Rıza Nedir?
SMD MiSiM
RIZA a. (at rıza’).
1. Esk. Razı olma, izin verme, kabullenme: Bu işte sizin de rızanız gerekli.
2. isteme, istek: Kendi rızasıyla işten ayrıldı.
3. Hoşnutluk: Allah rızası için.
4. Rıza göstermek, herhangi bir konuda bir şeyi uygun bulmak, onun yapılmasına karşı çıkmamak, razı olmak, onamak. || Rızası olmak, izni olmak, "peki" demek. || Rızasını almak, bir iş için bir kimsenin onayını, iznini almak.
—Esk. Rızacu, razı etmek isteyen, razı etmeye çalışan. || Rıza-dade, razı olmuş, kabul etmiş: "Bunlardan birinin kuvvetini icra etmesinde diğerinin de buna rızadâde olmasında cemiyetin menfaati yoktur" (Ahmet Muammer ve Şükrü Kaya). || Rızamend, razı olan, boyun eğen. || Rıza-yı tarafeyn, karşılıklı hoşnutluk; iki tarafın da kabulü.
—Fels. Siyasal doktrinler tarihinde, bir yenenle bir yenilen arasında ya açıkça ve isteyerek ya da istemeyerek yapılan anlaşma. (Bk anskl. böl.)
—Huk. Bir kimsenin kendi hukuksal durumuyla ilgili bir isteğini belirten irade açıklaması. || Bir kimsenin tek taraflı hukuksal işlemlerde açıkladığı irade. || Rıza beyanı İRADE- AÇIKLAMASI. || Rıza fesadı — İRADE- BOZUKLUĞU. || Açık rıza. açık bir biçimde yapılan irade bildirimi || Zımni rıza, örtülü bir biçimde yapılan irade bildirimi.
—Tasav. Kulun, Tanrı'dan gelen her şeyi gönül hoşnutluğu ile karşılaması. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Fels. Siyasal otoriteyle ilgili konvansıyoncu kurama göre, yetke karşılıklı anlaşmalara (konvansiyonlara) dayanır ve bunun için de anlaşmaların bağladığı tarafların rızasını gerektirir Ancak, "rıza farklı biçimlerde gösterilir. Bazen bir halk, yenenin egemenliğini kabule silah zoruyla razı edilir; bazen de halk, kendi içinden gelerek bir kimseye egemenlik otoritesi verir ve bunu tam ve eksiksiz bir özgürlükle yapar" (Pufendorf, Dejure naturae et gentium [Tabii hukuk ve devletler hukuku], 7, 7, 3.) Birinci durumda, zora dayanan ya da örtük bir rıza söz konusudur: eğer makul bir süre sonunda herhangi bir muhalefet baş göstermezse, bunun, yenilenlerin rızası anlamına geldiği düşünülür. Rousseau gibi başka bazı siyasal düşünürlere göreyse, bu tür bir rıza kabul edilemez ve yenenin iktidarını hiçbir bakımdan meşru kılmaz: yenilenlerin suskunluğu, nza anlamına gelmez, rızanın açıkça belirtilmesi gerekir: “insan ancak zor altında tutulduğu sürece kuvvete boyun eğmek mecburiyetindedir." Bunun için, "ceza görmeden başkaldırabildiği an, böyle davranması meşrudur" (Toplum sözleşmesi [Contrat social], 1, 3).
—Tasav. Tasavvufta makamlar denilen mistik erdemlerden biri de “nza"dır. ilk sufilerden es-Serrac, rızanın bu makamlardan yedincisi olduğunu söyler. Ancak tasavvufun gelişmesine koşut olarak nzanın sıralamadaki yeri de değişir. Tasavvuf ilke olarak evrendeki tüm varlık ve olayların kaynağının Tanrı olduğunu düşünür. Bu inanca göre Tanrı evrende ya cemal ya da celal sıfatlarıyla tecelli eder. Cemal sıfatının tecellisi iyilik, celal sıfatının tecellisi ise kötülük ve beladır. Ancak, Allah' tan gelen her şey temelde iyidir ve hoşnutlukla karşılanması gerekir. Bu makamdaki sufinin nefsi, nefs i raziye'dır. Bunu, Tanrı hoşnutluğuna ulaşmış olan nefs i merziye izler. Bu makamlara ulaşmış olan sufi hiçbir zaman sızlanmaz. Çünkü beladan yakınan Allah'tan yakınmış olur. Sufiler Allah'tan hoşnutluklarını “Lütfün da hoş, kahrın da hoş" özdeyişiyle dile getirirler.
