Karbondioksit Nedir?
SMD MiSiM
KARBONDİOKSİT a. (fr. dioxyde de carbone'dan). Kim.
1. Formülü C02 olan ve karbonun tam yükseltgenmesi sonunda oluşan ürün. (Bk. ansikl. böl.)
2. Karbondioksit çizgesi, bir gaz karışımının de- rişimindekı değişmeleri, karbondioksit bakımından zamana bağlı olarak gösteren eğri (örneğin, solunan hava). || Karbondioksit kan, olağan basınçta süblimleşerek soğutmayı sağlayan katı karbondioksit. (Eşanl. KURU BUZ, KARBON BUZU.)
—Biyol. Fosil karbonun sanayi alanındaki çeşitli kullanımları sonucunda yılda yaklaşık olarak 5 milyar ton karbon gazı, yani karbondioksit (C02) ortaya çıkar. Bu gaz, hidrosferin olağanüstü tamponlama gücüne rağmen (suda çözünen karbondioksit bazı pH koşullarında karbonata ya da bikarbonata dönüşebilir) tamamen yeniden çevrime sokulmadığından atmosferde birikir. Atmosferdeki C02 oranı, özellikle tropikal bölgelerde, biyosferin fotosentez olanağını önemli ölçüde azaltan orman tahribi yüzünden daha da artmaktadır Bu olgu, yüzyılın başında 290 p.p.m. olan atmosferdeki C02 oranının bugün 330 p.p.m.'yi geçtiğini gösteren ölçümlerle de kanıtlanmaktadır.
—Soğut, san. Karbondioksit giderici, atmosferi denetlenen odalarda karbondioksit (C02) oranını azaltmak için kullanılan düzenek.
—ANSİKL. Kim. Karbondioksidi 1648'de Van Helmont buldu; Lavoisier 1776'da yapısını ortaya koydu ve aynı zamanda karbonun yanması sonunda oluştuğunu kanıtladı. Karbondioksit, renksiz, kokusuz, yoğun (d = 1,52) bir gazdır. 31 °C'ın altında (dönüşül sıcaklık) kolayca sıvılaşın Piyasaya tüp içinde, sıvı olarak verilir. Karbondioksit karı, karbondioksidin olağan atmosfer basıncında, -79 °C’ta erimeden süblimleşen katı biçimidir, soğutucu etken olarak kullanılır.
Karbondioksit, suda olağan basınçta az çözünmesine karşın (1 litre suda 1 litre C02), basınç altında çok çözünür (madensuları, Seltz suyu). Atmosferdeki oranının °/o 30'u geçmesi halinde kanda plazma içinde çözündüğünden ya da hemoglobine bağlandığından açığa çıkamaz ve bu yüzden boğulmaya neden olur.
Karbondioksit çok kararlıdır; 800 °C’a doğru oksijen ve karbonmonokside (CO) ayrışır. Hidrojen, demir vb. ile karbonmonokside; bor, magnezyum, potasyum gibi en elektropozitif elementlerle karbona indirgenir. Sulu çözeltideki karbondioksit, hem zayıf bir asit (pKa = 6,37), hem de tek başına elde edilemeyecek kadar kararsız olan karbonik asitle (C03H2) denge durumundadır:
C02 + H20 — C03H2
Bununla birlikte karbonik asidin çeşitli tuzlan bilinmektedir; bunlar NaHC03 gibi bikarbonatlar ile Na2C03 gibi karbonatlardır. Kalsiyum karbonat, suda çözünmez; kireçsütü, karbondioksidin tanınmasını sağlar:
Ca (0H)2+C02 - CaC03+H20.
Karbondioksit (C02) fazlası, kalsiyum karbonat çökeleğini, suda çözünebilen kalsiyum bikarbonata dönüştürerek çözündürür. Alkalilerin dışında tüm karbonatlar orta sıcaklıkta (500 °C’a doğru) ayrışmaya başlayarak karbondioksit ile metal oksidi verir (kireç fırınları).
Karbondioksit, karbon çevriminde bir anahtar rolü oynar. Atmosferde °/o 0,03 oranında bulunur; doğal sert sular, karbondioksidi çözerek düzenleyici işlevi gören kalsiyum bikarbonatı meydana getirir.
