Kaplam Nedir?
SMD MiSiM
KAPLAM a. Mant. Bir kavramın, bir dilin, bir kuramın kaplamı, bu kavramın, bu dilin, bu kuramın bütün kaynak ve anlamlarını ondan aldıkları alan. (Karşt. İÇLEM.) [Bk. ansikl. böl.]
—Dilbil. Bir dil göstergesinin çok sayıda nesne belirtme özelliği; bir dil göstergesinin belirlediği nesneler sınıfı.
—ANSİKL. Dilbil. "Mobilya” göstergesinin kaplamı "koltuk” göstergesininkinden daha büyüktür. İkincinin kaplamı da "tabure” göstergesininkinden daha büyüktür. Bir göstereni kaplamıyla tanımlamak, belirttiği sınıfın bütün öğelerini sıralamaktır Sözlük hazırlamalarında bu işlem uygulanmaz. Terimler sözlükte işlemleriyle tanımlanır. Sözcüğün anlamsal kaplamı dilin tarihi boyunca değişebilir. Sözcüğün kaplamı azalabilir ya da çokanlamlı nitelik kazanarak çoğalabilir.
—Mant. Geleneksel mantık, özellikle bir tanım konusunda, kaplamı içlemin karşıtı olarak gösterir, içlem sözkonusu olduğunda, kavramı, dili vb. tanımlayan kişi ya da gözlemci, o kavramın, o dilin vb. tüm anlam ve kaynaklarını alır; buna karşılık kaplam, kavramın, dilin vb. kuramsal bir kaynağa sahip olabilecekleri diğer alanları dışlar. Buna göre kaplamla içlem, tanımda birbirlerini tamamlamakla birlikte, birbirlerini zorunlu olarak içermezler.
•Skolastik ve klasik mantığa göre bir kavramın kaplamı, bu kavramın "içerdiği" ya da "kapsadığı" nesneleri gösterir: "Bir kavramın kapsadığı öznelere, o kavramın uzamı (ya da kaplamı) diyorum. Bu öznelere genel bir terimin astları da denir ve bu genel terim onlar karşısında üst olarak adlandırılır. Örneğin genel olarak üçgen kavramı, öteki bütün üçgen türlerini kapsar" (Logique de Port-Royal [Port -Royal'in mantık kitabı]). Buna göre bir kavramı, kapsadığı nesnelerin dökümünü yaparak, kaplam yoluyla tanımlamak olanaklıdır.
•Bir D dilinin kaplamı. Eğer bir D dilinin mantıksal olmayan her simgesi D'1 nün de mantıksal olmayan bir simgesiyse, D',D nin bir kaplamıdır.
•D dilindeki matematik bir K kuramının kaplamı. Bu kaplam D (K') dilinde bir başka kuramdır; eğer her K teoremi aynı zamanda bir K' teoremiyse D (K'), D nin bir kaplamıdır.
Sponsorlu Bağlantılar
—ANSİKL. Dilbil. "Mobilya” göstergesinin kaplamı "koltuk” göstergesininkinden daha büyüktür. İkincinin kaplamı da "tabure” göstergesininkinden daha büyüktür. Bir göstereni kaplamıyla tanımlamak, belirttiği sınıfın bütün öğelerini sıralamaktır Sözlük hazırlamalarında bu işlem uygulanmaz. Terimler sözlükte işlemleriyle tanımlanır. Sözcüğün anlamsal kaplamı dilin tarihi boyunca değişebilir. Sözcüğün kaplamı azalabilir ya da çokanlamlı nitelik kazanarak çoğalabilir.
—Mant. Geleneksel mantık, özellikle bir tanım konusunda, kaplamı içlemin karşıtı olarak gösterir, içlem sözkonusu olduğunda, kavramı, dili vb. tanımlayan kişi ya da gözlemci, o kavramın, o dilin vb. tüm anlam ve kaynaklarını alır; buna karşılık kaplam, kavramın, dilin vb. kuramsal bir kaynağa sahip olabilecekleri diğer alanları dışlar. Buna göre kaplamla içlem, tanımda birbirlerini tamamlamakla birlikte, birbirlerini zorunlu olarak içermezler.
•Skolastik ve klasik mantığa göre bir kavramın kaplamı, bu kavramın "içerdiği" ya da "kapsadığı" nesneleri gösterir: "Bir kavramın kapsadığı öznelere, o kavramın uzamı (ya da kaplamı) diyorum. Bu öznelere genel bir terimin astları da denir ve bu genel terim onlar karşısında üst olarak adlandırılır. Örneğin genel olarak üçgen kavramı, öteki bütün üçgen türlerini kapsar" (Logique de Port-Royal [Port -Royal'in mantık kitabı]). Buna göre bir kavramı, kapsadığı nesnelerin dökümünü yaparak, kaplam yoluyla tanımlamak olanaklıdır.
•Bir D dilinin kaplamı. Eğer bir D dilinin mantıksal olmayan her simgesi D'1 nün de mantıksal olmayan bir simgesiyse, D',D nin bir kaplamıdır.
•D dilindeki matematik bir K kuramının kaplamı. Bu kaplam D (K') dilinde bir başka kuramdır; eğer her K teoremi aynı zamanda bir K' teoremiyse D (K'), D nin bir kaplamıdır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
SİLENTİUM EST AURUM
