TARÇIN a.
1. Asya ve Afrika’nın tropikal bölgelerinde yetişen aromatik ağaç ya da ağaççık. (Defnegiller familyası; cinnamomum cinsi.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Ak tarçın, Antiller’de yetişen ve beyaz ya da acı tarçın veren aromatik ağaç (Canella alba; Winteranaceae familyası).
—Org. kim. Tarçın asidi,
SİNAMIK ASlTİN eşanlamlısı.
—ANSİKL. Çin tarçını elde edilen tarçın ağacı (Cinnamomum cassia) Güney Çin ve Endonezya adalarında yetişen ve kışın yapraklarını dökmeyen büyük bir ağaçtır (10-12 m). Kabuğu Çin tarçını adıyla daha çok baharat olarak kullanılır. Hindistan, Seylan ve Endonezya adalarında yetişen Seylan tarçını da (Cinnamomum zeylanicum) kışın yapraklarını dökmez, ama ötekinden daha küçüktür. Bunun genç dallarının iç kabuğu kurutularak Seylan tarçını adıyla satılır. Bu ağacın tarçını ötekinden daha değerlidir.
TARÇIN a.
1. Tarçın ağacının (Cinnamomum zeylanicum) kabuğuna ve daha genel anlamda, kokusu ve tadıyla onu andıran bazı ağaç kabuklarına verilen ad. (Bk. ansikl. böl.)
2. Tarçın çiçeği, tarçının olgunlaşmadan önce toplanıp güneşte kurutulmuş meyvesi (yanlış olarak çiçek denir). [Bk. ansikl. böl.] || Tarçın esansı, tarçının kabuğu damıtılarak elde edilen uçucu yağ. (Bk. ansikl. böl,) || Beyaz tarçın, acı tarçın, Antiller’de yetişen Canella alba1 nın kabuğu. [ Çin tarçını, Cinnamomum cassa'nın kabuğu, || Koşinşin ya da Ma- labar tarçını, Cinnamomum obtusitolium var. lourleri'nin kabuğu. || Yalancı tarçın, Caryophyllus aromaticus (karanfil) ve Cro ton cascarilla türü ağaçların kabuğu. || Tarçın rengi, sarıyla kızıl kahverengi arası renk; bu renkte olan; tarçıni.
—ANSİKL. Tarçın ağacının kabuğu (gerçek tarçın ya da Seylan tarçını) 3-4 yıllık sürgünlerden elde edilir. Yüzeyi kazınarak temizlenen kabuklar, kendi üzerine kıvrılmış, 30-35 cm uzunluğunda, açık kızıl sarı renkte ince parçalar halinde olur. Daha kısa ve daha kalın kırmızımsı renkteki Çin tarçını (Cinnamomum cassia) daha keskin ve daha az saf kokuludur; Cayenne tarçını ise daha kalın ve öbüründen daha soluk renklidir.
Tarçın ağaçlarının kabukları (Cinnamomum casii ve C. zeylanicum) dış kısmı soyulduktan sonra kurutulur ve 30-50 cm uzunlukta, 1-2 mm kalınlığında boru ya da oluk haline getirilir. Tarçın toz ya da infusyon halinde peklik verici ve gaz söktürücü olarak kullanılır. Tarçın çiçeği tarçının 7 -10 mm boyunda ve çivi biçiminde olan kuru meyveleridir Baharlı ve keskin tarçın kokuludur. Tarçın gibi kullanılır ve bazı likörlere konur Tarçın esansı, kuvvetli tarçın kokulu, baharlı, lezzetli bir sıvıdır İştah açıcı ve midevi olarak bir şeker parçası üzerine 2-3 damla damlatılarak alınabilir. Fazla alınması tehlikelidir. Parfümcülükte de kullanılır.
—Mutf. Ortaçağda, tarçın yalnızca pastacılıkta değil, kızarmış etlerde ve yahnilerde de kullanılıyordu. Bu gelenek Afrika’da ve Hindistan'da sürmektedir. Bugün, Avrupa’da pastacılıkta kullanılır; sıcak şaraba ve kimi zaman çikolataya koku verir.
Kaynak: Büyük Larousse