Sac Nedir?
SMD MiSiM
SAC a. Metalürj.
1. Soğuk haddeleme işlemiyle elde edilen mm kalınlığında ince metal levha.
2. Genellikle parlak yüzeyli ya da kimi kez çizgi, düğme vb. biçiminde çıkıntıları olan soğuk ya da sıcakta haddelenmiş yassı, demir-çelik sanayisi ürünü. (Ek. ansikl. böl.)
3. Pide, gözleme, yufka ekmeği vb. pişirmekte kullanılan, yuvadak ve ortası bombeli, demirden yapılmış gereç. (Ocağın üzerine bombeli kısmı üste gelecek biçimde yerleştirilir. Alttaki ateşin etkisiyle kızan yüzeyinde kalın olmayan hamur işleri pişirilir. Tersine konarak ter çere gibi de kullanılır. Anadolu’ da bugün de çok kullanılan bir pişirme gerecidir.) || Sac ekmeği, sac üzerinde pişirilmiş yufka ekmeği, (ince açılan yufkalar sac üzerinde pişirilerek iyice kurutulur ve yapraklar halinde üst üste dizilir. Yeneceği zaman üzerine su serpilerek yumuşatılır.)
—Elektrotekn. Manyetik sac, statik transformatörlerin ve döner elektrik makinelerinin man/etik devrelerinde kullanılan sac. (Bk. ansikl. böl. Metalürj.)
—Mak. san. Sac kıvırma, levha halindeki metalleri, sacın bir bölümünü, öbür bölümüne göre belirli bir açı yapacak biçimde kıvırmaya dayanan, kalıplama işlemi. (Sac kıvırma ya çekiçle ya da sac kıvırma tezgâhlarında gerçekleştirilir) || Sac kıvırma tezgâhı, sacları kıvırmada kullanılan takım tezgâhı. (Sac kıvırma tezgâhları, bir baskı plakası, bir kıvırma laması ve bu lamayı döndürmeye olanak veren bir kumanda düzeneği taşıyan, dökme demirden yapılmış bir gövdeden oluşur. Sac, biçim değiştirme kuvvetinin etkisiyle yer değiştirmesini önlemek için baskı plakasının iki çenesi arasına sıkıştırılır, sonra lama, kıvırma ayrıtı çevresinde döndürülerek işlem tamamlanır.)
—Metalürj. Beyaz sac, sıcak haddeleme sırasında üzerinde meydana gelen oksit katmanı, asitli yüzey temizleme işlemiyle giderilen sac. (Buna "dekape" sac da denir.) || Giydirme sac, üzerine daha soy bir metalin basınçla "kaynaklanması” yoluyla hazırlanan sac. || Kara sac, sıcak haddeleme sırasında meydana gelen bir oksit katmanıyla kaplı sac. || Parlak sac, soğukta yeniden haddelenen ve karoseri yapımında kullanılan sac.
—Mutf. Sac kavurması, kuzu etini sacın çukur kısmında kavurarak yapılan yemek.
—Nalbantl. Sac makası, alaturka nal yapmak üzere sac levhaları kesmekte kullanılan, iki çelik parçanın eklemli bir biçimde perçinlenmiş bir çiviyle birleştirilmesinden oluşan saplı, üst ağza çekiçle vurularak kesim işleminin gerçekleştirildiği makas; taşınır küçük tipleri ve nalbant tezgâhına sabitleştirilerek kullanılan büyük tipleri vardır.
♦ sıf. Saçtan yapılmış şey için kullanılır: Sac soba.
—ANSİKL. Metalürj. Saclar belli ağırlıktaki blok ve plakalardan art arda uygulanan haddeleme işlemleri sonunda elde edilir; bu amaçla malzeme önce sıcak haddelemeyle kaba bir inceltme işleminden geçirilir; bunu, inceltilen levhanın her iki yanında bulunan kusurlu yüzeysel bölümlerin giderilmesi izler; daha sonra soğukta haddelenerek kenarları kesilir ve statik fırınlarda son haddelemeye olanak veren tavlama işleminden geçirilir. Saclar, ürünün düzeltilmesinden sonra istenilen uzunlukta kesilir.
