Rumeli Nedir?
SMD MiSiM
RUMELİ a (öz a Rumeli). [Tamlayan olarak] Rumeli'ye ilişkin, Rumeli ile ilgili olana denir.
—Kur. tar. Rumeli ağası, Acemi ocağı'na girecek devşirmelerle ilgilenen yeniçeri subayı. (Bk. ansikl. böl.) || Rumeli beylerbeyi, Rumeli eyaletini yöneten büyük rütbeli devlet görevlisi. (Rumeli emirülüme- rası da denir.) [Bk. ansikl. böl.] || Rumeli defterdarı, Osmanlı devletinde maliye işlerini yürüten defterdarlık makamının amiri. (Baş defterdar ya da şıkkı evvel defterdarı da denir.) [DEFTERDAR.] || Rumeli kazaskeri, Osmanlı devletinde yargı yetkisini yürüten ilmiye mensuplarının en büyüğü. (Sadrı rum da denir.) [Bk. ansikl. böl.]
—Mutf. Rumeli pastırması, daha çok Rumeli yöresinde yapılan bir tür pastırma. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Kur. tar. Rumeli ağası da, Anadolu ağası gibi, devşirilen çocukların kaydını tutturmak, türkçeyi ve türk-is- lam geleneklerini öğrenip türkleşmeleri için bunları Rumeli'deki türk köylerine dağıtmak, 4-5 yıl sonra toplatarak Acemi ocağı'na yazdırmakla görevliydi. Rumeli ağalığına yayabaşılık, devecilik ya da ha- sekilikten gelinirdi. Rumeli ağası yükselirse Anadolu ağası, sonra da İstanbul ağası olurdu. Rumeli ağasının önceleri 15 akçe olan ulufesi, sonraları 30 akçeye çıkarıldı. Rumeli ağasının yanında kâtip ve kethüda gibi görevliler çalışırdı. Kâtibin görevi acemi oğlanlarını deftere yazmak, kethüdanınki de türk köylerine dağıtılan oğlanlardan kaçanları izleyip yakalamaktı. Önceleri divana da katılan Rumeli ağası, mücevveze (üstü bombeli büyük sank) giyerdi.
• Rumeli beylerbeyi, Osmanlı devletindeki beylerbeylerin en büyüğü olarak eyalette padişahı temsil eder, yönetimi altında bulunan bölgelerde sadece hükümdara karşı sorumlu olmak üzere askeri ve mülki geniş yetkilere sahip bulunurdu. Önceleri Osmanlılar'da yalnız bir tek beylerbeylik varken, sonraları biri Rumeli, öteki de Anadolu olmak üzere iki beylerbeylik oluşturuldu. Rumeli beylerbeyliği, Anadolu beylerbeyliğinin üstünde bir konumdu. Anadolu beylerbeyi yükselirse Rumeli beylerbeyi olur, yükselen Rumeli beylerbeyi de vezir payesiyle Kubbealtı’na alınırdı. Rumeli beylerbeyi ve bu görevden alınmış olanlar, İstanbul'da bulunuyorlarsa Divanı hümayun toplantılarına katılırlardı. Barışta en' büyük mülki amir olarak eyaletini yöneten Rumeli beylerbeyi, savaşta eyalet sancakbeyleri ve tımarlı sipahilerin başında, komutan sıfatıyla orduda görev alırdı. Tanzimat’tan sonra paye olarak büyük mülki rütbelerden biri sayıldı. Rumeli beylerbeyliği payesini alana, bunun yanı sıra sivil paşalık unvanı da verilir ve yazışmalarda kendisine "saadetlu efendim hazretleri" diye seslenilirdi.
• Rumeli kazaskeri, paye ve rütbe bakımından Anadolu kazaskerinden üstündü. Rumeli bölgesinde görev yapan tüm ilmiye mensuplarının amiri olarak 150 akçeye kadar olan müderrisliklere ve mollalıktan aşağı kadılıklara atamalar yapma ve bunları azletme yetkisi vardı. Önceleri şer'i gelirden 500 akçe gündelik alırken, sonraları kendisine hâzineden maaş bağlandı. Tanzimat’tan sonra çeşitli yan gelirleri kaldırılarak yalnızca arpalık aylığı verildi. İstanbul kadısı yükseldiğinde Anadolu kazaskeri, sonra da Rumeli kazaskeri olurdu. En kıdemli Rumeli kazaskerine "relsülulema” denir ve yükselirse şeyhülislamlığa getirilirdi. Divan’da kendi kazaskerlik bölgesine ilişkin davalara bakar, padişah sefere çıkarsa orduya katılırdı. Rumeli kazaskerinin baktığı davalarda verdiği kararları ancak sadrazam bozabilirdi. Tanzimat'tan sonra Rumeli kazaskerliği mülkiyeden vezirlik ve askeriyeden müşirlikle eşdeğerde bir ilmiye rütbesi oldu.
