Kapalılık Nedir?
SMD MiSiM
KAPALILIK a.
1. Kapalı olma durumu.
2. Kavranması, anlaşılması güç bir ya- zının, sözün niteliği; ipham.
3. İçe dönük, güç ilişki kurulan bir kimsenin niteliği
—Biyol. Dışa kapalılık, sınırlı bir biyotop- ta (ada, göl, mağara vb.) yer alan ve oradan çıkamayan bir canlı topluluğunun, bi- yosenozun, bir hayvan ya da bitki türünün durumu. (Bk. ansikl. böl.)
—Ed. Bir yapıtın anlaşılmasını, okuyucuda bir özümseme çabası halinde getirmeyi amaçlayan özel biçimler yaratmaya yönelik sanat eğilimi. (Bk. ansikl. böl.)
—Sesbilg. Ses yolunun, bir ses biriminin çıkarılması sırasında gerçekleşen daralma derecesi. (Kapalılık, bir kapantılı ünsüz durumunda, kapanmaya değin gider.)
—Tip. Vücutta doğal olarak açık olması gereken doğal bir yerin (ağız, burun, makat vb.) doğuştan kapalı olma durumu.
—Vet. Anüs kapalılığı, domuz yavrusunda ve danada oldukça sık görülen hastalık. (Tayda, köpek ve kedi eniğinde seyrek görülür. Yapay bir anüs açmayı öngören cerrahi bir müdahaleyi gerektirir.) [Eşanl. APROKSİ.)
—ANSİKt. Biyol. Dışa kapalılık adalarda yaşayan ve yüzemeyen ya da uçamayan türlerde, su dışında, soluyamayan göl canlılarında, ışığa dayanamayan mağaracıl havyanlarda, yüksek yerlerde yaşayan ve sıcaktan korkan türlerde, hatta türlerarası hiçbir rekabete dayanamayarak benzer türler için elverişsiz ortamlarda toplaşan hayvanlarda ve bitkilerde görülür. Bu nedenle, "coğrafi” dışa kapalılık (fiziksel olarak aşılamayan engeller) "ekolojik" dışa kapalılıktan (türün alıştığı sınırların dışında az uygun ortam) ayrılır. Aşırı doğurganlığa bağlı olan dışa kapalılık, tüm patojen etkileriyle birlikte (besin, erimiş oksijen eksikliği [balıklar], zehirli artıkların birikimi, vb.) aşırı nüfus artışına yol açar. Doğurganlık azalması, bireylerin boyca küçülmesi, fizyolojik ya da biçimsel uyum, hatta başka yerlere göçme (göçmen çekirge, lemming) yoluyla bir dengelenme sağlanır. Yalnız az sayıda türün katlanabildiği dışa kapalılık ada ve göllere, büyük ölçüde yerleşiklik kazandırır, yani her izolaya özgü bir flora ve faunanın oluşmasına yol açar.
—Ed. Edebiyatta kapalılık, birtakım gösterge ve simgelere dayanarak bir anlam oluşturmak demektir. Bu anlam, ancak yazarın anlatım kodunu öğrendikten, hatta benimsedikten sonra anlaşılır. Bu kod, Marsilio Ficino'nun (1433-1499) bir bütün halinde derlediği, tam anlamıyla kapalı bazı kuramlardan kaynaklanabileceği gibi, kendi çözme kurallarını kendisi saptayan bir şiir dilinden de oluşabilir. Böylece kapalılık, bir yandan okurları aydınlatma savındaki mistik eğilimli yapıtların ortaçağ alegorileri, öbür yandan da sanat yaratısına herkesçe bilinen alışılmış anlam karşısında mutlak bir bağımsızlık sağlamayı amaçlayan yapıtların niteliğini oluşturur. Simgecilerin ve Mallarmâ’nin temsil ettiği bu eğilim, XX. yy.'da Valâry ve Saint John Perse ile sürdü ve Arturo Onofrinin (1885-1928) etkisiyle, Campana, Ungaretti ve Montale gibi İtalyan şairlerince bir şiir sanatına' dönüştürüldü.