Böylece elde edilen ürünler, kalınlıklarına göre üç gruba ayrılır:
1. ince saclar, kalınlıkları 2 mm’den daha azdır;
2. orta saclar, kalınlıkları 2 (dahil) ile 5 (hariç) mm arasında değişir;
3. kalın saclar, 5 ve 5 mm’nin üzerinde olan ürünlerdir. Kalınlıkları 1 mm’den daha az olan otomobil karoseri saclarının elde edilmesinde, ara tavlama işlemlerinin uygulandığı bir dizi haddeleme yapmak gerekir. Saclar, kolayca kullanılmalarını sağlamak üzere piyasaya genellikle tavlanmış olarak verilir. Son birkaç yıldan bu yana bu malzemeler, geniş şeritler halinde sürekli olarak haddelenmekte, ancak istenilen kalınlığa getirildikten sonra kesilmektedir.
Derin soğuk çekme parçalarının ya da karoseri elemanlarının elde edildiği kimi uygulamalarda sacların yüzeyine büyük özen gösterilmeli, merdaneleri perdahlanmış ve taşlanmış hadde makineleri kullanılmalıdır. Sacın mekanik özelliklerinde anizotropinin en önemli nedeni olan kristalografik doku, soğuk çekme problemlerinde temel bir rol oynar.
Manyetik saclar, normal olarak 1, 2 ile 2 T arasında değişen indüklemeler altında çalışmak üzere tasarlanır. Bu nedenle çok az kayıp verirler ve yüksek geçirgenlik gösterirler. Bu saclar, bileşimlerinde % 4,5’e kadar silisyum bulunan bir demirsilisyum alaşımından yapılır. Bu nedenle bunlara aynı zamanda silisyumlu saclar da denir. Demire silisyum katılması, sacın elde edilmesi ve kullanılması sırasında değişmemesi gereken özelliklerin kararlılaştırılmasını sağlar; böylece yaşlanma da önlenir
Yönlendirilmiş kristalli sac üretiminde kullanılan yeni geliştirilmiş bir teknik, özellikle transformatörlerde verimin yükselmesini sağlamaktadır. Bu yolla elde edilen saclar, tıpkı sıcakta haddelenen eski saclar gibi, demir silisyum alaşımından hazırlanır, ancak bunlara kristalografik özel bir doku kazandırmak ve manyetik özelliklerini geliştirmek üzere haddeleme ve ısıl işlemler uygulanır. Kristallerin özel yönlendirilmesi sonunda oluşan manyetik anizotropi (elementel kübik gözün ayrıtları, sacın enine ve dik haddeleme yönlerine yaklaşık olarak koşuttur), geçirgenliğin artması ve bu yöndteki histereziste kaybın azalmasıyla ortaya çıkar. Aynı manyetik akı, demir kesitinin daha küçük olmasını gerektirir; bunun sonucunda da daha küçük boyutlu manyetik bir devre oluşur; dolayısıyla sargı, kazan ve soğutucular hafifler. Sonuç olarak transformatör daha ucuza mal olur.
Kalaylı saclar, konserve kutularının yapımında, galvanizli saclar ise değişik şekillerde biçimlendirilerek geniş bir alanda kullanılır.
—Süslem. sant. Vernikli ve lake saçtan eşya yapımına Avrupa'da 1760'a doğru başlandı ve özellikle dekoratif lake panoların yerini tutan panolar, şömine süsleri, yazı takımları, tepsiler vb. gerçekleştirildi. Bu moda XIX. yy.'da da varlığını sürdürdü. Fransa'da Restauration döneminin, konulu, zarif manzaralı, meyve ve çiçeklerle süslü bazı tepsilerine bugün de değer verilmektedir. Mutfak aletlerinin yapımında kullanılan emaye sacın üretilmesi 1780 dolaylarına rastlar; kullanımı XIX. yy.'ın sonuna doğru yaygınlaşmıştır.
