Özerklik Nedir?
SMD MiSiM
ÖZERKLİK a. Huk.
1. Kendi kendini serbestçe, kendi yasalarıyla yöneten bir bölgenin, bir ülkenin durumu. (Eşanl. MUHTARİYET, OTONOMİ.)
2. Bir kamu kuruluşunun, devletin merkezi iktidarının müdahalelerine uğramadan, kendi işlerini yönetebilmesini sağlayan yetki ve kurumlarla donatılmış olma durumu. (Eşanl. MUHTARİYET, OTONOMİ.)
3. irade özerkliği - İRADE.
—Fels. Herhangi bir varolanın, yaratıcısı değil de uygulayıcısı olduğu bir yasayı kendine uygulaması. (Bk. ansikl. böl.) || istencin özerkliği, Kant'ta, kendisini kendi özüne göre ve dolayısıyla ahlak yasasının evrensel biçimine uygun olarak belirleyen istencin niteliği.
—Kamu mal. Mali özerklik, bir kamu kuruluşunun kendi kaynaklarından serbestçe yararlanarak harcamalarını yönetmesi durumu.
—ANSİKL. Fels. Hegel'e göre, özerkliği (Selbstândigkeit) iki alt-kategoriye ayırmak gerekir. Buna göre iki çeşit özerklik vardır:
1. dolaysız özerklik, evrende verilmiş durumlarıyla varlıkların birbirlerine oranla dışsallığı;
2. asıl özerklik ya da düşünsel özerklik, varolanın, “kendini olumsuz- ladıktan sonra, bu kendi olumsuzlamasını da olumsuzlayıp yeniden kendisine dönüş" olarak kendini ileri sürdüğü zaman elde ettiği özerklik (Mlissenschaft der Logik [Mantık bilimi], "öz", 2,2 ve 3). Ancak birbirine karşıt saydamlık ve yabancılık eğilimleri aşıldığı zaman varlık, kendi iç ve dış gerçekliğinde ve özgürlüğünde tam bir özerkliğe kavuşabilir.
—Huk. Geniş ve siyasal anlamda özerklik, bir devlet sınırları içinde belirli bir ülke, bölge ya da yöreye içişlerinde serbestlik tanımayı ifade eder. Genellikle çokuluslu devletlerde görülen özerklik uygulamaları, federasyon çatısı altında yarı bağımsız bir siyasal statü, yönetsel bir düzenleme, eğitim ve kültür alanında kurumsal bir yapılanma gibi değişik kapsamlarda olabilir. Özerklik, federe bir statü taşımayan, ama içişlerinde belirli bir serbestlikten yararlanan bir yönetim biçiminde de ortaya çıkabilir. Rusya'da Tataristan, Çin'de Sinkiang bu tür özerkliğin örnekleri olarak verilebilir. İdari anlamda özerklik kamu kurumlarının kendi hizmetlerini düzenlemesi hakkını kapsar. 1982 Anayasası özerklik kavramına üniversiteler için bilimsel alanda yer vermiştir. Bununla birlikte il özel idaresi, belediye ve köy gibi yerel yönetimler de özerklik ilkesine göre çalışır.
1. Kendi kendini serbestçe, kendi yasalarıyla yöneten bir bölgenin, bir ülkenin durumu. (Eşanl. MUHTARİYET, OTONOMİ.)
Sponsorlu Bağlantılar
3. irade özerkliği - İRADE.
—Fels. Herhangi bir varolanın, yaratıcısı değil de uygulayıcısı olduğu bir yasayı kendine uygulaması. (Bk. ansikl. böl.) || istencin özerkliği, Kant'ta, kendisini kendi özüne göre ve dolayısıyla ahlak yasasının evrensel biçimine uygun olarak belirleyen istencin niteliği.
—Kamu mal. Mali özerklik, bir kamu kuruluşunun kendi kaynaklarından serbestçe yararlanarak harcamalarını yönetmesi durumu.
—ANSİKL. Fels. Hegel'e göre, özerkliği (Selbstândigkeit) iki alt-kategoriye ayırmak gerekir. Buna göre iki çeşit özerklik vardır:
1. dolaysız özerklik, evrende verilmiş durumlarıyla varlıkların birbirlerine oranla dışsallığı;
2. asıl özerklik ya da düşünsel özerklik, varolanın, “kendini olumsuz- ladıktan sonra, bu kendi olumsuzlamasını da olumsuzlayıp yeniden kendisine dönüş" olarak kendini ileri sürdüğü zaman elde ettiği özerklik (Mlissenschaft der Logik [Mantık bilimi], "öz", 2,2 ve 3). Ancak birbirine karşıt saydamlık ve yabancılık eğilimleri aşıldığı zaman varlık, kendi iç ve dış gerçekliğinde ve özgürlüğünde tam bir özerkliğe kavuşabilir.
—Huk. Geniş ve siyasal anlamda özerklik, bir devlet sınırları içinde belirli bir ülke, bölge ya da yöreye içişlerinde serbestlik tanımayı ifade eder. Genellikle çokuluslu devletlerde görülen özerklik uygulamaları, federasyon çatısı altında yarı bağımsız bir siyasal statü, yönetsel bir düzenleme, eğitim ve kültür alanında kurumsal bir yapılanma gibi değişik kapsamlarda olabilir. Özerklik, federe bir statü taşımayan, ama içişlerinde belirli bir serbestlikten yararlanan bir yönetim biçiminde de ortaya çıkabilir. Rusya'da Tataristan, Çin'de Sinkiang bu tür özerkliğin örnekleri olarak verilebilir. İdari anlamda özerklik kamu kurumlarının kendi hizmetlerini düzenlemesi hakkını kapsar. 1982 Anayasası özerklik kavramına üniversiteler için bilimsel alanda yer vermiştir. Bununla birlikte il özel idaresi, belediye ve köy gibi yerel yönetimler de özerklik ilkesine göre çalışır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
