Navlun Nedir?

NAVLUN a. (yun. naulon, ar. nevi’den). Deniz taşımacılığında yük ve yolcu için ödenen ücret; gemi kirası.

—Deniz, huk. Navlun sözleşmesi, belirli bir ücret karşılığında deniz yoluyla eşya taşımaya ilişkin sözleşme (Bk. ansikl. böl.) || Pişmanlık navlunu, taşıtanın sözleşmeden cayma hakkını kullanması durumunda, taşıyana ödemek zorunda olduğu ücret. (Pişmanlık navlunu, navlun sözleşmesinin türlerine göre farklı biçimlerde düzenlenmiştir. Bu farklı düzenlemelere göre pişmanlık navlunu, kararlaştırılan navlunun yarısı ile tamamı arasında bir miktardır.)

—Denize. Bir yerden bir yere taşınmak üzere gemiyle alınan yükün tümü. || Denizcilik şirketlerinin, taşınacak yük için, yük sahibinden aldığı ücret. || Bir geminin, yolcu ödemelerini de içeren toplam geliri ya da kira sözleşmesiyle sağladığı gelir.

—Sig. Navlun sigortası, nakliyat sigortalarında, peşin ödenmiş ya da tahliyede ödenecek olan navlun bedelinin sigortası. (Navlun üzerinde sigortalanabilecek bir yararı bulunan herkes, navlun bedelinin kendisi ite ilgili bölümünü o oranda sigorta ettirebilir. Peşin ödenmiş navlunlar yük sahipleri; tahliyede ödenecek navlunlar ise, donatan [armatör, gemi ya da tekne sahibi] tarafından sigorta ettirilir.)

—ANSİKL. Deniz huk. Navlun sözleşmesinden söz edebilmek için öncelikte bir yükün taşınması konusunda bir taahhüdün bulunması gerekir. Bunun içindir ki, bir geminin yük taşımalarında kullanılmak üzere mürettebatsız olarak bir kişinin emrine bırakılması, navlun sözleşmesi değil kira sözleşmesi niteliğindedir.
Bu taahhüdün dışında bir navlun sözleşmesinin öğeleri şunlardır;
1. deniz yoluyla taşıma (taşıma, yükleme limanında başlar, varma
ya da boşaltma limanında sona erer);
2. eşya taşıma (gemi ite taşımaya uygun tüm maddi şeyler eşya kavramının içindedir, insan taşıma navlun sözleşmesinin konusu olamaz) ;
3. yükün taşıyanın zilyetliğine girmesi;
4. taşıma karşılığında bir ücret ödenmesi (navlun).

İki tür navlun sözleşmesi vardır:
1. çarter sözleşmesi,
2. kırkambar sözleşmesi. Her iki tür navlun sözleşmesi de belirli bir şekle bağlı değildir. Bununla birlikte uygulamada her zaman yazılı şekilde yapılmaktadır. Çarter sözleşmelerinde taraflarca "çarter parti" denilen ve sözleşmeyi belgeleyen bir senet, kırkambar sözleşmelerinde ise, yükün taşıyana tesliminden sonra, bir konşimento düzenlenmektedir.

Navlun sözleşmeleri üç nedenle yerine getirilmeden sona erebilir:
1. taşıtanın haklı bir nedene dayanmadan pişmanlık navlunu ödeyerek sözleşmeden cayması;
2. her iki yanın yasada belirtilen nedenlerle sözleşmeyi feshetmesi;
3. gemi ya da yükün yok olması gibi belli nedenlerle sözleşmenin kendiliğinden hükümsüz olması.