Sindirim Nedir?
SMD MiSiM
SİNDİRİM a. 
1. Besinlerin sindirim aygıtı içinde dolaşıma geçebilecek derecede düşük molekül ağırlıklı kimyasal maddelere dönüşmesi. (Eşanl. HAZIM.) [Bk. ansikl. böl. Fizyol.]
2. Sindirim aygıtı. sindirime katkıda bulunan organların tümü. (Bk. ansikl. böl. Anat.) || Sindirim borusu. ağız, yemek borusu, mide ve bağırsaktan oluşan bütün. || Sindirim gücü, sindirim özsularının besinlerin sindirimini sağlama gücü. || Sindirim özsuları, sindirim bezlerinin (mide, pankreas vb.) salgı ürünleri.
—Biyol. Hücre içi sindirim, bir hücrenin içinde kendi enzimleri sayesinde meydana gelen sindirim.
—Eczc. Sindirimi kolaylaştırıcı ilaç, sindirim sisteminin çalışmasını uyarabilen ve sindirimi iyileştiren ilaç. (Bu etkiye sahip maddeler arasında centiyane, kınakına gibi acı bitkiler, anason, nane gibi gaz gidericiler, sodyum bikarbonat gibi tuzlar ve mide özsuları sayılabilir.)
—Patol. Sindirim bozukluğu, karaciğer ya da safra yolları hastalıkları ve gastrekto- mi ya da pankreas yetersizliği yüzünden sindirimde meydana gelen bozukluk.
—Zootekn. Sindirim katsayısı, bir hayvanın yediği besinin dışkı halinde bulunmayan kısmını gösteren sayı. (Bk. ansikl. böl. Zootekn.)
—ANSİKL. Anat. Sindirim aygıtının embriyondaki kökeni orta bağırsağı veren endodermdir; buna önbağırsak (ağız ardı bölge) ve sonbağırsak (anüs çevresi bölge) adlı iki ektoderm oluşumu eklenebilir. Diploblastik hayvanlarda (süngerler, knidliler, kaburgalımedüzler) hayli büyük olan sindirim aygıtı bedendeki tek boşluğu oluşturur. Denizanalarındaki karmaşık yapısı nedeniyle ona mide-damar aygıtı demek daha doğru olur. Knidlilerde, kabur- galımedüzlerde ve yassısolucanlarda sindirim aygıtı kese biçimindedir; ağız, sırasıyla, besin alıntına ve besin artıklannın dışarı atılmasına yarar. Anüs, nemertinlerden başlayarak belirginleşir ve sindirim kanalının tek yönde işlemesini sağlayarak, birbirini izleyen bölgelerin ayrı işlevleri üstlenebilecek şekilde-farklılaşmasına olanak verir: besin yumağının önce mekanik, sonra kimyasal parçalanması, sindirim ve en sonunda emilme Genellikle depolama bölgeleri de bulunur ve bunlara kursak adı verilir. Mekanik parçalanma (yumuşak- çalarda dişlidil ve omurgalılarda diş gibi birçok mekanizmalar yardımıyla) ağız boşluğı mda ya da bir katının içinde, kimyasal parçalanma midede, enzimsel sindirim ve emilme incebağırsakta, eğer gerekliyse suyun geri emilmesi-kalınbağırsakta gerçekleşir. Asalak yaşama uyum sağlandığında (örneğin şeritler) sindirim aygıtı kaybolabilir. Beslenme biçimi sindirim aygıtının biçimini ve uzunluğunu belirler: besinlerin kolay emilebildiği hayvanlarda (etçiller) kısa, sindirimi güç besinler alan hayvanlarda ise uzundur (otçullar). Bu sonuncularda, genellikle