Torpido Nedir?

TORPİDO a. (ing. torpedo'öan). Denize.
1. Savaş gemileri, denizaltılar ya da torpido uçaklarından deniz hedeflerine atılan, patlayıcı yüklü, kendinden hareketli su altı silahı. (Eşanl. TORPİL.) [Bk. ansikl. böl ]
2. Torpido astsubayı, gemilerde torpido subayının emrinde görev yaparı, konusunda uzmanlaşmış astsubay. || Torpido atölyesi, bir gemide ya da bir üste, torpidolarla ilgili çalışmaların yürütüldüğü bölüm ya da atölye. || Torpido dairesi, torpidoların denize fırlatıldığı bölüm. || Torpido hücumbotu, torpidolarla ve ağır makineli tüfeklerle ya da küçük çaplı uçaksavar toplarıyla donatılmış hücumbot. || Torpido mukabil tedbirleri, torpidolardan korunmak için başvurulan taktik ya da materyal tedbirler. || Torpido sakınması, bir denizaltının, atış kontrol problemini zorlaştırmak ve torpidolardan sakınmak için düzenlediği taktik karşı tedbirler (mekik dokuma, zigzag gidiş, ani dönüşler). || Torpido subayı, denizaltı ve torpidobotlarda, torpido atış sistemlerinin çalışması ve işletilmesinden sorurinlu uzman subay. || Torpido tehlike bölgesi, en dış daireden, yaklaşık 8 000 yarda uzaklığa kadar uzanan bölge. || Torpido tehlike sahası, şüpheli bir denizaltıya ya da datuma yaklaşılırken, 6 000 yarda uzaklığa kadar uzanan torpido bölgesinin, genişlemekte olan bir daire oluşturduğu saha.

—Oto. Motorlu bir taşıtın ön camının altında, sürücünün tam karşısında yer alan ve taşıtın gösterge tabloları ile hareket kumanda organlarını taşıyan karoseri öğesi. (-» ÖN TABLA) || Torpido gözü, otomobillerde torpidonun üzerinde ya da altında bulunan ve içine çeşitli eşyalar koymaya yarayan, genellikle kapaklı küçük bölme.

—ANSİKL. "Torpido" sözcüğü başlangıçta deniz dibinde patlamaları gerçekleştiren, bütün silahları (mayınlar) belirtiyordu. Torpidolar, XIX. yy.'ın ortasında kullanılmaya başladı. O devirde çok çeşitli torpidolar vardı: sabit torpidolar, basit deniz dibi mayınlarıydı; seyyar torpidolar, izlenen bir geminin kendi dümen suyuna bıraktığı ya da abluka altındaki bir limandan açığa atılan serseri mayınlardı; taşınan torpidolar, bir filika ya da küçük bir gemiyle düşman gemisine kadar götürülür ve ona temas ettiğinde patlardı; bir topla fırlatılan torpidolar, fazla kullanışlı olmadığından kısa sûrede terk edildi; son olarak yedekte çekilen torpidolar, özellikle 1914-1918'de denızaltılara karşı kullanıldı. Günümüzde, torpido terimi, yalnız, 1867'de iskoçyalı VVhitebead tarafından icat edilen ve 1888'de benimsenen kendinden hareketli torpidolar için kullanılır; başlangıçta bu silah, hava sıkıştırmak bir motorla itilen, dalışını ayarlamayı sağlayan bir dümenle donatılmış, son derece güçlü bir patlayıcıyla yüklü, otomatik küçük bir denizaltıydı. Patlama, bir ateşleme düzeneği taşıyan torpidonun ön kısmı, düşman teknesine çarptığında gerçekleşir. Cenevre antlaşması'na göre, torpidoların, hedefi bulamadıklarında kendi kendilerini batıracak bir düzenek taşıması zorunludur. Sıkıştırılmış havayla itilen torpidolar arkalarında çok belirgin bir iz bırakırlar; bu da, hedeflenen gemilere vurulmamak için manevra yapma olanağı verir Patlamanın etkilerini azaltmak için gemilerin, tekneleri üzerine, gemi içinde oluşan gazların genleşmesini önleyen bir tür dış karina kaplaması yerleştirmesi gerekir.
Başlangıçta, çapı 35 cm, ağırlığı 150 kg, taşıdığı patlayıcı yük 10 kg olan ve saatte 11 deniz mili yapan torpidonun çapı, 1945'te, 60 cm'ye ulaştı: ağırlığı 1 t olan, 150 ile 250 kg'lık patlayıcı yük taşıyan bu torpidoların hızı 25 ile 40 deniz miliydi ve 15 000 m'nin üstünde bir erimi vardı, ikinci Dünya savaşı sırasında, özellikle çok tehlikeli torpidolar yapıldı: pervane gürültüsüyle hedeflenen gemiye otomatik olarak yönelen akustik torpidolar; sonarla yönlendirilen "arayıcıbaşlıklı" torpidolar; düşman gemisinin oluşturduğu manyetik alan etkisiyle patlayan manyetik ateşlemek torpidolar. Elektrikle çalışan bu torpido tiplerinin erimi sıkıştırılmış havayla çalışan torpidolara göre daha azdır, ancak arkalarında hiç iz bırakmazlar.
Çeşitli torpido fırlatma biçimleri vardır 1940-1945 yılları arasında italyanlar tarafından denenen insanlı torpido, biri, silahı yöneten pilotu taşıyan, diğeri, içinde patlayıcı bulunan ve uygun bir anda pilot tarafından fırlatılan üst üste yerleştirilmiş iki torpidodan oluşuyordu. Torpidolar, torpidosalar kovanlarıyla, torpidobotlarla ya da alçaktan uçan uçaklarla (hava torpidoları) fırlatılabilir; yalnız yüksekten uçabilen bir uçak sözkonusu olduğunda, bu durumda torpidolar küçük paraşütlerle denize bırakılır.
ikinci Dünya savaşı sırasında alman denizatlarının temel silahı olan torpidolar. Müttefiklere ait savaş ve ticaret gemilerine »/o 30 ile 60 arasında bir kayıp verdirdi. Özellikle denizaltılara karşı temel bir saldırı ve savunma silahı olan torpido, birçok suüstü gemisinin silah donanımı arasında yer alır ve bütün denizaltıların temel taktik silahıdır.