1. Soğuk haddeleme işlemiyle elde edilen mm kalınlığında ince metal levha.
Sponsorlu Bağlantılar
3. Pide, gözleme, yufka ekmeği vb. pişirmekte kullanılan, yuvadak ve ortası bombeli, demirden yapılmış gereç. (Ocağın üzerine bombeli kısmı üste gelecek biçimde yerleştirilir. Alttaki ateşin etkisiyle kızan yüzeyinde kalın olmayan hamur işleri pişirilir. Tersine konarak ter çere gibi de kullanılır. Anadolu’ da bugün de çok kullanılan bir pişirme gerecidir.) || Sac ekmeği, sac üzerinde pişirilmiş yufka ekmeği, (ince açılan yufkalar sac üzerinde pişirilerek iyice kurutulur ve yapraklar halinde üst üste dizilir. Yeneceği zaman üzerine su serpilerek yumuşatılır.)
—Elektrotekn. Manyetik sac, statik transformatörlerin ve döner elektrik makinelerinin man/etik devrelerinde kullanılan sac. (Bk. ansikl. böl. Metalürj.)
—Mak. san. Sac kıvırma, levha halindeki metalleri, sacın bir bölümünü, öbür bölümüne göre belirli bir açı yapacak biçimde kıvırmaya dayanan, kalıplama işlemi. (Sac kıvırma ya çekiçle ya da sac kıvırma tezgâhlarında gerçekleştirilir) || Sac kıvırma tezgâhı, sacları kıvırmada kullanılan takım tezgâhı. (Sac kıvırma tezgâhları, bir baskı plakası, bir kıvırma laması ve bu lamayı döndürmeye olanak veren bir kumanda düzeneği taşıyan, dökme demirden yapılmış bir gövdeden oluşur. Sac, biçim değiştirme kuvvetinin etkisiyle yer değiştirmesini önlemek için baskı plakasının iki çenesi arasına sıkıştırılır, sonra lama, kıvırma ayrıtı çevresinde döndürülerek işlem tamamlanır.)
—Metalürj. Beyaz sac, sıcak haddeleme sırasında üzerinde meydana gelen oksit katmanı, asitli yüzey temizleme işlemiyle giderilen sac. (Buna "dekape" sac da denir.) || Giydirme sac, üzerine daha soy bir metalin basınçla "kaynaklanması” yoluyla hazırlanan sac. || Kara sac, sıcak haddeleme sırasında meydana gelen bir oksit katmanıyla kaplı sac. || Parlak sac, soğukta yeniden haddelenen ve karoseri yapımında kullanılan sac.
—Mutf. Sac kavurması, kuzu etini sacın çukur kısmında kavurarak yapılan yemek.
—Nalbantl. Sac makası, alaturka nal yapmak üzere sac levhaları kesmekte kullanılan, iki çelik parçanın eklemli bir biçimde perçinlenmiş bir çiviyle birleştirilmesinden oluşan saplı, üst ağza çekiçle vurularak kesim işleminin gerçekleştirildiği makas; taşınır küçük tipleri ve nalbant tezgâhına sabitleştirilerek kullanılan büyük tipleri vardır.
♦ sıf. Saçtan yapılmış şey için kullanılır: Sac soba.
—ANSİKL. Metalürj. Saclar belli ağırlıktaki blok ve plakalardan art arda uygulanan haddeleme işlemleri sonunda elde edilir; bu amaçla malzeme önce sıcak haddelemeyle kaba bir inceltme işleminden geçirilir; bunu, inceltilen levhanın her iki yanında bulunan kusurlu yüzeysel bölümlerin giderilmesi izler; daha sonra soğukta haddelenerek kenarları kesilir ve statik fırınlarda son haddelemeye olanak veren tavlama işleminden geçirilir. Saclar, ürünün düzeltilmesinden sonra istenilen uzunlukta kesilir.
