı generallerin Roma’ya girişi için düzenlenen tören. (Bk. ansikl. böl. Esk. rom. ve ikonogr.)
—Tar. Zaferlerin zaferi, Araplar'ın Niha- vend savaşı'na verdiği ad. (Bu savaş sonunda İran’ı ele geçirip sasani monarşisine son verdiler [642].)
—ANSİKL. Antik. Eski Yunanlılar zaferi, Pallas’ın kızı ve tanrıların habercisi Nike’nin adını vererek tanrılaştırdılar; bu adı ayrıca birçok tanrının, özellikle de Athena'nın lakabı olarak kullandılar. Roma’da Zaferi e (Victoria) İ.Û. 292’de Palatium tepesi üzerinde bir tapınak yapıldı. Buradaki kültün başlangıçta Nike kültüyle ilgisi olmadığı sanılmaktadır. Ancak, Cumhuriyetin sonundan başlayarak, Victoria tasvirleri ellenistik dönem heykellerinden esinlendi. Zaferin simgeleri hurma dalı ile taçtı. Savaş kazananlar onun adına heykeller dikerlerdi. Doğu seferlerinden sonra Suila, zafer oyunlarını başlattı. Augustus, Senato’nun toplantı salonuna Actium'un anısına bir Zafer sunağı yerleştirdi. Zafer Roma'da imparatorluk erkinin güvencelerinden biriydi, imparatorun onunla ayrıcalıklı bir ilişkisi vardı (gerçek zaferleri savaş alanlarında her ne kadar generaller kazanıyorlardıysa da tek "muzaffer" imparatordu).
—Esk. Rom. Savaş kazanmış bir generale ve ordusuna Senato'nun verebileceği en büyük onur, Capitolium'da bir kurban töreniyle sonuçlanan parlak bir zafer alayı düzenlemekti, istenilen koşulları (yüksek magistratus niteliğini taşımak, en az 5 000 düşman askerinin ölümüyle sonuçlanan kesin bir zafer kazanmış olmak) yerine getirmişse, muzaffer general, dört beyaz atın çektiği bir savaş arabasına biner, erguvan rengi bir ihram giyer ve başına yaldızlı defne yapraklarından yapılmış bir taç takardı. Önünde senatörler, düşmandan alınan ganimetler ve eserler giderdi. İmparatorun arabasının yanında atlı subaylar ilerlerdi. Askerlerin generallerine sözle şakalar yapma hakkı vardı. Generalin arkasında, önünde sonunda bir insan olduğunu unutmamasını hatırlatan bir köle dururdu. Alay, Campo Marzio’dan hareket ederek, kenti bir baştan bir başa geçer ve kutsal yoldan Capitolium'a varırdı. Capitolium’da kumandan tanrılara bir kurban sunar ve tacını iupiter heykelinin dizlerine bırakırdı. Daha sonra, yenik komutanlar Tullianum'a götürülerek öldürülürdü. Auğustus döneminden başlayarak yalnızca imparatorlara zafer alayı düzenlendi.
