Mersiye Nedir?

MERSİYE a. (ar mersiye). Ed.
1. Divan edebiyatında hatırlı bir ölünün ardından yazılan şiir. (Bk. ansikl. böl.)
2. Alevi -bektaşi edebiyatında Kerbela olayının acısını, ehlibeyt sevgisini dile getiren şiir.

—Müz. Divan edebiyatındaki mersiye türünden bir şiir üzerine bestelenmiş yapıt.

—ANSİKL. Mersiye genellikle terkibibent biçiminde yazılır Gazel, kaside muhammes, müseddes biçimlerinde yazılmış mersiyeler de vardır. Mersiyede şair dünyanın geçiciliği dolayısıyla felekten yakınır. Ölenin üstün niteliklerini sıralar. Ölümden duyduğu üzüntüyü dile getirir. Bazen ölenin yaşı, ölümün nerede nasıl meydana geldiği gibi noktaları konu edinir Kara giyme yaka yırtma, sarığı yere çalma, saç kesme kendi başına toprak serpme gibi yas belirtilerine yer verir insanlarla birlikte yasa bürünen doğayı betimler. Ölen için dua eder; onun yerine geçene övgü yöneltir. Ahmedi, Ahmet Dai, Şeyhi, Ahmet Paşa, Necati gibi XIV.-XV. yy. şairlerinin padişah, şehzade devlet adamı gibi büyükler için yazdıkları mersiyeler adeta ortak biçim, ortak uyaklarla ortak içerik çerçevesinde gelişmiştir. Baki’nin Kanuni mersiyesi bu gelişimin doruk noktası sayılır. Kanuni'nin şehzadesi Mustafa'nın haksız yere öldürülmesinin uyandırdığı yankılar sonucu Taşlıcalı Yahya, Sami, Rahmi’nin mersiyeleri türün ün kazanmış örnekleri arasındadır. Hayattayken kasidelere konu dan saltanat sahipleri için yazılmış abartmalı mersiyeler yanında Şeyh Galip'in Esrar Dede için mersiyesi içtenliğiyle dikkati çeker. Meali'nin ölen kedisi için yazdığı Hirrename bir gülmece örneğidir. Kerbela şehitleri için yazılmış mersiyelerin en ünlülerinden biri Kâzım Paşa'nınkindir Namık Kemal’in Vatan mersiyesi vatan sevgisini konu edinerek geçmişteki örneklerden bütünüyle aynlır Tanzimat döneminde Âkif Paşa’nın ölen torunu için yazdığı şiir. Recaizade Mahmut Ekrem'in ölen kızıyla oğlu için şiirleri, Abdülhak Hamit’in Makber'ı ölüm karşısındaki duygulan dile getirirken eski edebiyattaki mersiye geleneğinden adım adım aydırlar.