Nevbet Nedir?
SMD MiSiM
NEVBET a. ("nöbet, sıra, defa" anlamlarında ar. nevbet).
1. Orta doğu ve Kuzey Afrika'daki İslam ülkelerinde, peş peşe seslendirilen çeşitli ritimlerde yapıtlardan oluşan dinsel, askeri ya da dindışı müzik programı. (Bk. ansikl. böl.)
2. Arap askeri müziğinde, davul ve zurnadan oluşan topluluk.
3. Fıçı biçiminde Libya davulu.
4. Nevbet vurmak, Mehterhane sözkonusuysa, birçok parçayı peş peşe çalmak. (MEHTERHANE ve MEHTER MÜZİĞİ.)
—Esk. Nöbet.
—ANSİKL. Müz. VIII. yy.'da Bağdat sarayında, sırayla halifenin huzuruna çıkıp hünerini sergileyen müzikçilerden her birinin programına nevbet denirdi. Terim daha sonra, çeşitli türdeki parçalardan oluşan diziyi belirtmek için kullanıldı. Abdülkadir Meragi döneminde bir nevbet ya da “nevbeti mürettebe", kavi, gazel, terâne ve fürudaşt olmak üzere dört parçadan oluşurdu. Meragi, bunlara beşinciyi ekledi: müstezat. Daha sonra her İslam ülkesinde nevbet, az çok değişik bir içerik ya da ad kazandı. Sözgelimi Batı Türkistan’ da nevbet makam’a, İstanbul'da (dindışı müzikte) fasıl'a dönüştü. Cezayir'de bu tür programların en çok rağbet göreni, endülüs etkileri taşıyan nevbeti gırnatdıt.
Bunların her biri, dahil olduğu makamın (tab) adıyla anılır ve şu parçalardan oluşur:
1. daire,
2. müstehbir,
3. taşiye ya da tevşıha,
4. masdar ya da musaddar,
5. betayh,
6. dere,
7. inşiraf,
8. helas ya da muhlas.
Yakındoğu’da nevbet,
1. taksim,
2. bişrev.
3. kâr,
4. murabba,
5. nakş,
6. ağırsemaı,
7. şarkı,
8. yürûksemai,
9. bişrev semai türlerindeki parçalardan oluşur (bu nevbet düzeni, bizdeki fasıl ile büyük benzerlik göstermektedir).
Mıstr nevbeti ise, dansa eşlik ettiğinden tam bir süittir:
1. beşrev,
2. türkmant el-evvel (toplu dans için),
3. selam (solo dans için),
4. türkmanî efsan (toplu dans için),
5. taksim (solo dans için),
6. türkmanîel-salis (toplu dans için),
7. mâşi (solo dans için).
Dindışı türk müziğinde nevbet terimi, yerini fasıl'a bırakmışken mehter müziğinde, aynı şekilde, çeşitli türlerdeki parçaların arka arkaya çalınıp söylenmesinden oluşan dizi için nevbet adı korunmuştur.
Kadiri, rifai, sadi, bedevi tarikatlarında, dinsel bayramlarda ve kandil gecelerinde peş peşe ilahiler okumaya nevbe denirdi.
1. Orta doğu ve Kuzey Afrika'daki İslam ülkelerinde, peş peşe seslendirilen çeşitli ritimlerde yapıtlardan oluşan dinsel, askeri ya da dindışı müzik programı. (Bk. ansikl. böl.)
Sponsorlu Bağlantılar
3. Fıçı biçiminde Libya davulu.
4. Nevbet vurmak, Mehterhane sözkonusuysa, birçok parçayı peş peşe çalmak. (MEHTERHANE ve MEHTER MÜZİĞİ.)
—Esk. Nöbet.
—ANSİKL. Müz. VIII. yy.'da Bağdat sarayında, sırayla halifenin huzuruna çıkıp hünerini sergileyen müzikçilerden her birinin programına nevbet denirdi. Terim daha sonra, çeşitli türdeki parçalardan oluşan diziyi belirtmek için kullanıldı. Abdülkadir Meragi döneminde bir nevbet ya da “nevbeti mürettebe", kavi, gazel, terâne ve fürudaşt olmak üzere dört parçadan oluşurdu. Meragi, bunlara beşinciyi ekledi: müstezat. Daha sonra her İslam ülkesinde nevbet, az çok değişik bir içerik ya da ad kazandı. Sözgelimi Batı Türkistan’ da nevbet makam’a, İstanbul'da (dindışı müzikte) fasıl'a dönüştü. Cezayir'de bu tür programların en çok rağbet göreni, endülüs etkileri taşıyan nevbeti gırnatdıt.
Bunların her biri, dahil olduğu makamın (tab) adıyla anılır ve şu parçalardan oluşur:
1. daire,
2. müstehbir,
3. taşiye ya da tevşıha,
4. masdar ya da musaddar,
5. betayh,
6. dere,
7. inşiraf,
8. helas ya da muhlas.
Yakındoğu’da nevbet,
1. taksim,
2. bişrev.
3. kâr,
4. murabba,
5. nakş,
6. ağırsemaı,
7. şarkı,
8. yürûksemai,
9. bişrev semai türlerindeki parçalardan oluşur (bu nevbet düzeni, bizdeki fasıl ile büyük benzerlik göstermektedir).
Mıstr nevbeti ise, dansa eşlik ettiğinden tam bir süittir:
1. beşrev,
2. türkmant el-evvel (toplu dans için),
3. selam (solo dans için),
4. türkmanî efsan (toplu dans için),
5. taksim (solo dans için),
6. türkmanîel-salis (toplu dans için),
7. mâşi (solo dans için).
Dindışı türk müziğinde nevbet terimi, yerini fasıl'a bırakmışken mehter müziğinde, aynı şekilde, çeşitli türlerdeki parçaların arka arkaya çalınıp söylenmesinden oluşan dizi için nevbet adı korunmuştur.
Kadiri, rifai, sadi, bedevi tarikatlarında, dinsel bayramlarda ve kandil gecelerinde peş peşe ilahiler okumaya nevbe denirdi.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
