Uyuşmazlık Nedir?

UYUŞMAZLIK a.
1. Şeyler arasındaki bağdaşım yokluğu; çelişki.
2. Kişiler, topluluklar arasındaki görüş ve düşünce ayrılığı yüzünden ortaya çıkan anlaşmazlık geçimsizlik: Çalışma saatleri konusundaki uyuşmazlık sürüyor.

—Ağ. yet Aynı türden ya da yakın türden bir aşıanacı ile bir aşı parçası arasında aşılanır aşılanmaz ya da daha sonra meydana gelen kaynama zorluğu ya da olanaksızlığı. (Uyuşmazlık fizyolojik nedenlerden ya da virüslerden ileri gelebilir.)

—Biyol. Kromozom uyuşmazlığı, döllenme ile birleşemeyen karşıt cinsiyetten iki kromozom topluluğu arasındaki ilişki tipi. (Uyuşmazlık aynı cinsten iki tür arasında sık görülür ve yakın dahi olsalar, iki farklı cins arasında daima vardır.)

—Bot. Belirli bir bitki çeşidi çiçektozunun kendi dişiorganını ya da aynı türden başka bir çeşidin dişiorganını dölleyememesi.

—Hematol Kan uyuşmazlığı, biri bir antijeni, diğeri bu antijene tekabül eden antikoru taşıyan iki kişi arasında var olan doku uyuşmazlığı durumu. (Kan uyuşmazlığı alyuvarların in vitro aglütinasyonu biçiminde ortaya çıkar [ABO sisteminde, A antijenini taşıyan kimselerin alyuvarları, O ya da B grubuna ait bir bireyin anti-A antikoruyla aglütinasyona uğrar].) Kan naklinde uyuşmazlık iki kişiden birinin alyuvarlarının çok ağır bir hemolize yol açmadan diğerine verilmesi demektir (örneğin O ya da B grubu alıcının anti-A antikorlarıyla hemoliz olan bir A grubu vericinin alyuvarları). || Birinin taşıdığı antijenlere karşı antikor üretebilen ikinci bir kişi arasındaki ilişki. (D pozitif [standart Rhesus antijeni] alyuvarların, D negatif [standart Rhesus negatif] bir kişiye verilmesi, o kişide anti-D antikorları oluşmasına neden olabilir.) || Dölût-ana kan uyuşmazlığı, bir ana antikorunun etene engelini aşarak, dölütün ona tekabül eden alyuvar antijenine tutunması ve doğumdan kısa süre sonra hemolizli bir hastalığın ortaya çıkmasıyla belirgin ana-dölüt arası durum. (Bu durumu en sık yaratan antijenler D antijeni [standart Rhesus antijeni] ve ABO sisteminin A ve B antijenleridir.) [Bk. ansikl. böl]

—Huk. Bir hakkın varlığı, kapsamı ya da sonuçları konusunda çıkan anlaşmazlık.

—Bir davanın hangi mahkemede görüleceğine ilişin olarak, mahkemeler arasında çıkan anlaşmazlık. || Uyuşmazlık mahkemesi, adli, idari ve askeri mahkemeler arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili yüksek mahkeme. (Bk. ansikl. böl.) || Olumlu yargı uyuşmazlığı, bir davanın görülmesinde hem adli hem de idari ya da askeri yargıya bağlı bir mahkemenin kendini yetkili görmesi. || Olumsuz yargı uyuşmazlığı, bir davanın görülmesinde adli, idari ya da askeri yargıya bağlı hiçbir mahkemenin kendini yetkili görmemesi.

—iş huk. Toplu iş uyuşmazlığı.

—Uluslarar. huk. Uyuşmazlıkların barışçı yollardan çözümü, devletler arasında ortaya çıkan hukuksal ya da siyasal nitelikteki uyuşmazlıkların kuvvet kullanmadan, diplomasi (görüşmeler, arabulucuk, uzlaştırma komisyonları vb.), uluslararası hakemlik ya da uluslararası yargı (Uluslararası adalet divanı) yollarına başvurularak çözümlenmesi.

—ANSİKL Hematol. Dölüt-ana kan uyuşmazlığı.
• Anada antikor oluşumu. Anada antikor oluşumu bir aloimmünizasyona ya da heteroimmünizasyona bağlıdır
Aloimmünizasyon ananın D, bazen A ya da B antijenlerine bağışık olması anlamına gelir. Ana, çocuğun alyuvarlarına karşı çoğunlukla etene yoluyla bağışıklık kazanır Bu bağışıklık, dölüt alyuvarlarının ana organizmasına geçmesine bağlıdır (ana Rhesus negatif, çocuk alyuvarları standart D Rhesus antijeni taşıyıcısı). Kan nakli yoluyla bağışıklıkta aynı durum görülebilir (Rhesus negatif bir kadına verilen Rhesus pozitif kan); bu durumda gebelikten önce bağışıklık sözkonusudur.
Heteroimmünizasyon, bağışıklık tipinde anti-A ya da anti-B antikorlarının büyük çoğunluğunun gebelikten önce oluşumu anlamına gelir; dış kaynaklıdır. Uyarılar, organizmanın A ya da B maddeleriyle antijen benzerliği olan ve sık rastlanan maddelerle temas etmesine bağlıdır.

• Ana antikorlarının yapısı. Bunlar etene engelini geçebilen ve dölüt organizmasında bulunan İgG tipinde antikorlardır.

• Etki biçimi. Antikorlar, dölüt alyuvarlarının antijenlerle ilgili olanlarına tutunurlar. Böylece duyarlı hale gelen bu hücreler, daha sonra, özellikle dalak ve karaciğerde tahrip edilirler. Antikor oranıyla ayarlanan hiperhemolizin süresi ve önemi çocukta görülen bozuklukların derecesini belirler.

—Huk. Uyuşmazlık mahkemesi'nin kuruluşu, 12 haziran 1979 tarih ve 2247 sayılı yasa'yla yeniden düzenlendi. Uyuşmazlık mahkemesi, bir başkanla on iki asıl, on iki yedek üyeden kurulur. Mahkeme, hukuk ve ceza bölümlerine ayrılır. Her bölüm bir başkanla altı asıl üyeden kurulur. Birlikte toplanan hukuk ve ceza bölümleri, uyuşmazlık mahkemesi genel kurulunu oluşturur (md. 2).