Tutarlılık Nedir?

TUTARLILIK a. Tutarlı bir şeyin özelliği, bir kuramın, bir konuşmanın, bir düşüncenin, bir davranışın vb, kendi iç mantığı; tutarlı bir kimsenin niteliği: Bir ekonomik programın tutarlılığı. Konuşması tutarlılıktan öyle uzaktı ki, hiç kimse ne demek istediğini anlamadı.

—istat. iyi bir kestirimcide aranan başlıca özelliklerden biri. Örnek birim sayısı n sonsuza giderken parametre kestirimcisinin parametre değerine yaklaşma olasılığının çok fazla olması kestirimcinin tutarlı olduğu anlamına gelir.

—Topruhbil. Bir kişide (tutum ve davranışları arasında) ya da bir sistemdeki (çeşith öğeleri arasında) çelişmezlik önvarsayımı. (Bk ansikl. böl.) || Bir birey ya da bir alt grubun davranışında aynı türden bir yanıtın yinelenmesi; bir kamuoyu yoklamasında, sorgulanan bireyin aynı görüşü sürdürmesi. (Bk. ansikl. böl.) || Bir kamuoyu yoklaması yanıtlarındaki tutarlılık derecesi, öznenin verdiği çeşitli yanıtlar arasındaki çelişkisizlik derecesi.

—ANSİKL Topruhbil. Tutarlılık kavramı, birçok toplumruhbılim modeli (örneğin denge kuramı ve bilişsel uyumsuzluk kuramı) bakımından, bireyin bir A öğesi (örneğin sigaranın kanser yapıcı olduğu tutumu) ve bu A öğesinin olumsuzlanması olan bir B öğesinin (örneğin sigara içme davranışı) eşzamanla varlığı sonucunda doğan çatışmaya dayanamamasını öngerektirir. Buna göre, sözkonusu birey bu çelişmenin yol açtığı ruhbilımsel gerginliği ortadan kaldırmaya yönelerek ya da davranışını simgeleyen B öğesini, ya tavrını simgeleyen A öğesini değiştirecek, yani ya sigara içmeyi bırakacak ya da sigaranın zararlı etkisini küçümseyecektır.

• iki fransız toplumruhbilimcinin (C, Fauc heux ve S. Moscovici) azınlıklarının etkisi üzerindeki araştırmalar bağlamında ortaya koydukları tutarlılık kavramı, toplumsal etki ve yenilik kipliklerinden birinin temel belirleyici etkenidir Bu yazarlara göre, bir bireyin ya da bir alt grubun davranışındaki tutarlılık bir kesinlik göstergesi olarak algılanır. Bu tutarlılık, egemen görüşlerin genellikle daha az güvenilir olduğu koşullarda çok kararlı bir tavrı dile getirir ve egemen görüşlere geçerli bir yedek çözüm oluşturur.