Nişancı Nedir?

NİŞANCI sıf. ve a.
1. Hedefi vurmak üzere yetiştirilmiş kimse; atıcı.
2. Sıf+nişancı, nişancılığı belli bir nitelikte olan kimse: iyi, kötü nişancı. Keskin nişancı.

—Ask. Silahı hedefe düzgün bir biçimde yönelterek atışın isabetli olmasını sağlayan asker. (Bk. ansiki. böl.)

—Ask. denize. Savaş gemilerinde, topçu kulesinin içindeki top mesafe aletini kullanan uzman asker.

—Tar. Osmanlılar'da yüksek düzeyde bir devlet görevlisinin unvanı. (Tevkii, tuğrai, muvakki de denirdi). (Bk. ansiki. böl.)

—ANSİKL. Ask. Nişancı, yalnız nişan alarak değil, ama atışın sürdürüldüğü süre içerisinde yeterli vuruşu sağlayarak öne çıkar. Topçu sınıfında, top nişancısı “onbaşı" rütbesindedir. Ayrıca mürettebatı bulunan ağır makineli tüfek, tanksavar ve uçaksavar gibi silahlarda da bir nişancı vardır.

—Tar. Nişancı unvanının kullanılmasına Osmanlılar'da ne zaman başlandığı kesin olarak bilinememekteyse de Fatih kanunnamesine dayanarak XVI. yy. ortalarında bu görevin var olduğu söylenebilir. Nişancının görevi yabancı hükümdarlara gönderilecek mektuplarla, ahitnamelerin; vezirlere verilecek menşur ve beratların müsveddelerini hazırlamak, padişah adına yazılan ferman, berat vb. yazıların başına padişahın tuğrasını çekmekti. Ayrıca tımar, zeamet ve hasların tevcihine, arazi tahriri işlerine nezaret etmek de bunların görevleri arasındaydı. Tahrir defterlerinde gerekli düzeltmeler padişah fermanıyla nişancı tarafından yapılırdı. Nişancılar ayrıca üyesi bulundukları Divanı hümayun'a katılırlar ve hukuki sorunlarda görüş bildirirlerdi. Nişancıların görevleri zaman içinde değişikliğe uğradı. 1650'de diplomatik yazışmalar nişancılardan alınarak daha önce nişancıların maiyetinde bulunan reisülküttaplara verildi. Giderek önemini yitiren nişancılık 1836’da resmen kaldırıldı. Tuğra çekmek görevi defter eminliğine bağlı tuğranüvise, öteki görevleri de BabIâli'nin ilgili bürolarına verildi.