1. Kapalı olma durumu.
Sponsorlu Bağlantılar
3. İçe dönük, güç ilişki kurulan bir kimsenin niteliği
—Biyol. Dışa kapalılık, sınırlı bir biyotop- ta (ada, göl, mağara vb.) yer alan ve oradan çıkamayan bir canlı topluluğunun, bi- yosenozun, bir hayvan ya da bitki türünün durumu. (Bk. ansikl. böl.)
—Ed. Bir yapıtın anlaşılmasını, okuyucuda bir özümseme çabası halinde getirmeyi amaçlayan özel biçimler yaratmaya yönelik sanat eğilimi. (Bk. ansikl. böl.)
—Sesbilg. Ses yolunun, bir ses biriminin çıkarılması sırasında gerçekleşen daralma derecesi. (Kapalılık, bir kapantılı ünsüz durumunda, kapanmaya değin gider.)
—Tip. Vücutta doğal olarak açık olması gereken doğal bir yerin (ağız, burun, makat vb.) doğuştan kapalı olma durumu.
—Vet. Anüs kapalılığı, domuz yavrusunda ve danada oldukça sık görülen hastalık. (Tayda, köpek ve kedi eniğinde seyrek görülür. Yapay bir anüs açmayı öngören cerrahi bir müdahaleyi gerektirir.) [Eşanl. APROKSİ.)
—ANSİKt. Biyol. Dışa kapalılık adalarda yaşayan ve yüzemeyen ya da uçamayan türlerde, su dışında, soluyamayan göl canlılarında, ışığa dayanamayan mağaracıl havyanlarda, yüksek yerlerde yaşayan ve sıcaktan korkan türlerde, hatta türlerarası hiçbir rekabete dayanamayarak benzer türler için elverişsiz ortamlarda toplaşan hayvanlarda ve bitkilerde görülür. Bu nedenle, "coğrafi” dışa kapalılık (fiziksel olarak aşılamayan engeller) "ekolojik" dışa kapalılıktan (türün alıştığı sınırların dışında az uygun ortam) ayrılır. Aşırı doğurganlığa bağlı olan dışa kapalılık, tüm patojen etkileriyle birlikte (besin, erimiş oksijen eksikliği [balıklar], zehirli artıkların birikimi, vb.) aşırı nüfus artışına yol açar. Doğurganlık azalması, bireylerin boyca küçülmesi, fizyolojik ya da biçimsel uyum, hatta başka yerlere göçme (göçmen çekirge, lemming) yoluyla bir dengelenme sağlanır. Yalnız az sayıda türün katlanabildiği dışa kapalılık ada ve göllere, büyük ölçüde yerleşiklik kazandırır, yani her izolaya özgü bir flora ve faunanın oluşmasına yol açar.
—Ed. Edebiyatta kapalılık, birtakım gösterge ve simgelere dayanarak bir anlam oluşturmak demektir. Bu anlam, ancak yazarın anlatım kodunu öğrendikten, hatta benimsedikten sonra anlaşılır. Bu kod, Marsilio Ficino'nun (1433-1499) bir bütün halinde derlediği, tam anlamıyla kapalı bazı kuramlardan kaynaklanabileceği gibi, kendi çözme kurallarını kendisi saptayan bir şiir dilinden de oluşabilir. Böylece kapalılık, bir yandan okurları aydınlatma savındaki mistik eğilimli yapıtların ortaçağ alegorileri, öbür yandan da sanat yaratısına herkesçe bilinen alışılmış anlam karşısında mutlak bir bağımsızlık sağlamayı amaçlayan yapıtların niteliğini oluşturur. Simgecilerin ve Mallarmâ’nin temsil ettiği bu eğilim, XX. yy.'da Valâry ve Saint John Perse ile sürdü ve Arturo Onofrinin (1885-1928) etkisiyle, Campana, Ungaretti ve Montale gibi İtalyan şairlerince bir şiir sanatına' dönüştürüldü.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
SİLENTİUM EST AURUM