Böylece elde edilen ürünler, kalınlıklarına göre üç gruba ayrılır:
1. ince saclar, kalınlıkları 2 mm’den daha azdır;
2. orta saclar, kalınlıkları 2 (dahil) ile 5 (hariç) mm arasında değişir;
3. kalın saclar, 5 ve 5 mm’nin üzerinde olan ürünlerdir. Kalınlıkları 1 mm’den daha az olan otomobil karoseri saclarının elde edilmesinde, ara tavlama işlemlerinin uygulandığı bir dizi haddeleme yapmak gerekir. Saclar, kolayca kullanılmalarını sağlamak üzere piyasaya genellikle tavlanmış olarak verilir. Son birkaç yıldan bu yana bu malzemeler, geniş şeritler halinde sürekli olarak haddelenmekte, ancak istenilen kalınlığa getirildikten sonra kesilmektedir.
Derin soğuk çekme parçalarının ya da karoseri elemanlarının elde edildiği kimi uygulamalarda sacların yüzeyine büyük özen gösterilmeli, merdaneleri perdahlanmış ve taşlanmış hadde makineleri kullanılmalıdır. Sacın mekanik özelliklerinde anizotropinin en önemli nedeni olan kristalografik doku, soğuk çekme problemlerinde temel bir rol oynar.
Manyetik saclar, normal olarak 1, 2 ile 2 T arasında değişen indüklemeler altında çalışmak üzere tasarlanır. Bu nedenle çok az kayıp verirler ve yüksek geçirgenlik gösterirler. Bu saclar, bileşimlerinde % 4,5’e kadar silisyum bulunan bir demirsilisyum alaşımından yapılır. Bu nedenle bunlara aynı zamanda silisyumlu saclar da denir. Demire silisyum katılması, sacın elde edilmesi ve kullanılması sırasında değişmemesi gereken özelliklerin kararlılaştırılmasını sağlar; böylece yaşlanma da önlenir
Yönlendirilmiş kristalli sac üretiminde kullanılan yeni geliştirilmiş bir teknik, özellikle transformatörlerde verimin yükselmesini sağlamaktadır. Bu yolla elde edilen saclar, tıpkı sıcakta haddelenen eski saclar gibi, demir silisyum alaşımından hazırlanır, ancak bunlara kristalografik özel bir doku kazandırmak ve manyetik özelliklerini geliştirmek üzere haddeleme ve ısıl işlemler uygulanır. Kristallerin özel yönlendirilmesi sonunda oluşan manyetik anizotropi (elementel kübik gözün ayrıtları, sacın enine ve dik haddeleme yönlerine yaklaşık olarak koşuttur), geçirgenliğin artması ve bu yöndteki histereziste kaybın azalmasıyla ortaya çıkar. Aynı manyetik akı, demir kesitinin daha küçük olmasını gerektirir; bunun sonucunda da daha küçük boyutlu manyetik bir devre oluşur; dolayısıyla sargı, kazan ve soğutucular hafifler. Sonuç olarak transformatör daha ucuza mal olur.
Kalaylı saclar, konserve kutularının yapımında, galvanizli saclar ise değişik şekillerde biçimlendirilerek geniş bir alanda kullanılır.
—Süslem. sant. Vernikli ve lake saçtan eşya yapımına Avrupa'da 1760'a doğru başlandı ve özellikle dekoratif lake panoların yerini tutan panolar, şömine süsleri, yazı takımları, tepsiler vb. gerçekleştirildi. Bu moda XIX. yy.'da da varlığını sürdürdü. Fransa'da Restauration döneminin, konulu, zarif manzaralı, meyve ve çiçeklerle süslü bazı tepsilerine bugün de değer verilmektedir. Mutfak aletlerinin yapımında kullanılan emaye sacın üretilmesi 1780 dolaylarına rastlar; kullanımı XIX. yy.'ın sonuna doğru yaygınlaşmıştır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