Karbondioksit, kokun yükseltgenmesi ya da kireçtaşının kireçleştirilmesi sonunda elde edilir (kireç fırınları); ayrıca madensuyu kaynaklarında, alkolün mayalanması sırasında kazanılır (biracılık). Besin (gazoz, madensuyu, bira, şekercilik) soda ve üstübeç sanayilerinde kullanılır.
1. Formülü C02 olan ve karbonun tam yükseltgenmesi sonunda oluşan ürün. (Bk. ansikl. böl.)
Sponsorlu Bağlantılar
—Biyol. Fosil karbonun sanayi alanındaki çeşitli kullanımları sonucunda yılda yaklaşık olarak 5 milyar ton karbon gazı, yani karbondioksit (C02) ortaya çıkar. Bu gaz, hidrosferin olağanüstü tamponlama gücüne rağmen (suda çözünen karbondioksit bazı pH koşullarında karbonata ya da bikarbonata dönüşebilir) tamamen yeniden çevrime sokulmadığından atmosferde birikir. Atmosferdeki C02 oranı, özellikle tropikal bölgelerde, biyosferin fotosentez olanağını önemli ölçüde azaltan orman tahribi yüzünden daha da artmaktadır Bu olgu, yüzyılın başında 290 p.p.m. olan atmosferdeki C02 oranının bugün 330 p.p.m.'yi geçtiğini gösteren ölçümlerle de kanıtlanmaktadır.
—Soğut, san. Karbondioksit giderici, atmosferi denetlenen odalarda karbondioksit (C02) oranını azaltmak için kullanılan düzenek.
—ANSİKL. Kim. Karbondioksidi 1648'de Van Helmont buldu; Lavoisier 1776'da yapısını ortaya koydu ve aynı zamanda karbonun yanması sonunda oluştuğunu kanıtladı. Karbondioksit, renksiz, kokusuz, yoğun (d = 1,52) bir gazdır. 31 °C'ın altında (dönüşül sıcaklık) kolayca sıvılaşın Piyasaya tüp içinde, sıvı olarak verilir. Karbondioksit karı, karbondioksidin olağan atmosfer basıncında, -79 °C’ta erimeden süblimleşen katı biçimidir, soğutucu etken olarak kullanılır.
Karbondioksit, suda olağan basınçta az çözünmesine karşın (1 litre suda 1 litre C02), basınç altında çok çözünür (madensuları, Seltz suyu). Atmosferdeki oranının °/o 30'u geçmesi halinde kanda plazma içinde çözündüğünden ya da hemoglobine bağlandığından açığa çıkamaz ve bu yüzden boğulmaya neden olur.
Karbondioksit çok kararlıdır; 800 °C’a doğru oksijen ve karbonmonokside (CO) ayrışır. Hidrojen, demir vb. ile karbonmonokside; bor, magnezyum, potasyum gibi en elektropozitif elementlerle karbona indirgenir. Sulu çözeltideki karbondioksit, hem zayıf bir asit (pKa = 6,37), hem de tek başına elde edilemeyecek kadar kararsız olan karbonik asitle (C03H2) denge durumundadır:
C02 + H20 — C03H2
Bununla birlikte karbonik asidin çeşitli tuzlan bilinmektedir; bunlar NaHC03 gibi bikarbonatlar ile Na2C03 gibi karbonatlardır. Kalsiyum karbonat, suda çözünmez; kireçsütü, karbondioksidin tanınmasını sağlar:
Ca (0H)2+C02 - CaC03+H20.
Karbondioksit (C02) fazlası, kalsiyum karbonat çökeleğini, suda çözünebilen kalsiyum bikarbonata dönüştürerek çözündürür. Alkalilerin dışında tüm karbonatlar orta sıcaklıkta (500 °C’a doğru) ayrışmaya başlayarak karbondioksit ile metal oksidi verir (kireç fırınları).
Karbondioksit, karbon çevriminde bir anahtar rolü oynar. Atmosferde °/o 0,03 oranında bulunur; doğal sert sular, karbondioksidi çözerek düzenleyici işlevi gören kalsiyum bikarbonatı meydana getirir.
Karbondioksit, kokun yükseltgenmesi ya da kireçtaşının kireçleştirilmesi sonunda elde edilir (kireç fırınları); ayrıca madensuyu kaynaklarında, alkolün mayalanması sırasında kazanılır (biracılık). Besin (gazoz, madensuyu, bira, şekercilik) soda ve üstübeç sanayilerinde kullanılır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
SİLENTİUM EST AURUM
