Topuz Nedir?

TOPUZ a.
1. Bükülerek, tepede, ensenin üstünde ya da altında top biçiminde toplanmış saç.
2. Bir şeyin elle kullanmaya yarayan top biçimindeki çıkıntısı: Kapının, pencerenin topuzu. Bastonun topuzu.
3. Topuz gibi, tıknaz, kısa boylu.

—Ağ. yet. Taş çekirdekli meyve ağaçlarında bulunan, genellikle ertesi yıl meyve tomurcuğuna dönüşecek olan ve ağaç budanırken altkonması gereken kısa, sivri dalcık.

—Denize. Ulusal bayramlarda, işaret sancaklarıyla birlikte ya da yalnız olarak gemi direklerinin tepesine çekilen ulusal bayrak.

—Esk. sil. Antikçağ’dan başlayarak ateşli silahların bulunuşuna değin yaygın olarak kullanılmış, demir saplı, yuvarlak başlı bir tür silah. (Bk. ansikl. böl.) || Topuz başı, topuz ya da gürzde, sapın (gönder) ucunda yer alan, yaralama ve parçalama işlevine sahip, küre biçiminde metal parça.

—Mim. Gömme ayak, kubbe feneri, tırabzan başı gibi öğelerin üst bölümünde yer alan küre. || Topuz çatı, kare planlı bir yapının üstünü örten ve bir noktada birleşen dört sağrıdan oluşan çatı.

—Saraç. Eski türk eyerlerinde önkaşın ortasındaki çıkıntı.


—Sil. Zincirli topuz, şövalyelerin zırhlarını parçalamaya yarayan ve bir zincirle bir sapa bağlanmış bir kütleden oluşan saldırı silahı. (Topuz kütlesinin üzerinde diken biçiminde sivri uçlar vardır.) [XI.-XVI. yy.]

—Şapkac. Bir şapka ayaklığının ya da bir askı çengelinin, şapkanın konmasına yarayan yuvarlak üst kısmı.

—Zool. Bir organın ucundaki şişkin kısım. (Gündüzkelebeklerinin duyargaları topuz uçludur. Duyarga topuzu değişik sayıda eklemden oluşur.)

—ANSİKL. Esk. sil. Demirden yapılmış, güçlü darbelere sahip arap, ıran ve türk topuzları birbirine benzer. Türk topuzları arasında pirinç ve gümüşten yapılmış örneklere de rastlanmaktadır. Süvariler topuzlarını eyerin solunda taşırlardı ve bunlar piyadelerinkine göre daha ağırdı. Türkler’e özgü bir silah olan salık' da bir tür topuz ya da gürzdür. Şeşper de bir topuz türüdür.