—İkonogr. Nike tipi yunan arkaik döneminden başlayarak biliniyordu; ancak bu tipin en ünlü örneği, Paionios'un Olympia'da ele geçen kanatlı Nike heykeli (Olympia müzesi) I.Ö. 420 dolaylarına tarihlenir. Harmaninin uçuşması, biçimlerdeki duyarlılık ve giysinin saydamlığı ionia üslubunu anımsatır Atina Akropolis’indeki Athena Nike tapınağının korkuluğu, Zafer tanrıçaları alayını gösteren bir frizle bezelidir Agoradaki Zeus stoası'nda, akroter işlevi gören çok değişik üslupta bir Zafer figürü ortaya çıkarıldı. Seme.ndirek zaferi (Louvre) ve bir İ.Û. IV. yy. heykelinin Roma döneminde yapılmış bronz kopyası olan Brescia zaferi’ni de saymak gerekir. Roma sanatında Zafer figürü, taklarda ya da sikkelerin arkayüzle- rinde zafer arabalarıyla birlikte sıkça kullanılmıştır. Modern sanatta da bu figüre önemli bir yer verilmiştir: Rönesans dönemi zafer alayları, Paris'teki Carrousel zafer takı'nın köşelikleri, Louvre revakını süsleyen Cartellier’nin zafer arabası, Ph. de Cham- paigne'in Zafer'in taç giydirdiği Louis XIV (Louvre) adlı tablosu vb
• Zafer alayı, Antikçağ’daki zafer alaylarını yansıtan anlatı ve kabartmalar, Rönesans dönemi İtalyan hümanistlerinde geçmişin debdebesini yeniden canlandırma isteği uyandıracaktı. 1491'de Medici ailesinden Muhteşem Lorenzo, Francesco Granacci’yi, Plutarkhos'un anlattıklarına dayanarak Paulus Aemilianus'un zafer alayının bir eşini Floransa’da düzenlemekle görevlendirdi. Bir süre sonra, Camillus’ un zafer alayının da bir benzeri gerçekleştirildi. Piero di Cosimo bu şenliklerin bazılarının hazırlanmasında çalıştı. Daha 1443’te Aragönlu Alfonso, Napoli'ye göz kamaştırıcı bir biçimde girmiş ve bu olay Castel Nuovo zafer takında bir alçakka- batfmayla canlandırmıştı. Federico da Montefeltro evlendiği gün Piero Della Francesca’ya zafer kazanmış bir komutan kılığında resmini yaptırmıştı (Uffizi, Floransa). Malatesta da Rimini tapınağındaki anıtmezarında kendini aynı biçimde canlandırdı. Mantegna, Gonzagalar için, Mantova sarayını süslemek üzere Sezar'ın zafer alayı adlı tablo dizisini (bugün Hampton Court’ta) hazırladı. G. Romano Titusile \Zespasianus un zafer alayı’nı(louvre) gerçekleştirdi, bu tür temaları işleyen duvar halısı örnekleri hazırladı. Charles VIII ile Louis Xll’nin İtalyan kentlerine, Henri ll'nin de 1549’da Paris'e girişinde (J. Goujon ve J. Cousin tarafından düzenlendi), bu antikçağ anılarının etkisi sezilir Burgkmair, Altdorfer ve Dürer tarafından gravürleri yapılan Maaimilian'ın zafer alayı'nda da aynı antik kaynaktan esinlenilmiştir Zafer şenliklerinde yararlanılan arabalar, XIV. yy.'dan başlayarak bazı tinsel nitelikleri yüceltmek çin kullanıldı: aziz Francesco' nun erdemlerini (Assisi bazilikasında, Giotto ve öğrencileri tarafından), Kilise'yi ve hıristiyanlığın yedi kutsal eylemini (Napoli’ deki S. Maria Incoronata'da) yücelten, aziz Thomas Aquinus’un başarısını dile getiren (S. Maria Novella, Floransa) freskler; iyi hükümet (Siena belediye sarayı, A. Lorenzetti tarafından) ve Ölüm (Campo santo, Pisa) freskleri. Leprince’in İtalyan sanatından esinlenerek gerçekleştirdiği "Zafe/ arabaları vitrayı”nda (1525-26 Rouen), Âdem ile Havva'nın, Şeytan’ın ve Meryem'in alayları üst üste betimlenmlştir. Zafer alayı teması mitolojik tanrılara da uygulanmıştır: Raffaello’nun Galateia'nın zafer alayı (Farnesi- na), Slgnorelli'nin Panin zafer alayı (1945’te Berlin'de yok oldu), Poussln'in Flora, Pan, Bacchus, Neptunus ve Amphitrite'nin zafer alayları.
Kaynak: Büyük L.
Son düzenleyen Safi; 17 Mart 2016 18:46
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