—Mutf. inek ya da koç eti, külbastıdan daha kalın dilimler halinde kesilir, kanı iyice çıkıncaya değin yıkanır. Bolca tuzlandıktan sonra iki tahta arasına konup taşla bastırılır ve bu durumda iki gün bekletilir. Kanı ve suyu iyice süzüldükten sonra, rüzgârlı bir yerde birbirine değmeyecek şekilde asılır; üzerine tülbent örtülüp iyice kuruması sağlandıktan sonra bez torbalarda saklanır. Rumeli pastırması çemensizdir, kavurma et yerine de geçer.)
Sponsorlu Bağlantılar
—Mutf. Rumeli pastırması, daha çok Rumeli yöresinde yapılan bir tür pastırma. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Kur. tar. Rumeli ağası da, Anadolu ağası gibi, devşirilen çocukların kaydını tutturmak, türkçeyi ve türk-is- lam geleneklerini öğrenip türkleşmeleri için bunları Rumeli'deki türk köylerine dağıtmak, 4-5 yıl sonra toplatarak Acemi ocağı'na yazdırmakla görevliydi. Rumeli ağalığına yayabaşılık, devecilik ya da ha- sekilikten gelinirdi. Rumeli ağası yükselirse Anadolu ağası, sonra da İstanbul ağası olurdu. Rumeli ağasının önceleri 15 akçe olan ulufesi, sonraları 30 akçeye çıkarıldı. Rumeli ağasının yanında kâtip ve kethüda gibi görevliler çalışırdı. Kâtibin görevi acemi oğlanlarını deftere yazmak, kethüdanınki de türk köylerine dağıtılan oğlanlardan kaçanları izleyip yakalamaktı. Önceleri divana da katılan Rumeli ağası, mücevveze (üstü bombeli büyük sank) giyerdi.
• Rumeli beylerbeyi, Osmanlı devletindeki beylerbeylerin en büyüğü olarak eyalette padişahı temsil eder, yönetimi altında bulunan bölgelerde sadece hükümdara karşı sorumlu olmak üzere askeri ve mülki geniş yetkilere sahip bulunurdu. Önceleri Osmanlılar'da yalnız bir tek beylerbeylik varken, sonraları biri Rumeli, öteki de Anadolu olmak üzere iki beylerbeylik oluşturuldu. Rumeli beylerbeyliği, Anadolu beylerbeyliğinin üstünde bir konumdu. Anadolu beylerbeyi yükselirse Rumeli beylerbeyi olur, yükselen Rumeli beylerbeyi de vezir payesiyle Kubbealtı’na alınırdı. Rumeli beylerbeyi ve bu görevden alınmış olanlar, İstanbul'da bulunuyorlarsa Divanı hümayun toplantılarına katılırlardı. Barışta en' büyük mülki amir olarak eyaletini yöneten Rumeli beylerbeyi, savaşta eyalet sancakbeyleri ve tımarlı sipahilerin başında, komutan sıfatıyla orduda görev alırdı. Tanzimat’tan sonra paye olarak büyük mülki rütbelerden biri sayıldı. Rumeli beylerbeyliği payesini alana, bunun yanı sıra sivil paşalık unvanı da verilir ve yazışmalarda kendisine "saadetlu efendim hazretleri" diye seslenilirdi.
• Rumeli kazaskeri, paye ve rütbe bakımından Anadolu kazaskerinden üstündü. Rumeli bölgesinde görev yapan tüm ilmiye mensuplarının amiri olarak 150 akçeye kadar olan müderrisliklere ve mollalıktan aşağı kadılıklara atamalar yapma ve bunları azletme yetkisi vardı. Önceleri şer'i gelirden 500 akçe gündelik alırken, sonraları kendisine hâzineden maaş bağlandı. Tanzimat’tan sonra çeşitli yan gelirleri kaldırılarak yalnızca arpalık aylığı verildi. İstanbul kadısı yükseldiğinde Anadolu kazaskeri, sonra da Rumeli kazaskeri olurdu. En kıdemli Rumeli kazaskerine "relsülulema” denir ve yükselirse şeyhülislamlığa getirilirdi. Divan’da kendi kazaskerlik bölgesine ilişkin davalara bakar, padişah sefere çıkarsa orduya katılırdı. Rumeli kazaskerinin baktığı davalarda verdiği kararları ancak sadrazam bozabilirdi. Tanzimat'tan sonra Rumeli kazaskerliği mülkiyeden vezirlik ve askeriyeden müşirlikle eşdeğerde bir ilmiye rütbesi oldu.
—Mutf. inek ya da koç eti, külbastıdan daha kalın dilimler halinde kesilir, kanı iyice çıkıncaya değin yıkanır. Bolca tuzlandıktan sonra iki tahta arasına konup taşla bastırılır ve bu durumda iki gün bekletilir. Kanı ve suyu iyice süzüldükten sonra, rüzgârlı bir yerde birbirine değmeyecek şekilde asılır; üzerine tülbent örtülüp iyice kuruması sağlandıktan sonra bez torbalarda saklanır. Rumeli pastırması çemensizdir, kavurma et yerine de geçer.)
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
