Halk ozanı veya
aşık (
Azerice:
عاشیق,
aşıq;
Ermenice:
Աշուղ,
ashugh;
Gürcü:
აშუღი,
ashughi). Aşıklık ve halk ozanlığı
Anadolu'da toplumun öncüsü olmuş bir gelenek, halka mal olmuş bir kültürdür. Yaşamını halkla birlikte idame ettiren ozan, sazıyla sözüyle halkın sesidir.
Toplumdaki olumlu ya da olumsuz gelişmeler, ozanın sazına, sözüne ve sesine konu olur. Ozanlarımız toplumun sorunlarını dile getirmek, olup biteni daha erken görme ve gelecek nesillere mesaj verme özellikleriyle de tanınmıştır. Böylece halka mal olmuşlardır. Ozanlık genelinde tabiat sevgisi vardır, halk sevgisi vardır, vatan sevgisi vardır, hak sevgisi vardır. Halkın bağrından kopar ve temsil ettiği toplumun sorunlarını, mesajlarını
sazıyla anlatır. Yaşadıkları dönemlerde her halk ozanının farklı bir yeri vardır. Ama tüm halk ozanlarımızın buluştuğu yer, halkın gönlüdür.
Tarih boyunca ozanlık ve halk edebiyatı çeşitli dönemlerden geçmiş ve günümüze kadar gelmiştir. Dünya var oldukça ulusların ozanları ve
şairleri de olacaktır. Aşıklık, halk ozanlığı geleneği de süreç içinde siyasi ve ekonomik sorunlar yaşasa da Türk kültürünün vazgeçilmez simgelerinden biri olma özelliğini daima korumuş ve korumaktadır.
Çağımızda olmasa da yakın geçmişin önemli bir meselesidir.
20. yüzyıl - Muharrem Ertaş
- Ali Ekber Çiçek
- Aşık Mahzuni Şerif
- Aşık Veysel
- Muhlis Akarsu
- Neşet Ertaş
- Ashiq Edalet
- Aşik Daimi
- Hüseyin Çırakman
- Aşık Gül Ahmet Yiğit
19. yüzyıl - Aşiq Ələsgər
- Jivani
- Bayburtlu Celâlî
- Âşık Ruhsâtî
- Âşık Sümmânî
- Tokatlı Nuri
- Aşık hüseyin çırakman
18. yüzyıl 17. yüzyıl - Karacaoğlan
- Kul Nesîmî
- Gevheri
- Âşık Ömer
- Kayıkçı Kul Mustafa
16. yüzyıl 13. yüzyıl 10. yüzyıl