selülozun sindirimini sağlayan ortakyaşar bakterilerce zengin bir cep (gevişgetirenlerin ve da muzsuların işkembesi, kemirgenlerin körbağırsağı) bulunur. Bazı türler (planaryalar, denizyıldızları), bir avın besleyici öğelerini soğurmak için önceden midelerini dışarı çıkarabilirler. Kordalılarda. sindirim borusunun ön kısmında, yani yutakta, yan taraflarda solungaç yarığı denilen ve öncelikle besin alımına (mikrofaji) vs bunun yanı sıra da solunuma yarayan yarıklar bulunur. Sölomlu halkalısolucanlardan başlayarak sindirim borusunun çeperinde, bir koryonla birlikte bir mukoza ve bunu destekleyen, besin topağının ilerlemesi için gerekli sığamsal hareketleri sağlayan, mezoderm kökenli bir kas tabakası bulunur. Mukoza enzim salgılayan çeşitli salgı bezleri içerir. Omurgalılarda bu bezlerden ikisi sindirim borusunun iki yardımcı organını oluşturur: karaciğer' ve pankreas insanın sindirim aygıtı, besinlerin dişler tarafından parçalanıp öğütüldüğü ağızla başlar. Besinler oradan dille arkaya, önce yutağa ve sonra yemekborusuna itilir. Yemekborusu, besinlerin piloru geçip incebağırsağa ulaşmadan önce durakladığı geniş bir cep olan mideyle devam eder. Incebağırsak üç kısımdan oluşur: duode- num (onikiparmakbağırsağı), jejunum ve körbağırsak kapağı hizasında körbağır- sakla birleşen ileum. Körbağırsak, kalınbağırsağın (kolon) ilk parçasıdır. Kalınbağırsağın kısımları da sırasıyla sağ ya da çıkan kalınbağırsak, enine kalınbağırsak sol ya da inen kalınbağırsak ve leğenin içindeki sigmamsı kalınbağırsaktır. Kalınbağırsak gödenbağırsağıyla devam eder ve sindirim borusu anusla sonlanır.
Sindirim borusuna, besinlerin kimyasal dönüşümünde çok önemli işlevleri olan birçok salgı bezi eklidir; bunların başlıcaları tükürük bezleri, mide çeperindeki salgı bezleri, karaciğer ve pankreas (oniki- parmakbağırsağı düzeyinde) ve incebağırsak mukozasındaki bezlerdir.
1. Besinlerin sindirim aygıtı içinde dolaşıma geçebilecek derecede düşük molekül ağırlıklı kimyasal maddelere dönüşmesi. (Eşanl. HAZIM.) [Bk. ansikl. böl. Fizyol.]
Sponsorlu Bağlantılar
—Biyol. Hücre içi sindirim, bir hücrenin içinde kendi enzimleri sayesinde meydana gelen sindirim.
—Eczc. Sindirimi kolaylaştırıcı ilaç, sindirim sisteminin çalışmasını uyarabilen ve sindirimi iyileştiren ilaç. (Bu etkiye sahip maddeler arasında centiyane, kınakına gibi acı bitkiler, anason, nane gibi gaz gidericiler, sodyum bikarbonat gibi tuzlar ve mide özsuları sayılabilir.)
—Patol. Sindirim bozukluğu, karaciğer ya da safra yolları hastalıkları ve gastrekto- mi ya da pankreas yetersizliği yüzünden sindirimde meydana gelen bozukluk.
—Zootekn. Sindirim katsayısı, bir hayvanın yediği besinin dışkı halinde bulunmayan kısmını gösteren sayı. (Bk. ansikl. böl. Zootekn.)