1. Esk. Razı olma, izin verme, kabullenme: Bu işte sizin de rızanız gerekli.
Sponsorlu Bağlantılar
3. Hoşnutluk: Allah rızası için.
4. Rıza göstermek, herhangi bir konuda bir şeyi uygun bulmak, onun yapılmasına karşı çıkmamak, razı olmak, onamak. || Rızası olmak, izni olmak, "peki" demek. || Rızasını almak, bir iş için bir kimsenin onayını, iznini almak.
—Esk. Rızacu, razı etmek isteyen, razı etmeye çalışan. || Rıza-dade, razı olmuş, kabul etmiş: "Bunlardan birinin kuvvetini icra etmesinde diğerinin de buna rızadâde olmasında cemiyetin menfaati yoktur" (Ahmet Muammer ve Şükrü Kaya). || Rızamend, razı olan, boyun eğen. || Rıza-yı tarafeyn, karşılıklı hoşnutluk; iki tarafın da kabulü.
—Fels. Siyasal doktrinler tarihinde, bir yenenle bir yenilen arasında ya açıkça ve isteyerek ya da istemeyerek yapılan anlaşma. (Bk anskl. böl.)
—Huk. Bir kimsenin kendi hukuksal durumuyla ilgili bir isteğini belirten irade açıklaması. || Bir kimsenin tek taraflı hukuksal işlemlerde açıkladığı irade. || Rıza beyanı İRADE- AÇIKLAMASI. || Rıza fesadı — İRADE- BOZUKLUĞU. || Açık rıza. açık bir biçimde yapılan irade bildirimi || Zımni rıza, örtülü bir biçimde yapılan irade bildirimi.
—Tasav. Kulun, Tanrı'dan gelen her şeyi gönül hoşnutluğu ile karşılaması. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Fels. Siyasal otoriteyle ilgili konvansıyoncu kurama göre, yetke karşılıklı anlaşmalara (konvansiyonlara) dayanır ve bunun için de anlaşmaların bağladığı tarafların rızasını gerektirir Ancak, "rıza farklı biçimlerde gösterilir. Bazen bir halk, yenenin egemenliğini kabule silah zoruyla razı edilir; bazen de halk, kendi içinden gelerek bir kimseye egemenlik otoritesi verir ve bunu tam ve eksiksiz bir özgürlükle yapar" (Pufendorf, Dejure naturae et gentium [Tabii hukuk ve devletler hukuku], 7, 7, 3.) Birinci durumda, zora dayanan ya da örtük bir rıza söz konusudur: eğer makul bir süre sonunda herhangi bir muhalefet baş göstermezse, bunun, yenilenlerin rızası anlamına geldiği düşünülür. Rousseau gibi başka bazı siyasal düşünürlere göreyse, bu tür bir rıza kabul edilemez ve yenenin iktidarını hiçbir bakımdan meşru kılmaz: yenilenlerin suskunluğu, nza anlamına gelmez, rızanın açıkça belirtilmesi gerekir: “insan ancak zor altında tutulduğu sürece kuvvete boyun eğmek mecburiyetindedir." Bunun için, "ceza görmeden başkaldırabildiği an, böyle davranması meşrudur" (Toplum sözleşmesi [Contrat social], 1, 3).
—Tasav. Tasavvufta makamlar denilen mistik erdemlerden biri de “nza"dır. ilk sufilerden es-Serrac, rızanın bu makamlardan yedincisi olduğunu söyler. Ancak tasavvufun gelişmesine koşut olarak nzanın sıralamadaki yeri de değişir. Tasavvuf ilke olarak evrendeki tüm varlık ve olayların kaynağının Tanrı olduğunu düşünür. Bu inanca göre Tanrı evrende ya cemal ya da celal sıfatlarıyla tecelli eder. Cemal sıfatının tecellisi iyilik, celal sıfatının tecellisi ise kötülük ve beladır. Ancak, Allah' tan gelen her şey temelde iyidir ve hoşnutlukla karşılanması gerekir. Bu makamdaki sufinin nefsi, nefs i raziye'dır. Bunu, Tanrı hoşnutluğuna ulaşmış olan nefs i merziye izler. Bu makamlara ulaşmış olan sufi hiçbir zaman sızlanmaz. Çünkü beladan yakınan Allah'tan yakınmış olur. Sufiler Allah'tan hoşnutluklarını “Lütfün da hoş, kahrın da hoş" özdeyişiyle dile getirirler.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