—ANSİKL. Anat. Sindirim aygıtının embriyondaki kökeni orta bağırsağı veren endodermdir; buna önbağırsak (ağız ardı bölge) ve sonbağırsak (anüs çevresi bölge) adlı iki ektoderm oluşumu eklenebilir. Diploblastik hayvanlarda (süngerler, knidliler, kaburgalımedüzler) hayli büyük olan sindirim aygıtı bedendeki tek boşluğu oluşturur. Denizanalarındaki karmaşık yapısı nedeniyle ona mide-damar aygıtı demek daha doğru olur. Knidlilerde, kabur- galımedüzlerde ve yassısolucanlarda sindirim aygıtı kese biçimindedir; ağız, sırasıyla, besin alıntına ve besin artıklannın dışarı atılmasına yarar. Anüs, nemertinlerden başlayarak belirginleşir ve sindirim kanalının tek yönde işlemesini sağlayarak, birbirini izleyen bölgelerin ayrı işlevleri üstlenebilecek şekilde-farklılaşmasına olanak verir: besin yumağının önce mekanik, sonra kimyasal parçalanması, sindirim ve en sonunda emilme Genellikle depolama bölgeleri de bulunur ve bunlara kursak adı verilir. Mekanik parçalanma (yumuşak- çalarda dişlidil ve omurgalılarda diş gibi birçok mekanizmalar yardımıyla) ağız boşluğı mda ya da bir katının içinde, kimyasal parçalanma midede, enzimsel sindirim ve emilme incebağırsakta, eğer gerekliyse suyun geri emilmesi-kalınbağırsakta gerçekleşir. Asalak yaşama uyum sağlandığında (örneğin şeritler) sindirim aygıtı kaybolabilir. Beslenme biçimi sindirim aygıtının biçimini ve uzunluğunu belirler: besinlerin kolay emilebildiği hayvanlarda (etçiller) kısa, sindirimi güç besinler alan hayvanlarda ise uzundur (otçullar). Bu sonuncularda, genellikle selülozun sindirimini sağlayan ortakyaşar bakterilerce zengin bir cep (gevişgetirenlerin ve da muzsuların işkembesi, kemirgenlerin körbağırsağı) bulunur. Bazı türler (planaryalar, denizyıldızları), bir avın besleyici öğelerini soğurmak için önceden midelerini dışarı çıkarabilirler. Kordalılarda. sindirim borusunun ön kısmında, yani yutakta, yan taraflarda solungaç yarığı denilen ve öncelikle besin alımına (mikrofaji) vs bunun yanı sıra da solunuma yarayan yarıklar bulunur. Sölomlu halkalısolucanlardan başlayarak sindirim borusunun çeperinde, bir koryonla birlikte bir mukoza ve bunu destekleyen, besin topağının ilerlemesi için gerekli sığamsal hareketleri sağlayan, mezoderm kökenli bir kas tabakası bulunur. Mukoza enzim salgılayan çeşitli salgı bezleri içerir. Omurgalılarda bu bezlerden ikisi sindirim borusunun iki yardımcı organını oluşturur: karaciğer' ve pankreas insanın sindirim aygıtı, besinlerin dişler tarafından parçalanıp öğütüldüğü ağızla başlar. Besinler oradan dille arkaya, önce yutağa ve sonra yemekborusuna itilir. Yemekborusu, besinlerin piloru geçip incebağırsağa ulaşmadan önce durakladığı geniş bir cep olan mideyle devam eder. Incebağırsak üç kısımdan oluşur: duode- num (onikiparmakbağırsağı), jejunum ve körbağırsak kapağı hizasında körbağır- sakla birleşen ileum. Körbağırsak, kalınbağırsağın (kolon) ilk parçasıdır. Kalınbağırsağın kısımları da sırasıyla sağ ya da çıkan kalınbağırsak, enine kalınbağırsak sol ya da inen kalınbağırsak ve leğenin içindeki sigmamsı kalınbağırsaktır. Kalınbağırsak gödenbağırsağıyla devam eder ve sindirim borusu anusla sonlanır.
Sindirim borusuna, besinlerin kimyasal dönüşümünde çok önemli işlevleri olan birçok salgı bezi eklidir; bunların başlıcaları tükürük bezleri, mide çeperindeki salgı bezleri, karaciğer ve pankreas (oniki- parmakbağırsağı düzeyinde) ve incebağırsak mukozasındaki bezlerdir.
Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 2 Mayıs 2016 17:48
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
